تشدید اقدامات ضدایرانی کنگره آمریکا

دنیای اقتصاد: کمتر از ۲۴ ساعت پس از تصویب طرح تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم‌های ایران موسوم به «داماتو» در مجلس نمایندگان آمریکا، جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های این مجلس روز پنج‌شنبه در اقدام ضد ایرانی دیگر طرح منع فروش هواپیماهای مسافربری ازسوی شرکت ایرباس و بوئینگ به ایران که پیش‌تر مورد موافقت دولت اوباما قرار گرفته بود را تصویب کردند. پیش‌تر رئیس‌جمهوری آمریکا از وتوی این طرح در صورت تصویب ازسوی کنگره خبر داده بود. این طرح از صدور مجوزهای لازم توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا برای بانک‌های آمریکایی برای انجام تراکنش‌های مالی فروش این هواپیماها جلوگیری خواهد کرد. تصویب این طرح به دنبال تلاش‌های گسترده جمهوری‌خواهان برای بی‌اثر کردن توافق هسته‌ای برجام با ایران انجام شد. دو شرکت هواپیمایی ایرباس و بوئینگ قرار است بیش از ۲۰۰ هواپیمای مسافربری را به ایران بفروشند یا اجاره دهند.

به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، مجلس نمایندگان آمریکا طرح منع فروش هواپیماهای مسافربری ازسوی شرکت ایرباس و بوئینگ به ایران را تصویب کردند. این طرح با ۲۴۳ رای موافق نمایندگان جمهوری‌خواه در برابر ۱۷۴ رای مخالف دموکرات‌ها به تصویب رسید که در این میان ۷ نماینده دموکرات نیز در موافقت با این طرح به جمهوری‌خواهان پیوستند. با وجود اینکه شرکت هواپیمایی ایرباس فرانسوی است باید مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش دریافت کند؛ چراکه حدود ۱۰ درصد از قطعات موردنیاز این هواپیماها ازسوی آمریکا ساخته می‌شود. تعدادی از دموکرات‌های کنگره اعلام نگرانی کرده‌اند که لغو این قرارداد باعث از بین رفتن فرصت‌های شغلی زیادی خواهد شد. در حالی که نمایندگان جمهوری‌خواه که مخالفان توافق هسته‌ای برجام هستند مدعی‌اند ایران می‌تواند از این هواپیماها برای اهداف نظامی مثل انتقال نیروی نظامی به سوریه برای مبارزه با نیروهای آمریکایی ارسال کند.

اگرچه بعید به نظر می‌رسد که این طرح به قانون تبدیل شود، چون در صورت موافقت مجلس سنا با این طرح باید به امضای رئیس‌جمهور نیز برسد. اوباما اعلام کرده هر طرحی مثل این را که باعث به خطر افتادن برجام شود وتو خواهد کرد، چراکه بنابر اعلام کاخ سفید تصویب این طرح نقض صریح برجام محسوب می‌شود. به دنبال توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی و رفع برخی تحریم‌ها دولت باراک اوباما مجوزهای لازم را برای صدور هواپیما به ایران صادر کرد. جمهوری‌خواهان پس از آن در تلاش بوده‌اند که جلوی فروش هواپیما به ایران را بگیرند.

استدلال موافقان و مخالفان

توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ موسوم به برجام که ژانویه (دی) گذشته به اجرا درآمد، اجازه فروش هواپیماهای تجاری به ایران را می‌دهد. وزارت خزانه‌داری آمریکا که در ماه سپتامبر (شهریور) مجوز لازم را به دو شرکت بوئینگ و ایرباس داده بود می‌گوید این مجوزها حاوی «شرایط سفت و سختی برای اطمینان از این مساله است که هواپیماها منحصرا برای مسافربری استفاده خواهد شد و امکان فروش مجدد یا انتقال آنها به نهادهای مشخص شده وجود نخواهد داشت.» دموکرات‌ها که اکثریت آنها به طرح تازه رای مخالف دادند می‌گویند که تضعیف برجام در شرایطی است که کار کنگره فعلی به زودی تمام خواهد شد و جمهوری‌خواهان می‌دانند که اوباما آن را وتو خواهد کرد. جیم‌هایمز نماینده دموکرات و عضو کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان گفت که این طرح باعث نقض برجام از سوی ایالات‌متحده خواهد شد؛ توافقی که رسیدن به آن نیازمند سال‌ها همکاری با متحدان آمریکا و دیگر کشورها شامل روسیه و چین بوده است.

اما پیتر روسکام، نماینده جمهوری‌خواه که از مخالفان برجام بود مدعی شده است که جمهوری اسلامی ایران سابقه استفاده از هواپیماهای تجاری برای حمل و نقل سلاح، موشک، نیرو و پول نقد برای رژیم اسد در سوریه و سایر گروه‌ها در اطراف جهان را دارد. او در ماه آوریل در مقاله‌ای در «وال استریت ژورنال» دو شرکت بوئینگ و ایرباس را ترغیب کرد با ایران معامله نکنند: «اگر شما با دولت اسلامی (داعش) معامله نمی‌کنید، با جمهوری اسلامی هم نباید معامله کنید.»

اما ماکسین واترز، عضو دموکرات کمیته خدمات مالی این مجلس با اشاره به اینکه ترامپ در سیاست خارجی خود سردرگم است و خودش هم نمی‌داند چه می‌خواهد بکند، گفت: «شرط می‌بندم که در دولت ترامپ، جمهوری‌خواهان آنقدرها هم مشتاق تصویب طرح‌هایی برای ناکار کردن برجام نخواهند بود، چون مثل بقیه ما نمی‌دانند که ترامپ چگونه حکومت خواهد کرد و چون می‌دانند که هیچ رویکرد معقول دیگری برای مهار بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد، مگر آنکه جنگ شود.»

تمدید قانون تحریم‌های ایران

پیش‌تر نمایندگان آمریکایی در اقدامی طرح تمدید۱۰ ساله قانون تحریم‌های ایران را با اکثریت آرا تصویب کرده بودند. هدف از این اقدام، حفظ چارچوب تحریم‌های آمریکا علیه ایران، در صورت لغو توافق هسته‌ای است. نمایندگان آمریکایی مدعی هستند با این اقدام امکان بازگرداندن فوری تحریم‌ها در صورت خارج شدن برجام از دستور کار فراهم خواهد بود. این در حالی است که مصوبه مذکور برای تایید نهایی باید به تصویب مجلس سنای آمریکا نیز رسیده و در نهایت از سوی باراک اوباما امضا شود. طبق گزارش رسانه‌های آمریکایی، کاخ سفید مخالفتی با تمدید این قانون که اعتبار آن ۳۱ دسامبر (۱۱ دی) سال جاری به پایان می‌رسد، به صورتی که از قبل بوده را ندارد، اما با افزودن متمم‌های جدید به آن مخالف است.

قانون تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران موسوم به «قانون داماتو» قانونی است که در سال ۱۹۹۶ دولت آمریکا برای تحریم ایران به تصویب رساند. بر اساس این قانون شرکت‌هایی که در یک سال بیش از ۴۰ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کنند از دادوستد با دولت آمریکا محروم خواهند شد. این قانون ازسوی داماتو، سناتور ایتالیایی الاصل کنگره آمریکا و از جمهوری‌خواهان محافظه کار به کنگره آمریکا ارائه شد. قانون داماتو هر پنج سال یک بار بازبینی می‌شود.