غیبت سفیر در کشور میانجی

گروه دیپلماسی: با پایان ماموریت ۴ ساله «علی‌اکبر سیبویه» سفیر ایران در عمان، سفارت کشورمان در کشور دوست و همسایه و متحد استراتژیک تهران در ساحل جنوبی خلیج فارس بی‌سفیر است و امورات سفارت توسط سرپرست موقت اداره می‌شود. بعد از بازگشت سیبویه و انصراف «حسین امیرعبداللهیان» معاون عربی و آفریقای سابق از پذیرش مسوولیت سفارت ایران در مسقط، هنوز گزینه جدیدی برای تصدی سفارتخانه ایران در مسقط به مقامات این کشور معرفی نشده است.

اواخر اردیبهشت‌ماه سال جاری «محمود آل‌سعید»، معاون نخست‌وزیر در امور کابینه عمان در دیداری به نمایندگی از سلطان «قابوس» پادشاه این کشور، از علی‌اکبر سیبویه، سفیر ایران در مسقط به مناسبت پایان دوره مسوولیتش در این کشور عربی قدردانی و به پاس تلاش‌های سیبویه برای ارتقای همکاری‌ها بین دو کشور دوست و همسایه، به او نشان «نعمان» داده شد. سفیری که از سال ۱۳۹۱ جانشین «حسین نوش‌آبادی» سخنگوی کنونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سفارتخانه شده بود.

چند روز پس از انتشار این خبر برخی از رسانه‌ها از جمله «ایسنا» در خبری نوشتند که سفیر ایران در عمان با پایان مسوولیتش به تهران بازگشته است. در همان مقطع از سوی برخی از مقامات دیپلماتیک اعلام شد که جانشین وی نیز به مقامات عمانی معرفی شده و مقامات این کشور نیز فرد معرفی شده را مورد تایید قرار داده‌اند و مراحل اداری و دیپلماتیک این موضوع در حال انجام است و این فرد کسی جز حسین امیرعبداللهیان، معاون وقت عربی و آفریقای وزیرخارجه نبود. در حالی که این انتظار وجود داشت به‌زودی این دیپلمات ارشد از دفتر خود در ساختمان سی تیر خداحافظی کرده و به مسقط برود، در روز ۲۹ خرداد خبری منتشر شد مبنی بر اینکه او به‌عنوان مشاور وزیرخارجه منصوب شده است.

فردای آن روز «ایسنا» به همراه برخی دیگر از رسانه‌ها به نقل از یک منبع مطلع در وزارت خارجه اعلام کرد «حسین امیرعبداللهیان به‌عنوان سفیر جدید ایران در عمان برگزیده شده و تمامی مراحل معرفی و تایید او به‌عنوان سفیر جدید ایران در عمان طی شده است اما با توجه به بروز مشکلات غیرمترقبه شخصی و خانوادگی برای وی این انتصاب در دقایق آخر منتفی شده است.» برخی از منابع دیپلماتیک در همان موقع اعلام کردند که حتی بلیت سفر امیرعبداللهیان به عمان نیز تهیه شده بود، اما او در دقایق آخر اعلام کرده که قصد ندارد مسوولیت سفارت ایران در این کشور را بر عهده بگیرد.

برخی دیگر از کارشناسان دلیل نرفتن حسین امیرعبداللهیان به مسقط را به برکناری او از معاونت عربی-آفریقای وزارت‌خارجه مرتبط می‌دانند که از مدت‌ها پیش زمزمه این تغییر در وزارت‌خارجه مطرح بود. از آن تاریخ تاکنون، فرد جدیدی به‌عنوان جایگزین حسین امیرعبداللهیان به مقامات کشور عمان جهت تصدی مسوولیت سفارت ایران در این کشور عربی معرفی نشده و در عین حال که گزینه‌هایی در این زمینه مطرح هستند ولی به نظر می‌رسد دستگاه سیاست خارجی کشور تاکنون به گزینه نهایی جهت معرفی به مقامات عمانی نرسیده است. ذکر این نکته هم لازم است که همچنان عکس علی‌اکبر سیبویه به‌عنوان سفیر ایران در عمان در سایت سفارت ایران در مسقط قرار دارد.

ضرورت‌های معرفی سفیر جدید

طولانی شدن فرآیند معرفی سفیر جدید در شرایطی است که بارها مقامات ایران بر اهمیت روابط استراتژیک تهران و مسقط تاکید کرده‌اند و شاید بتوان گفت از بین ۶ کشور حاشیه خلیج فارس، عمان از معدود کشورهایی است که سطح روابط دوستانه‌اش با ایران را با وجود فشارهای عربستان کاهش نداده است و از ظرفیت مناسب و بالایی برای وساطت میان ایران و کشورهای این منطقه و حتی فراتر از آن برخوردار است. چنانکه در مقاطعی شاهد وساطت مقامات عمانی بین ایران و آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی در ارتباط با برخی از پرونده‌های مهم و حساس بوده‌ایم. خبرگزاری «ایسنا»، در گزارشی با عنوان «سفارتخانه‌ای استراتژیک اما بدون سفیر» نوشته است: «پس از به نتیجه رسیدن برجام و ارتقای جایگاه ایران در عرصه جهانی، برخی از کشورهای منطقه به‌ویژه عربستان سعودی از این موضوع احساس خطر کرده‌ و در همین چارچوب رقابت نامرئی گذشته خود با ایران را به یک رقابت جدی تبدیل کرده و در توهمی شدید ایران را به‌عنوان دشمن فرضی خود، جهان عرب و حتی کشورهای منطقه و جهان معرفی می‌کنند.

در این چارچوب عربستان تلاش کرده که هرجا ایران دارای جایگاهی در عرصه تصمیم‌گیری و تاثیرگذاری است ورود پیدا کرده و این جایگاه را دچار تزلزل کند چنانکه بعضا شاهد این هستیم مقامات این کشور بعد از سفر یکی از مقامات ارشد ایران به منطقه‌ای بلافاصله به آن منطقه سفر کرده و تلاش می‌کنند روابط ایران با منطقه مورداشاره را تحت‌الشعاع قرار دهند، چنانکه پس از آنکه وزیر خارجه ایران‌حدود یک ماه پیش به آفریقا سفر کرد، بلافاصله وزیر خارجه عربستان نیز راهی این قاره شد و تلاش کرد با دلارهای نفتی و پول طلای سیاه کشورهایی را که تاکنون نتوانسته است، تطمیع کند و به سمت خود سوق دهد.»

این خبرگزاری آورده است: «با توجه به فعالیت جدی عربستان جهت خدشه وارد کردن به جایگاه استراتژیک ایران و از دیگر سو با توجه به ظرفیت کشور عمان و جایگاهی که این کشور و پادشاه آن سلطان قابوس در عرصه جهانی از آن برخوردار است به نظر می‌رسد که دستگاه دیپلماسی کشورمان باید هرچه زودتر به گزینه نهایی در مورد سفیر جدید ایران در عمان دست پیدا کند تا بتواند از ظرفیت این کشور که تاکنون به مانند برخی دیگر از کشورهای این منطقه زیر بار خواسته‌های عربستان برای کاهش سطح روابط با ایران نرفته است، به نحو مناسب‌تری استفاده کنند.» در حال‌حاضر طبق آخرین اخبار سفارت ایران در عمان توسط یک سرپرست اداره می‌شود و قطعا با توجه به جایگاه دیپلماتیک سفیر، در صورت معرفی هرچه زودتر سفیری توانمند، ایران خواهد توانست مانور بیش‌تری جهت استفاده از ظرفیت‌های موجود در روابط تهران و مسقط بدهد.