سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین ایران
منبع: روزنامه هافینگتون پست

دونالد ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی، مبارزه با داعش را اولویت سیاست خارجی خود اعلام کرد، اما اولین اقداماتش بعد از آغاز ریاست‌جمهوری، نشان می‌دهد که او موجب تشدید تهدید تروریسم خواهد شد، نه تضعیف آن. شیوه‌ای که ترامپ در پیش گرفته موجب خواهد شد یک فرصت طلایی برای بهبود روابط با روسیه، حل بحران سوریه و نابودی داعش را از دست دهد. بهبود روابط واشنگتن ـ مسکو، می‌تواند راه را برای مسکو جهت ایفای نقش تسهیل‌کننده روابط واشنگتن ـ‌ تهران باز کند. با این حال به جای اتخاذ یک استراتژی هوشمندانه، ترامپ کار خود را با صدور یک فرمان اجرایی «سوپرافراطی» در منع موقت ورود مسلمانان هفت کشور آغاز کرد.

این فرمان نه تنها خلاف قوانین آمریکاست بلکه موجب متلاشی شدن زندگی و روابط خانوادگی افراد بی‌شماری در جهان خواهد شد. در غیاب تفکیک اقلیت افراطی تکفیری از اکثریت مسلمانان صلح‌جو، فرمان مذکور هدیه‌ای است به گروه‌های تروریستی همچون داعش. فرمان ترامپ، 200 میلیون مسلمان از کشورهایی را که اتباع‌شان یک‌بار هم عملیات تروریستی در داخل خاک آمریکا نداشته‌اند از ورود به آمریکا منع می‌کند. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، فرمان ترامپ را هدیه‌ای بزرگ به افراطیون تلقی کرده و معتقد است که این دستور موجب تسهیل عضوگیری گروه‌های مردم فریب تروریستی خواهد شد. با وجودی‌ که ایران مقابله به مثل خواهد کرد، اما وزیر خارجه ایران تصریح کرد که برخلاف آمریکا، مانع ورود آمریکایی‌هایی که قبلا ویزا گرفته‌اند، نخواهد شد. میلیون‌ها ایرانی در سراسر عالم هدف فرمان اجرایی ترامپ قرار گرفته‌اند. ایرانی‌های مقیم آمریکا از موفق‌ترین مهاجران آمریکا هستند که خدمات اجتماعی شایانی در آمریکا داشته‌اند. فرمان ترامپ نه تنها تاییدکننده نظر کسانی است که همیشه تاکید کرده‌اند دولت آمریکا قابل اعتماد نیست، بلکه سیگنال روشنی به ملت ایران است که واشنگتن نگاهی متکبرانه و تبعیض‌آمیز با آنها دارد. شنیده شده ترامپ به‌دنبال دستیابی به راه‌حل سوریه به قیمت حذف ایران است اما چنین تفکری فاجعه و محکوم به شکست است. ایران از ابتدا در خط مقدم مبارزه با داعش بوده و با گفت‌وگوهای بین‌المللی ژنو برای حل بحران سوریه نیز همراه بوده است. اما اگر آمریکا به‌دنبال حذف ایران باشد، راهی برای تهران باقی نخواهد گذاشت که با استفاده از ابزارهای خود، تلاش‌های آمریکا را به شکست بکشاند. اهمیت نقش ایران در اجلاس اخیر آستانه قزاقستان روشن شد، اجلاسی که با همکاری مشترک روسیه، ایران و ترکیه، برای اولین بار دیالوگ سوری ـ‌ سوری را بعد از شش سال جنگ محقق کرد و موجب تثبیت آتش‌بس شد. این اجلاس یک گام به جلو برای راه‌حل سیاسی فراگیر بود. اخیرا در اجلاسی در یک کشور عربی خاورمیانه حضور داشتم که یک مقام عالی‌رتبه عرب به من گفت که ظرفیت و توان عربستان مصروف بحران یمن شده است، ضمن اینکه تلاش‌های ریاض در مورد سوریه موجب عقبگرد شده، چون گروه‌های تحت پوشش آنها بعضا یا کلا از گروه‌های تروریستی هستند. بنابراین ریاض ترجیح می‌دهد آنکارا آنها را در نشست سه‌جانبه روسیه ـ‌ ایران ـ ترکیه نمایندگی کند. روسیه در شرایط فعلی پلی میان ایران و ترکیه است و ترکیه هم نمایندگی کشورهای عربی راعهده‌دار است. اگر ترامپ مایل به همکاری با روسیه برای حل بحران سوریه است، باید اهمیت نقش محور مسکو ـ تهران در مبارزه با داعش و حل بحران سوریه را درک کند. هرگونه تلاش آمریکا برای فاصله انداختن بین مسکو و تهران، صرفا موجب ضربه زدن به همکاری منطقه‌ای برای حل بحران سوریه از طریق دیپلماسی خواهد بود. به نفع آمریکا است که ترامپ با دید برد ـ برد به محور همکاری‌های روسیه ـ ایران نگاه کند. در این صورت، ترامپ به چهار موفقیت مهم دست خواهد یافت؛ بهبود روابط با روسیه، تسهیل حل سیاسی بحران سوریه، نابود کردن داعش و بهره‌مندی از نقش روسیه برای میانجیگری در مسائل آمریکا و ایران. چنین روندی موجب تحقق یک همکاری جمعی موثر برای حل کلیه بحران‌های سوریه خواهد شد. چنانچه ترامپ قصد تخریب مثلث همکاری روسیه ـ ایران ـ‌ ترکیه را داشته باشد، شانس حل بحران سوریه را نابود خواهد کرد. ترامپ باید بداند، ایران و روسیه دو همسایه‌ای هستند با روابطی مستحکم و با ابعاد استراتژیک، از این‌رو ترامپ نباید به‌دنبال بهبود روابط آمریکا با روسیه به قیمت تخریب روابط روسیه با تهران باشد چرا که خیلی زود است روسیه بتواند روی آمریکا به‌عنوان یک شریک استراتژیک درازمدت حساب کند. منطقه در آستانه سقوط است و روسیه، آمریکا و ایران باید از همکاری مشترک جمعی برای نجات منطقه استقبال کنند.