شلیک به تروریست‌ها از خاک ایران

گروه دیپلماسی: روز گذشته و همزمان با انتشار خبر استقرار جنگنده‌های روسیه در پایگاه هوایی نوژه همدان برای حمله به مواضع داعش در سوریه، همکاری‌های تهران-مسکو درخصوص بحران سوریه سمت و سوی دیگری به خود گرفت؛ همچنان‌که علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در واکنش به انتشار این اخبار تاکید کرد که همکاری‌های تهران - مسکو برای مبارزه با تروریسم در سوریه «راهبردی» است. او ادامه داد: «ما در این زمینه تبادل ظرفیت و امکانات داریم.» پیش‌تر نیز خبرهایی مبنی بر گسترش همکاری‌های سه‌جانبه تهران-آنکارا-مسکو بر سر بحران سوریه منتشر شده بود و مقامات سه کشور طی یک هفته اخیر در این رابطه دیدارها و رایزنی‌هایی داشتند. آخرین تحول نیز سفر میخائیل بوگدانف، نماینده رئیس‌جمهوری روسیه در امور خاورمیانه به تهران و رایزنی‌های منطقه‌ای او با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران و حسین جابری‌انصاری، معاون عربی و آفریقا وزیر خارجه بود.

استقرار جنگنده‌های روسیه در پایگاه نوژه

روز سه‌شنبه خبرگزاری اینترفکس به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که وزارت دفاع روسیه درخواستی را به ایران و عراق فرستاده و از این کشورها خواسته است تا از حریم هوایی‌شان برای پرتاب موشک‌های کروز به سوریه و برای جنگ علیه داعش استفاده کند. به گزارش «ایسنا» در همین رابطه ژنرال ولادیمیر کومویدف، رئیس کمیته دفاع مجلس دومای روسیه به اینترفکس گفت: فکر می‌کند ایران و عراق کریدور پرتاب موشک‌های کالیبر به سمت سوریه را فراهم خواهند کرد. پس از آن بود که برخی رسانه‌های روسی و عربی از استقرار جنگنده‌های روسیه در «پایگاه هوایی نوژه همدان» برای حمله به مواضع داعش در سوریه خبر دادند. درواقع همدان میزبان پایگاه سوم شکاری نیروی هوایی ایران به نام شاهرخی (نوژه) است. شبکه ۲۴ روسیه و پایگاه خبری المصدر تصاویری منتشر کرده و گزارش داده‌اند که جنگنده‌های TU-۲۲M۳ روسیه در یک پایگاه هوایی در همدان واقع در غرب ایران مستقر شده‌اند و آماده پرواز به سمت سوریه برای حمله به مواضع تروریست‌های داعش هستند. هدف از استقرار این هواپیماها در همدان کاهش ۶۰ درصدی زمان پرواز آنها و در نتیجه صرفه‌جویی در هزینه و افزایش تاثیرگذاری حملات این جنگنده‌ها عنوان شده است. مقصد این پروازها از روسیه تا شهر پالمیرا در سوریه حدود دو هزار و ۱۵۰ کیلومتر است اما فاصله پایگاه هوایی همدان تا پالمیرا تنها ۹۰۰ کیلومتر است. ارتش روسیه هنوز اعلام نکرده است که چه تعداد از جنگنده‌هایش قرار است از پایگاه هوایی همدان پرواز کنند. به گزارش پایگاه خبری المصدر، این اتفاق نشان دهنده افزایش چشمگیر روابط سیاسی روسیه و ایران است که هر دو از هم‌پیمانان دمشق محسوب می‌شوند. همچنین رسانه‌های روس از درخواست مسکو از تهران و بغداد برای استفاده از حریم هوایی‌شان به منظور پرتاب موشک‌های کروز به سمت مواضع تروریست‌ها در سوریه خبر داده‌اند. آن طور که در گزارش خبرگزاری رویترز آمده است، این نخستین بار است که روسیه استقرار هواپیماهای جنگی خود در ایران و بمباران مواضع گروه‌های تروریستی در سوریه با این هواپیماها را رسما اعلام می‌کند. روسیه و ایران در جنگ داخلی سوریه، از دولت بشار اسد حمایت نظامی، تسلیحاتی و مالی می‌کنند.

تایید وزارت خارجه روسیه

از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت دفاع روسیه روز سه‌شنبه استقرار بمب‌افکن‌های این کشور در ایران را تایید و اعلام کرد که این هواپیماها برای حمله به مواضع داعش در سوریه به کار گرفته می‌شوند. بنا بر اعلام وزارت دفاع روسیه، تهران و مسکو توافق‌نامه‌ای را امضا کرده‌اند که به روس‌ها اجازه می‌دهد بمب‌افکن‌های راهبردی خود را در پایگاه شکاری «نوژه» همدان مستقر کند. به نوشته وبگاه شبکه «راشاتودی» روسیه همچنین اعلام کرده بمب‌افکن‌هایی که در ایران مستقر شده‌اند، تاکنون چند بار مواضع تروریست‌ها را در سوریه هدف حملات هوایی قرار داده‌اند. علاوه بر بمب‌افکن‌های دوربرد استراتژیک Tu-۲۲یا همان توپولف ۲۲، جنگنده-بمب‌افکن‌های پیشرفته سوخو-۳۴ هم در پایگاه هوایی همدان مستقر شده‌اند. این جنگنده‌ها روز گذشته مواضع داعش و النصره در حلب، دیرالزور و ادلب را هدف قرار داده‌اند.

همکاری‌های راهبردی تهران-مسکو

اما نخستین مقامی که در داخل ایران به انتشار این خبر واکنش نشان داد، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به‌عنوان مقام عالی هماهنگ‌کننده اقدامات سیاسی - امنیتی ایران با سوریه و روسیه بود؛ شمخانی در مصاحبه با «ایرنا» ضمن راهبردی خواندن همکاری‌های تهران - مسکو برای مبارزه با تروریسم در سوریه گفت: «با همکاری‌های سازنده و گسترده میان ایران، روسیه، سوریه و جبهه مقاومت، شرایط برای تروریست‌ها بسیار دشوار شده است و این روند با آغاز عملیات جدید و گسترده تا نابودی کامل آنها ادامه خواهد داشت.»

او ادامه داد: «آتش‌بس با گروه‌هایی که هویت مشخصی ندارند و دائم برای فرار از قرار گرفتن در فهرست تروریست‌ها نام‌های جدید برای خود انتخاب کرده و به هیچ تعهدی پایبند نیستند، بی‌معنا است.» دبیر شورای‌عالی امنیت ملی تاکید کرد که جلوگیری از اقدام معارضان در سوءاستفاده از شهروندان به‌عنوان سپر انسانی باید به‌عنوان رویکردی غیرقابل اجتناب در ضربه زدن به گروه‌های تروریستی مورد توجه قرار گیرد. به گفته شمخانی در این رابطه اقدامات مناسبی نیز تاکنون صورت گرفته و حتی ارسال کمک‌های غذایی و دارویی به مردم با وجود حملات کور و انتحاری تروریست‌ها متوقف نشده است.

تاکید بر فعال‌سازی نیروهای بومی

در ادامه این مصاحبه، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در پاسخ به سوالی درخصوص وضعیت حضور تروریسم در منطقه و نحوه مقابله با آن گفت: «اکنون که منطقه گرفتار فتنه تروریسم و عقاید افراطی داعشی شده است بیش از پیش اهمیت اتکا به رویکرد مقاومت مردمی و سرمایه‌گذاری برای فعال‌سازی نیروهای بومی برای استقرار و حفظ امنیت مشخص می‌شود.» شمخانی گفت که مقاومت در کشورهای عراق، سوریه، یمن، لبنان و فلسطین همگی رویکردی مردم‌پایه داشته و اتخاذ این مشی پیش‌رو موجب حفظ و دوام ارزش‌های اساسی ملت‌ها به‌ویژه در برابر تحمیل اراده‌های خارجی می‌شود.

کمک‌های ایران در مبارزه با تروریسم

همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد اقدامات ایران در مقابله با تروریسم و وضعیت امنیت مرزها گفت: «جمهوری اسلامی ایران توانسته است با تکیه بر دانش، تجربه و قدرت نهادهای نظامی و امنیتی خود و با پشتوانه محکم مردمی ضمن ایجاد شرایط با ثبات و امن در داخل کشور،خدمات و کمک‌های مستشاری تاثیر‌گذاری را بدون هیچ‌گونه چشمداشتی در اختیار کشورهای درگیر مبارزه با تروریسم قرار دهد.» او افزود: «در حالی که عناصر تکفیری و تروریستی مورد ضربه قرار می‌گیرند، دشمنان سعی دارند برخی گروه‌های مرده و از رده خارج شده معارض را با پول و وعده‌های مختلف احیا کنند اما با توجه به اشراف کاملی که در این زمینه وجود دارد قطعا ناکام خواهند ماند.»

هشدار به کشورهای حامی معارضان

در عین حال نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به اقدامات ناامن‌‌کننده سعودی‌ها در منطقه از جمله حمایت از گروه‌های تروریستی در سوریه و یمن و به‌کارگیری منافقین برای ناامن‌سازی در کشورهای اسلامی تاکید کرد: «برای جهان اسلام و ملت‌های مسلمان پذیرفتنی نیست که عربستان به‌جای تلاش برای رفع تصرف سرزمین‌های اسلامی از چنگال رژیم صهیونیستی، سرمایه‌های مالی خود را در مسیر تقویت گروه‌های تکفیری یا تروریستی مصرف کند.» شمخانی یادآور شد: «در دیدارهای مختلف به مسوولان کشورهای غربی اعلام کرده‌ایم که حمایت آنها از افراد مسلح در سوریه هزینه خواهد داشت و این عناصر آموزش دیده به کشورهای مبدأ خود بازگشته و موجب شکل‌گیری ناامنی و بی‌ثباتی می‌شوند.» او افزود: «اکنون نیز به کشورهای حامی معارضان، اشرار و تروریست‌ها در مرزهای شرقی و غربی کشورمان همین موضوع را یادآور شده و درخصوص تبعات پیگیری این مسیر به آنان هشدار می‌دهیم.»

گسترش همکاری‌های منطقه‌ای

خبر استقرار بمب‌افکن‌های روسی در حالی منتشر شد که روز دوشنبه میخائیل بوگدانف، نماینده رئیس‌جمهوری روسیه در امور خاورمیانه به تهران سفر کرده بود و با وزیر خارجه ایران و معاون عربی-آفریقایی وزیرخارجه رایزنی‌هایی داشت. براساس اخبار منتشر شده جنگ داخلی سوریه محور اصلی گفت‌وگوهای طرفین بود. از سوی دیگر سه‌شنبه گذشته رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، روسای‌جمهور ترکیه و روسیه در شهر سن‌پترزبورگ با یکدیگر دیدار و بر عادی‌سازی روابط دوجانبه و به‌خصوص تلاش‌های دو طرف در جهت مبارزه با تروریسم و نیز مساله سوریه تاکید کردند، روز جمعه نیز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران برای نخستین‌بار پس از کودتای ناکام در ترکیه طی سفری یک روزه وارد این کشور شد و رایزنی‌هایی با مقامات ترک در رابطه با بحران‌های منطقه‌ای به‌ویژه بحران سوریه انجام داد. سفر بوگدانف به تهران در حالی انجام ‌شد که وزیر امور خارجه ایران روز پنج‌شنبه یعنی یک روز قبل از سفر به ترکیه با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در مورد آخرین تحولات منطقه از جمله بحران سوریه رایزنی و گفت‌وگو کرد. این رایزنی‌ها، گمانه‌ها در رابطه با احتمال تقویت همکاری‌های سه‌جانبه میان ترکیه، روسیه و ایران در رابطه با بحران سوریه را افزایش داده است.

راه‌حل ترکیه-ایران برای سوریه

همزمان با این تحولات، بینالی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه روز سه‌شنبه در آنکارا در سخنانی گفت که مشکلات منطقه را بهتر از ایران و ترکیه کسی نمی‌داند و این دو کشور بهترین راه‌حل را برای حل بحران سوریه ارائه خواهند داد. به گزارش «ایرنا» او این مطلب را در سخنرانی خود در جمع نمایندگان حزب حاکم عدالت و توسعه در مجلس ترکیه عنوان کرد که شبکه‌های خبری نیز آن را به‌طور زنده پخش کردند. او با اشاره به اینکه ترکیه مسوولیت‌هایی در منطقه دارد و بحران سوریه نیز باید با حفظ تمامیت ارضی آن کشور حل شود، تاکید کرد: «همان‌طور که روابط خود را با روسیه حل و فصل کردیم، با عراق و سوریه نیز حل خواهیم کرد.» نخست‌وزیر ترکیه با اشاره به اینکه تمامیت ارضی سوریه حفظ خواهد شد و مردم سوریه سرنوشت خود را تعیین خواهند کرد، گفت: ترکیه فعالیت‌های لازم را در این زمینه انجام می‌دهد. ییلدریم در همین حال افزود: «اگر روسیه و آمریکا و سایر کشورهای شرکت‌کننده در نیروهای ائتلاف بین‌المللی ضدداعش خواهان حل مساله باشند، این مساله حل خواهد شد.» این مقام ترک روز شنبه نیز در آنکارا در گفت‌وگو با نمایندگان رسانه‌های مهم ترکیه گفته بود که اگر در شش ماه آینده شاهد تحولات مثبتی در حل بحران سوریه شدید، تعجب نکنید.

بیانیه وزارت خارجه روسیه

از سوی دیگر پس از سفر بوگدانف به تهران، وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که‌ تهران و مسکو بر حفظ آتش‌بس در سوریه و مبارزه سازش‌ناپذیر علیه گروه‌های تروریستی در سوریه تاکید کردند. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری تاس، در این بیانیه آمده است: «دو طرف یادآور شده‌اند که هیچ راه‌حل موثری برای بحران ویرانگر و طولانی سوریه که تنها بتواند از یک راه سیاسی مبتنی بر اطلاعیه رسمی ژنو منتشر شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲ و با تصمیمات گروه بین‌المللی حمایت از سوریه حاصل شود، وجود ندارد.» وزارت امور خارجه روسیه همچنین آورده است: «در این ارتباط، دو طرف تاکید کردند که استفان دی‌میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه باید تلاش‌های خود برای برگزاری مذاکرات سوری- سوری موثر در ژنو بدون هیچ‌گونه پیش شرط در اسرع وقت افزایش دهد.» بنابر اعلام وزارت امورخارجه روسیه رایزنی‌ها میان تهران و مسکو نشان داد که دو طرف در تعمیق روابط میان وزیران امور خارجه ایران و روسیه درخصوص مسائل خاورمیانه منافع مشترک دارند. همچنین بوگدانف در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس از احتمال انجام رایزنی‌هایی با حضور ایران- روسیه - ترکیه بر سر مسائل منطقه‌ای خبر داد. او گفت: «گزینه برگزاری نشست‌های سه جانبه میان ایران - ترکیه - روسیه مورد بحث قرار گرفت؛ به شرطی که طرف ترک از خود تمایل نشان دهد.» این مقام بلندپایه روس افزود: «این دقیقا همان چیزی است که ما در زمان خود به شکلی سه‌جانبه میان ایران، روسیه و سوریه گفت‌وگوهایی را انجام دادیم.»