راغده درغام/ تحلیلگر نشریه الحیات

انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا واکنش‌های مختلفی را درپی داشته است. مطمئنا این مرد جنجالی هیچ‌گاه منشأ ملال و خستگی نیست. او از بازی قدرت لذت می‌برد و از پنهان کردن کارت‌هایش خرسند است و همه جهان را در شرایط نگرانی و تردید قرار می‌دهد. گرچه ترامپ در مبارزات انتخاباتی اساسا مخالف تشکیلات واشنگتن بود، اما ترامپ و تیم‌ او مطمئن هستند که نمی‌توانند ریاست‌جمهوری را از نو خلق کنند و طی دوران گذار قدرت باید با ستون‌های سنتی تشکیلات واشنگتن همکاری کنند.

به گزارش هافینگتون پست، روند ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری منتخب نسبت به روند او به‌عنوان نامزد انتخابات تغییر کرده است. برای مثال او که در رقابت‌های انتخاباتی گفته بود درصورت رئیس‌جمهوری شدن کلینتون را به زندان می‌اندازد، اما اکنون از این گفته خود عقب‌نشینی کرده است. با توجه به آنچه ترامپ درمورد روسیه و برنامه‌های استراتژیک این کشور در سوریه و اوکراین یا درباره ایران و برنامه‌های تهران در سوریه در ذهن دارد، رویکرد او احتمالا ترکیبی از تداوم منافع استراتژیک بلند مدت آمریکا و شیوه منحصر به فردی است که می‌خواهد با آن شناخته شود. بی‌تردید، ترامپ اقداماتی را که درحال حاضر اوباما در موصل و رقه به منظور شکست گروه تروریستی داعش انجام می‌دهد، ادامه خواهد داد. البته شاید جنگ موصل پیش از آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ به پایان برسد. پیش‌تر، فرض بر این بود که آمریکا در عراق از عهده داعش برآید و روسیه در سوریه این گروه تروریستی را مهار کند. اما آنچه رخ داد این بود که روسیه ماموریت در سوریه را از مبارزه با داعش به مبارزه با همه گروه‌های تروریستی تغییر داد. روسیه و ایران که از متحدان بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه به‌شمار می‌روند از طریق مبارزه با همه گروه‌های تروریستی فرصت یافتند از رژیم اسد حمایت کنند.

روسیه و ایران اطمینان داشتند که اوباما درصدد متوقف کردن اقدامات آنها بر نخواهد آمد و به گروه‌های تروریستی تسلیحات پیشرفته نخواهد داد. اکنون ترامپ بحران سوریه را از اوباما به ارث خواهد برد. اگر این جنگ تمام شده بود، لازم نبود ترامپ با اقدامات یا بی‌عملی اوباما مواجه شود. اما جنگ شدت گرفته و خشونت‌ها افزایش یافته است. ترامپ یا باید با چند تغییر ظاهری، سیاست‌های اوباما را ادامه دهد یا یک سیاست کاملا متفاوت را درپیش گیرد. سخنانی که او در مبارزات انتخاباتی ایراد کرده نشان می‌دهد که اولویت اصلی ترامپ شکست داعش است و برای رسیدن به این هدف حتی حاضر است با پوتین و اسد همکاری کند. اگر ترامپ به وعده‌های انتخاباتی خود عمل کند و به محور روسی-سوری-ایرانی بپیوندد، آمریکا را در این جنگ داخلی به طرفی تبدیل می‌کند که در کنار بشار اسد می‌جنگد. علاوه براین او به فعالیت‌های حزب‌الله و ایران در سوریه مشروعیت می‌بخشد و به متحدی غیررسمی برای ایران تبدیل خواهد شد. همچنین، او با ترکیه و دیگر متحدان ناتو که به شدت درمورد نیات روسیه در سوریه تردید دارند، ضدیت خواهد کرد.

اگر وعده‌های ترامپ درمورد سوریه محقق شود، ایران بیشترین نفع را خواهد برد، زیرا ایران به دلیل همکاری با آمریکا در جنگ علیه داعش، درمورد مسائل دیگر سرزنش نخواهد شد. اما از سوی دیگر، دشمنی آشکار برخی از افرادی که ترامپ برای پست‌های کلیدی در نظر گرفته است با ایران و مخالفت آنها با برنامه هسته‌ای، از طرف کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌عنوان اعمال فشار بر سیاست‌های منطقه‌ای تهران درنظر گرفته نمی‌شود. ترامپ در زمان رقابت‌های انتخاباتی مسائل مختلفی را در مورد توافق هسته‌ای که سال گذشته حاصل شد، مطرح کرد. او این توافق را«احمقانه»،«رسوایی» و «بدترین توافقی که تاکنون صورت گرفته» نامیده و از محدودیت زمانی درنظر گرفته شده برای غنی‌سازی اورانیوم و دیگر فعالیت‌های هسته‌ای ایران انتقاد کرده است. اما در نشستی که چندی پیش در امارات برگزار شد، تقریبا همه شرکت‌کنندگان متفق‌القول بودند که ترامپ باید این توافق را به‌عنوان یک توافق انجام شده بپذیرد و درعوض رفتارهای سلطه‌جویانه ایران در منطقه را مهار کند. این اتفاق نظر، حتی منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای را دربر می‌گیرد. یکی از مقامات کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در این باره گفت:«فقط کسی که می‌خواهد ما را به جهانی ناشناخته سوق دهد، این توافق را پاره خواهد کرد.» فرد دیگری پس از انتقاد شدید از شیوه مذاکرات هسته‌ای ایران گفت:«هیچ‌ کس حقیقتا مخالف این توافق نیست.» بسیاری از شرکت‌کنندگان در این نشست ابراز امیدواری کردند که ترامپ در به چالش کشیدن تحریکات ایران جدی‌تر باشد. ترامپ در کارزار انتخاباتی خود گفته بود اگر قایق‌های ایرانی برای ناو‌های آمریکایی مستقر در خلیج فارس مزاحمت ایجاد کنند، به آنها شلیک خواهد شد. این نوعی از اقدام ضد ایرانی است که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خواهان آن هستند(حتی اگر کشتی‌های دیگر کشورها در معرض خطر قرار بگیرد).