گامی به سوی بهبود روابط با ریاض

قاسم محبعلی
مدیر‌کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه

مناسبات تهران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس همواره در اولویت سیاست خارجی ایران قرار داشته است. این روابط به لحاظ اقتصادی، امنیتی و مناسبات دوجانبه بسیار اهمیت دارد. همچنین با توجه به مسائل بین‌المللی و تهدیداتی که ممکن است از جانب مداخلات فرامنطقه‌ای در پیرامون ما صورت بگیرد، نیازمند هستیم روابط‌مان را با کشورهای کوچک همسایه به‌خصوص کشورهای حوزه خلیج‌فارس که از نظر اقتصادی به‌ویژه در بخش انرژی از اهمیت بالایی برخوردار هستند، توسعه دهیم. بنابراین سفر پیش‌روی آقای روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان می‌تواند گامی در این راستا باشد که ما ضمن حفظ و توسعه روابط‌مان با این کشورها، کمک کنیم این روابط با دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز به سمت عادی‌سازی و بهبود میل کند. در این بین روابط بین تهران و ریاض یک عنصر تاثیرگذار در روابط ایران با دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس است. اگر چه برخی کشورها چون عمان و کویت تلاش کرده‌اند روابط‌شان با ایران و عربستان را از تنش‌های میان تهران و ریاض تفکیک کنند.

در واقع عربستان سعودی جایگاه ویژه‌ای در میان کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارد و مسائل میان تهران و ریاض نیز بزرگ‌تر و با اهمیت‌تر از مسائل ایران با 5 کشور دیگر است. امروز فرصتی پدید آمده تا ایران نیات و خواسته‌های خیرش را و این مساله که ایران خواستار ثبات، امنیت، توسعه مناسبات و عدم مداخله در امور داخلی این کشورهاست را از طریق آقای روحانی به این دولت‌ها منتقل کند. ایران همواره تاکید داشته که این اتهام‌ها، شایعات و تهدیداتی است که از سوی دیگر کشورها متوجه ایران می‌شود. در شرایط فعلی و با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، مناسبات ایران و عربستان از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین روابط ایران با بحرین نیز مهم است زیرا پایگاه نظامی آمریکا در این کشور قرار دارد. در این صورت برخی تهدیداتی که از سوی دولت ترامپ با استفاده از بهانه‌هایی که ممکن است از این روابط به دست آورد، کاهش خواهد یافت. در نتیجه سفر رئیس‌جمهوری به عمان و کویت در این شرایط بسیار اهمیت دارد و دولت باید تلاش کند برخی مسائل و سیاست‌های خیرخواهانه ایران را برای این کشورها تفهیم کند. در عین توسعه روابط تهران با این کشورها، باید تلاش شود که با کشور اصلی حاشیه خلیج‌فارس یعنی عربستان سعودی نیز روابط مستقیمی در سطح عالی برقرار شود تا علاوه بر مسائل دوجانبه، اختلافاتی که در مورد برخی کشورها مانند عراق، سوریه و یمن بین تهران و ریاض وجود دارد نیز حل و فصل شود. ایران باید این مساله را به ریاض منتقل کند که نمی‌خواهد امنیت آن کشور را از طریق یمن برهم ریزد و می‌داند که امنیت عربستان و یمن به هم وابسته است.