شکل‌گیری مثلث فشار علیه ایران

دنیای اقتصاد: واشنگتن و تل‌آویو همزمان با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده آمریکا، دور تازه‌ای از فشارها علیه ایران را با همراهی و همگامی انگلیس آغاز کرده‌اند. از یکسو رئیس‌جمهوری آمریکا در مصاحبه‌ای با شبکه خبری فاکس‌نیوز، ضمن انتقاد مجدد از توافق اتمی با تهران، مدعی شده‌است که ایران پس از این توافق «جسورتر» شده و به ایالات‌متحده «کاملا بی‌احترامی» می‌کند. دونالد ترامپ همچنین در سخنانی بی‌اساس ادعا کرد که «ایران، دولت شماره یک حامی تروریسم است.» از سوی دیگر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در آستانه سفر خود به لندن گفت که از دولت بریتانیا خواهد خواست که در مقابل ایران «جبهه‌ای متحد» تشکیل دهد.

نتانیاهو امیدوار است با روی کار آمدن دونالد ترامپ برنامه‌های خود برای مقابله با ایران را پیش ببرد. این در حالی است که در زمان باراک اوباما، روابط واشنگتن-تل‌آویو به دنبال مذاکرات‌ هسته‌ای با ایران به تیرگی گراییده بود. روز یکشنبه هم مایک پنس، معاون دونالد ترامپ در مصاحبه‌ با شبکه خبری ای.‌بی‌‌.سی مدعی شده‌ بود که ایران نباید عزم رئیس‌جمهور جدید آمریکا را محک بزند و درباره آنچه او آن را «اقدامات خصمانه و جنگ‌طلبانه خود» توصیف کرد، تجدیدنظر کند. پنس در سخنان خود تاکید کرده‌ بود: «من، رئیس‌جمهور و دولت فکر می‌کنیم که توافق هسته‌ای وحشتناک است و درحال ارزیابی این هستیم که چه باید بکنیم.» دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو توافق هسته‌ای با ایران را «بد» می‎خوانند و در گذشته خواهان برچیده شدن آن شده‌اند؛ اما برخی از اعضای ارشد کابینه ترامپ از جمله جیمز متیس، وزیر دفاع جدید آمریکا، بر حفظ توافق هسته‌ای موسوم به برجام (برنامه جامع اقدام هسته‌ای) تاکید دارند. ترامپ در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود نیز بارها از توافق اتمی انتقاد و اتهام‌هایی را نظیر فرستادن پول نقد به ایران، از طرف دولت اوباما، مطرح کرده بود. او روز گذشته نیز در گفت‌وگو با شبکه خبری فاکس نیوز، ضمن آنکه توافق با ایران را مایه شرمساری خواند، گفت: «توافقی که دولت اوباما آن را ایجاد کرد مایه شرمساری است؛ اینکه ما چنین توافقی داشتیم و مجبور شدیم آن را امضا کنیم در حالی که هیچ دلیلی برای انجام این کار نبود. اگر بخواهید این کار را انجام دهید، باید توافق خوبی داشته باشید.» رئیس‌جمهور آمریکا ادامه داد: «ما یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار نقد به آنها دادیم که بی‌سابقه است، این پول را تحویل دادیم و هیچ دلیلی برای آن نداشتیم.» این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده تاکید کرده‌بود که پرداخت این پول به ایران به دلیل قرارداد تسلیحاتی معلق شده پیش از انقلاب و همچنین سود ناشی از آن است و ارتباطی به موضوع هسته‌ای ندارد.

برخورد با ایران

ترامپ در ادامه این گفت‌و‌گو در پاسخ به این پرسش که آیا فکر می‌کنید در مسیر برخورد با ایران قرار داریم، به توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ اشاره کرد و گفت: «من فکر می‌کنم این بدترین توافقی بود که تاکنون دیده‌ام درباره آن مذاکره شده‌است. از نظر من این توافقی بود که هیچ‌گاه نباید درباره آن مذاکره می‌شد.» او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا این احتمال وجود دارد که شما آن را پاره کنید، گفت: «ما خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد. من می‌توانم بگویم که ما قصد داریم ببینیم چه اتفاقی خواهد افتاد، آنها هیچ توجهی به کشور ما ندارند.» ترامپ همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا موضع شما در قبال ایران سرسختانه نیست، گفت: «من سرسخت نیستم. من فکر می‌کنم آنها کاملا به کشور ما بی‌اعتنایی می‌کنند. اگر آنها می‌گفتند بسیار خوب، ما اکنون با یکدیگر هستیم، با این توافق مشکلی نداشتم اما این دقیقا برعکس است. مثل اینکه آنها جسور شده‌اند. آنها نه تنها به ما احترام نمی‌گذارند که درست برعکس عمل می‌کنند. هواپیماهای ما را تعقیب می‌کنند و با قایق‌های کوچک‌شان کشتی‌های ما را محاصره می‌کنند. چون برایشان باورکردنی نیست کسی اینقدر احمق باشد که توافقی اینچنینی با آنها امضا کند.» رئیس‌جمهور آمریکا درباره تحریم‌های جدید وضع شده علیه ایران نیز گفت که این تازه اول راه است. ترامپ در پاسخ به پرسشی درباره احتمال حمله نظامی به ایران نیز تاکید کرد که همیشه از دولت باراک اوباما انتقاد کرده است که با قاطعیت مقابل ایران نایستاده و برای آنها ضرب‌الاجل تعیین نکرده است. ترامپ در نهایت با تاکید بر اینکه به ایران خوشبین نیست، افزود: «چرا که این کشور احترامی برای آمریکا قائل نیست.»

رئیس‌جمهوری جدید آمریکا در حالی که کمتر از ۳ هفته است فعالیتش را در کاخ سفید آغاز کرده، اما طرح‌ها و مواضع سرسختانه‌ عجیبی در قبال تهران اتخاذ کرده است؛ از یک سو ترامپ در آغاز ورودش به کاخ سفید طرح ممنوعیت ورود اتباع ۷کشور مسلمان از جمله ایران به آمریکا را برای مدت ۳ ماه ارائه داد که البته این طرح با حکم قاضی فدرال آمریکا با موانعی مواجه شد و از سوی دیگر نیز پس از انتشار گزارشی مبنی بر انجام آزمایش موشکی از سوی تهران، تحریم‌های جدیدی را علیه ایران در دستور کار قرار داد. وزارت خزانه‎داری دولت دونالد ترامپ، روز جمعه به بهانه آزمایش‌های موشکی ایران، ۱۲ شرکت و نهاد و ۱۳‌شخص حقیقی را تحریم کرد. آنها مدعی هستند که آزمایش موشکی ایران نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است اما مقامات ایران همواره تاکید کرده‌اند که این فعالیت‌ها ناقض برجام نیست و تنها برای تقویت بنیه دفاعی کشور صورت می‌گیرد.

تلاش نتانیاهو برای جبهه‌سازی علیه ایران

همزمان با دولت واشنگتن، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز تلاش‌هایی را علیه ایران و توافق هسته‌ای آغاز کرده است. نتانیاهو در آستانه سفر خود به لندن گفته است که از دولت بریتانیا خواهد خواست که در مقابل ایران «جبهه‌ای متحد» تشکیل دهد. قرار بود نتانیاهو روز گذشته برای نخستین بار با ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا در لندن دیدار کند. نتانیاهو در جلسه هفتگی هیات‌ دولت رژیم صهیونیستی که روز یکشنبه برگزار شد ادعا کرد که مهم‌ترین هدف او از این سفر و دیدارش در ماه جاری میلادی با ترامپ، تقویت روابط سه‌جانبه به رهبری آمریکا برای مقابله با «خصومت فوق‌العاده» ایران و تعیین حد و مرز برای این کشور است. او در ادامه ادعاهایش افزود که ایران سعی دارد با خصومت و گستاخی غیر‌عادی، حد و مرز دولت‌های جدید در بریتانیا و آمریکا را آزمایش کند.

دفاع مسکو از فعالیت‌های ضدتروریستی ایران

از سوی دیگر ادعاهای ترامپ درخصوص حمایت ایران از تروریسم با واکنش تند مسکو مواجه شد. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تاکید کرد که ایران باید بخشی از استراتژی جنگ با داعش باشد. به گزارش خبرگزاری فارس، لاوروف درباره ادعای ترامپ مبنی بر حامی تروریسم بودن دولت ایران گفت که هیچ ارتباطی میان ایران و گروه‌های تروریستی وجود ندارد.

بنابر گزارش خبرگزاری «تاس»، وزیر امورخارجه روسیه روز دوشنبه تاکید کرد که ایران سهم خود را در مبارزه علیه سازمان‌های تروریستی به ویژه داعش به جا آورده و باید بخشی از جبهه ضدتروریستی علیه داعش به حساب‌ آید. او افزود:‌ «ایران هرگز هیچ ارتباطی با داعش یا جبهه النصره و هر گروه تروریستی مرتبط با سازمان‌های تروریستی عنوان شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل نداشته است. علاوه بر این، ایران همواره با این گروه‌های تروریستی به مبارزه پرداخته است.» ایالات‌متحده بارها در ادعاهایش دولت ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرده‌ است. این گفته‌ها چه در زمان دولت اوباما و چه اکنون در زمان دولت ترامپ تکرار شده‌اند. ایران، همواره این سخنان را رد کرده و در مقابل کشورهای متحد آمریکا در منطقه، مانند عربستان سعودی را متهم به حمایت از تروریسم کرده‌ است. ترامپ نیز در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز، مدعی شده که ایران، حامی تروریسم است. همچنین در این رابطه دیمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، به رسانه‌ها گفته است که کرملین ایران را حامی تروریسم نمی‌داند. به گفته پسکوف اینکه دیدگاه‌های مسکو و واشنگتن بر سر بسیاری از مسائل جهانی در نقطه مقابل یکدیگر قرار دارد، امری مخفی نیست.

از سوی دیگر سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، از تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران ابراز نارضایتی کرده است. ریابکوف با اشاره به موضع روسیه در مورد تحریم‌ها گفته است که «این ابزار قابل قبول و مناسبی برای حل مسائل مشخص نیست.» ریابکوف گفته است که روسیه هیچ مشکلی در آزمایش اخیر موشکی ایران نمی‌بیند و آن را نقض توافق هسته‌ای ایران نمی‌داند. همچنین دولت چین اعلام کرد نسبت به فهرست تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران که شامل افراد و شرکت‌‎های چینی نیز می‎شود، به واشنگتن اعتراض کرده است. در فهرست تحریم‌های جدید آمریکا نام ۲ شرکت و سه‌شخص چینی ذکر شده است. وزارت خزانه‎داری آمریکا اعلام کرده تنها یکی از این اشخاص، تبعه چین است. لو کانگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، اعلام کرده پکن مراتب اعتراض خود را به واشنگتن اعلام کرده است.