دنیای اقتصاد، رفیعه هراتی: در پی ترور سفیر روسیه در ترکیه، سمیه عطیه از موسسه بروکینز مصاحبه‌ای را با بورلی میلتون ادوارد، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کوئینز بلفاست ترتیب داده و در آن پیامدهای این ترور برای روابط روسیه و ترکیه و همچنین بحران سوریه را مورد بررسی قرار داده است.

ترور آندری کارلوف، سفیر روسیه در ترکیه، جلوه‌ای افراطی از تنش موجود در خاورمیانه در واکنش به بحران سوریه است. نظر شما درباره این واکنش شدید و پیامدهای دخالت روسیه در سوریه چیست؟

این ترور اهمیت ماهیت محور روسیه-ایران-ترکیه و پیامدهای آن برای سوریه به ویژه در شرایط فعلی حلب را نشان می‌دهد. این ترور منعکس‌کننده نگرانی‌های فزاینده در میان بسیاری از کشورهای منطقه است مبنی بر اینکه آینده سوریه از سوی مسکو و تهران تعیین می‌شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، در بیانیه‌ای که پس از این ترور منتشر شد گفت این ترور تلاش برای تضعیف بهبود و عادی‌سازی روابط بین روسیه و ترکیه بود و تلویحا گفت فکر نمی‌کند این یک ترور حمایت شده از طرف دولت باشد. آیا در ترکیه گروه‌هایی وجود دارند که به خاطر سوریه مشکل ایجاد کنند یا شما فکر می‌کنید این ترور نتیجه ناامیدی مردی بود که از وخامت شرایط سوریه ناشی شد؟

قابل درک است که دولت روسیه براین باور است که نیروهای دولتی ترکیه چنین حمله‌ای را القا نکرده‌‌اند. با این وجود، به خوبی مشخص است که در ترکیه یک‌سری افراد وجود دارند که از نزدیکی روزافزون به روسیه احساس نگرانی می‌کنند. این ترور زنگ خطری را درباره استقبال اردوغان از ایران و روسیه به صدا درآورد و این مساله که فرد مهاجم از نیروهای امنیتی ترکیه بوده است این نگرانی را افزایش داد که سیاست ترکیه در سوریه مغایر با احساسات بسیاری از مسلمانان سنی است. بنابراین در شرایطی که در ترکیه لزوما گروه‌های قابل شناسایی که چنین تحرکاتی انجام می‌دهند وجود ندارند، این ترور منعکس‌کننده نگرانی مسلمانان سنی است مبنی بر اینکه جاده منتهی به مسکو به معنی مسیر انحرافی به سمت تهران و دمشق است. همچنین باید این مساله را درنظر بگیریم که پدیده حملات «گرگ تنها» (گرگ تنها به شخصی گفته می‌شود که به تنهایی و بدون اینکه با گروهی ارتباط سازمانی داشته باشد در حمایت از آن گروه یا عقیده دست به اعمال خشونت‌آمیز می‌زند) در سراسر جهان درحال افزایش است و این مساله نشان‌دهنده نارضایتی و ناخشنودی عمیق افراد است که به افراط‌گرایی و خشونت منجر می‌شود.

پیش از ترور سفیر روسیه در ترکیه، دیدار وزرای خارجه و دفاع ایران، روسیه و ترکیه برنامه‌ریزی شده بود و این وزرا یک روز پس از ترور برای رسیدگی به بحران سوریه با یکدیگر ملاقات کردند. به نظر شما این ترور چه تاثیری بر این نشست داشت؟

این حمله برای ایران، روسیه و ترکیه فرصت دیگری را به‌وجود آورد تا بر موضع خود درباره مساله تروریسم و بحران سوریه تاکید کنند و همزمان حمایت‌های خود را از دولت سوریه و نیروهای ارتش این کشور افزایش دهند. کاملا آشکار است که ترکیه به دنبال نوعی از حمایت‌گرایی و مرزبندی جدید درپی سقوط حلب و شکست کامل تروریست‌ها، وارد این اتحاد شد. این تروریست‌ها مورد حمایت کشورهای عربی بوده‌اند. اردوغان آشکارا به این کشورهای عربی سیگنال فرستاد که به اعتقاد او منافع ملی و امنیتی ترکیه در کجا قرار دارد و برای تقویت آنها چه باید کرد. تهران و نه ریاض، جایی است که اردوغان آن را متحد خود می‌داند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که فرد مهاجم شعاری را بیان کرده که مربوط به جبهه النصره است. اگر این گروه مسوول این ترور باشد، چه سودی از آن خواهد برد؟

شواهد چندانی از ارتباط مستقیم این ترور با جبهه النصره وجود ندارد. این مساله که فرد مهاجم شرایط وخیم حلب را یادآور شده موجب افزایش نگرانی‌ها در این مورد است که انفعال غرب در برابر محاصره حلب، کشته شدن غیرنظامیان و دسترسی محدود به کمک‌های بشردوستانه، موجب درگیری‌ها و خصومت‌های بیشتر خواهد شد. در اروپا نگرانی‌های فراوانی درباره حملات تروریستی وجود دارد. حملاتی که ممکن است به خاطر سوریه و حلب صورت گیرد. این مساله به این معنی است که نیروهای اطلاعاتی و امنیتی غرب باید به شدت در پیش‌بینی نقاط فشار سیاسی که منجر به هدف حمله قرار گرفتن غرب می‌شود، آگاهانه عمل کنند. رسانه‌های اجتماعی مملو از تصاویر غم‌انگیز و درخواست از غرب برای اقدام است که ظاهرا دولت‌ها عمدا با بی‌تفاوتی به آن نگاه می‌کنند و اقدامی انجام نمی‌دهند.

به نظر شما آیا این اتفاق روابطی را که اردوغان و پوتین به دقت درحال ساخت آن هستند، تغییر می‌دهد؟

درحال حاضر اردوغان و پوتین نمی‌خواهند تلاش‌های اخیر برای ایجاد روابط حسنه و تنظیم مجدد استراتژی ترکیه در سوریه و پیوستن به اتحاد روسی-ایرانی از میان برود. ترکیه به شدت نسبت به حملات تروریستی ازجمله حملاتی که غربی‌ها را هدف قرار می‌دهند، آسیب‌پذیر شده است. پاکسازی پس از کودتا از سوی اردوغان موجب سرکوب داخلی در مقیاسی بی‌سابقه شده است و اولویت‌ها و توانمندی‌های امنیت ملی را تحت‌تاثیر قرار داده است. بازسازی روابط با مسکو بخشی از استراتژی اردوغان برای حفاظت از کشورش و تضعیف دشمنانش در سوریه است.