دومین تورم ماهانه بالای یک درصد

دنیای اقتصاد:‌ مرکز آمار گزارش تازه خود از روند شاخص‌های قیمتی در مرداد ماه سال جاری را منتشر کرد و از رشد ۴/ ۱ درصدی سطح قیمت‌ها در دومین ماه تابستان (تورم ماهانه مردادماه) ‌خبر داد. بر اساس این گزارش، نرخ تورم متوسط (۱۲ ماهه)‌ در مردادماه به سطح ۶/ ۸ درصدی کاهش یافته و پس از سال‌ها به زیر سطح ۹ درصد رسیده است.

این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه که در خردادماه به سطح ۱/ ۶ درصدی رسیده بود، در ادامه صعود خود در تیرماه، در ماه گذشته نیز مجددا افزایش یافته و به ۴/ ۷ درصد رسیده است. انتشار این گزارش در حالی است که بانک مرکزی بنا به رویه خود مبنی بر انتشار آمار تورم معمولا پنج روز پس از شروع ماه، هنوز گزارش خود از تورم مردادماه را ارائه نداده است. به دلیل تخصصی بودن بانک مرکزی در حوزه شاخص‌هایی مثل تورم و رشد اقتصادی، معمولا در آمارهای تهیه شده و ارائه شده از سوی این نهاد به‌خصوص شاخص‌های کلیدی اقتصاد بیشتر مورد استناد قرار می‌گیرد. با این حال، تا زمان انتشار گزارش بانک مرکزی، می‌توان داده‌ها و روایت مرکز آمار از روند تورم در دومین ماه تابستان را نیز بررسی کرد. نکته قابل توجه در گزارش مرکز آمار از نرخ تورم این است که پس از تورم ماهانه ۴/ ۱ درصدی تیرماه، در مردادماه هم سطح تورم نسبتا بالا و معادل ۲/ ۱ درصد بوده است. این در حالی است که همان طور که محاسبات نشان می‌دهد و برخی از مسوولان و کارشناسان نیز مطرح کرده‌اند، حفظ سطح تورم یک رقمی نیازمند این است که متوسط نرخ تورم ماهانه در یک دوره زمانی، از ۷/ ۰ درصد بیشتر نباشد. چرا که در صورتی که به مدت ۱۲ ماه متوالی سطح قیمت‌ها بیش از ۷/ ۰ درصد افزایش یابد، با گذشت ۱۲ ماه و پس از یک سال رشد مجموع سطح قیمت‌ها بیشتر از ۱۰ درصد خواهد بود. با توجه به این موضوع، روند صورت گرفته در خردادماه و تیرماه که با ثبت نرخ‌هایی بافاصله از «آستانه تحمل تورم تک‌رقمی» همراه بوده، در صورت تداوم به از دست رفتن دستاورد تورم تک‌رقمی خواهد انجامید.

این روند، روی شاخص تورم نقطه به نقطه نیز که واکنش‌پذیری بیشتری دارد و تحولات آنی را زودتر در خود منعکس می‌کند، مشهود بوده است. به‌طوری که پس از طی یک دوره طولانی از کاهش تورم نقطه به نقطه که باعث شد این شاخص در خرداد ماه به گونه‌ای کم‌سابقه به آستانه ۶ درصد برسد، با تغییر مسیر صورت گرفته از تیرماه این شاخص نیز رو به افزایش گذاشت و به ۵/ ۶ درصد رسید و مسیر افزایشی قیمت‌ها در مردادماه نیز، سطح آن را به ۴/ ۷ درصد رساند. محاسبات صورت گرفته نشان می‌دهد اگر قرار باشد نرخ تورم ماهانه در ماه‌های باقی‌مانده از سال همچنان بالای سطح یک درصد باشد، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در فاصله نسبتا کوتاهی از محدوده تک‌رقمی خارج خواهد شد و حداکثر تا بهمن ماه سال جاری در این محدوده خواهد ماند. همچنین، نرخ تورم متوسط نیز با یک بازه تاخیر و از مردادماه سال آینده به بعد، به سطح بالای ۱۰ درصد خواهد رسید. این فرض یعنی تداوم تورم تک‌رقمی در متوسط ماه‌های آینده، فرض چندان نامعقولی نیست و با توجه به امکان انبساط مالی و مخارج بیشتر از سوی دولت در سال مانده به انتخابات و نیز احتمال انتقال شوک نقدینگی کلان تزریق شده در سال‌های اخیر به فشار روی سطح قیمت‌ها، امکان تحقق را دارد. در این صورت احتمالا نرخ تورم در اردیبهشت ماه ملاک بخشی از مباحث رئیس دولت کنونی و رقبای وی خواهد بود. با این اوصاف، پیش‌بینی تورم اردیبهشت می‌تواند جالب باشد. در صورتی که مسیر حرکت قیمت‌ها و تورم از شهریور ۱۳۹۵ (ماه جاری) تا نیمه نخست سال آینده مطابق سناریوی مطرح‌شده یعنی افزایش یک درصدی سطح قیمت‌ها در هر ماه باشد، در پایان اردیبهشت سال آینده نرخ تورم کشور به روایت مرکز آمار به این صورت خواهد بود که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه، به حدود ۳/ ۱۳ درصد می‌رسد و تورم متوسط، در سطح ۹/ ۸ درصد و در اوایل دوره جدید افزایش خود قرار می‌گیرد. امری که ممکن است با توجه به شرایط کنونی کل‌های پولی،‌ غیرممکن باشد. با این حال، حتی در این سناریو هم، شاخص تورم متوسط به گزارش مرکز آمار، حداقل تا دی‌ماه به مسیر کاهشی خود ادامه خواهد داد تا در اواسط تابستان روی سطح ۸ درصدی متوقف شود.