روایت معاون ظریف از «گره‌کور» تحریم‌ها

گروه دیپلماسی: حسن قشقاوی، معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت خارجه در گفت‌وگویی به بررسی نتایج برجام، روابط ایران با کانادا و بریتانیا و همچنین وضعیت زندانیان خارج از کشور پرداخت. قشقاوی با بیان اینکه برجام تنها به مبادلات بانکی ختم نمی‌شود، گفت: «برجام ابعاد گسترده‌ای را در بر‌می‌گیرد، با این همه هم‌اکنون ۶۲ بانک در سطح بین‌المللی در حال همکاری با ایران هستند.» او با اشاره به اینکه رفع بخشی از تحریم‌ها مربوط به برجام نمی‌شود، افزود: «متاسفانه سنگ تحریم‌هایی که به چاه افتاد خیلی سنگین و بزرگ بود به همین علت در آوردن این سنگ بسیار سخت است و زحمت بسیاری برده است.» به دنبال توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی و لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای تهران، زمینه برای از سرگیری ارتباط بانک‌های خارجی با ایران فراهم آمده است، اما همچنان برخی از بانک‌ها از همکاری با ایران خودداری می‌کنند.

این در شرایطی است که مقامات ایران بارها در این رابطه به آمریکا هشدار داده و خواستار رفع موانع این همکاری‌ها شده‌اند. جان کری، وزیر خارجه ایالات‌متحده، اواخر اردیبهشت‌ماه در دیدار با مدیران بانک‌های بزرگ اروپایی در لندن به آنها اطمینان داد که آمریکا مانعی برای بانک‌های اروپایی در راه از سرگیری روابط تجاری با ایران نیست. به گزارش خبرگزاری رویترز، کری تلاش داشته نگرانی این بانک‌ها را از واکنش منفی ایالات‌متحده برطرف سازد. واشنگتن پیش از این شماری از بانک‌های اروپایی را به اتهام نقض تحریم‌های ایران جریمه‌های سنگین کرده بود. پس از آن نیز چندین‌بار وزرای خارجه ایران و‌ آمریکا در رابطه با رفع موانع همکاری بانک‌های خارجی با ایران رایزنی کردند. در ماه‌های نخستین سال جاری، سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه نیز از مکانیزم عادی‌سازی تعاملات مالی و بانکی پس از برجام خبر داده بود. با این وجود بنابر گفته حسن قشقاوی، «سنگ تحریم‌ها به قدری بزرگ است که درآوردن آن را سخت کرده است.» قشقاوی با حضور در برنامه زنده «کنکاش» شبکه جهانی جام جم درباره نتایج برجام و همکاری با طرف‌های خارجی برای مثمرثمر شدن اقدام جامع مشترک نیز گفت: «اتفاقی که در برجام افتاد این است، باند فرود هواپیمایی که پیش از این بسته بود هم اکنون باز شده است، حال اگر همه شرکت‌های هواپیمایی روی این باند فرود نمی‌آیند به این دلیل است که گره تحریم‌ها خیلی کور بوده است.»

ارتقای روابط ایران-بریتانیا

این دیپلمات ارشد ایرانی در بخش دیگری از سخنانش درباره وضعیت روابط دیپلماتیک و کنسولی با بریتانیا و کانادا گفت: «با توجه به تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی سطح فعلی روابط با بریتانیا در حد کاردار است. البته تلاش‌های دوطرف برای ارتقای سطح روابط در حال انجام است، هرچند که خدمات کنسولی همچنان برای هموطنان به سختی صورت می‌پذیرد.» قشقاوی درباره کانادا هم گفت: «با اینکه نشانه‌هایی از تغییر در رفتار دولت کانادا مشاهده می‌شود اما همچنان شرایط مانند گذشته است و هموطنانی که خواستار اخذ روادید سفر به کانادا هستند باید از سفارت‌های حافظ منافع یا از کشورهای همسایه اقدام کنند.»

تسهیل بوروکراسی سخت

معاون وزیرخارجه درباره شرکت‌های ایرانی و خارجی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران یا بالعکس را دارند، گفت: «با توجه به وجود قانون سرمایه‌گذاری در کشور هیچ مشکل کنسولی برای سرمایه‌گذاران خارجی در ایران وجود ندارد ولی واقعیت این است که ما با مشکل بوروکراسی سخت مواجه هستیم و در تلاشیم بوروکراسی سخت موجود را به بوروکراسی سهل تغییر دهیم.»

ابتکار وزارت خارجه درباره زندانیان ایرانی خارج از کشور

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان معاون کنسولی وزارت امورخارجه در ادامه این گفت‌وگو به تشریح نحوه خدمات‌رسانی به ایرانیان و مهاجران ایرانی در اقصی نقاط‌جهان پرداخت و افزود: «آمارهای رسمی در همه نمایندگی‌ها و سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که خدمات‌رسانی به ایرانیان رشدی چشمگیر داشته و سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد نشان می‌دهد.» قشقاوی درباره حمایت و صیانت از حقوق زندانیان ایرانی خارج از کشور افزود: «وزارت خارجه تاکنون توفیق‌های خیلی خوبی برای صیانت از زندانیان ایرانی خارج از کشور داشته است و نزدیک به ۸۰۰ زندانی از ۴۰ تا ۵۰ کشور در سال آزاد می‌شوند.» او با تاکید بر اینکه تلاش وزارت خارجه گرفتن عفو زندانیان ایرانی از کشورهای خارجی است، ادامه داد: «با این همه علاوه بر عفو زندانیان، تعدادی مبادله شده‌اند و شماری هم ادامه محکومیت شان را در ایران سپری می‌کنند.» به گفته معاون کنسولی وزارت خارجه، اگر هر خانواده ایرانی در خارج از کشور با مشکل زندانی شدن یکی از اعضای خانواده مواجه شد، کافی است به پلیس آن کشور یا سفارت جمهوری اسلامی ایران مراجعه کند و مطمئن باشد که همکاران ما همه تلاششان را برای رهایی آنان به‌کار خواهند بست. قشقاوی در ادامه سخنانش با اشاره به ابتکار وزارت‌خارجه در بودجه سال آینده برای حمایت از زندانیان ایرانی در خارج از کشور اضافه کرد: «در بودجه سال آینده در خواست شده برای حمایت بیشتر از زندانیان خارج از کشور امکان اخذ وکیل و حتی خرید زندان افراد مبالغی در نظر گرفته شود، البته این کار در کمتر کشوری صورت می‌گیرد و این از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است که همواره پیگیر حقوق ایرانیان خارج از کشور است.»

خدمات ارائه شده به ایرانیان

از سوی دیگر معاون وزیر امورخارجه، صدور گذرنامه و امور کنسولی، امور مربوط به شناسنامه و کارهای سجلی، صدور کارت ملی، ثبت ازدواج و حل مشکل نظام وظیفه را از عمده خدمات ارائه شده به ایرانیان خارج از کشور عنوان کرد و با اشاره به اهمیت بعد حمایتی در حوزه‌های حقوقی، قضایی و اقتصادی گفت: «وزارت امور خارجه مدعی جلب رضایت کامل از همه ایرانیان خارج از کشور نیست اما مراجعات و اظهارنظرهای مختلف آنان نشان می‌دهد که در چند سال اخیر نسبت به حل مشکل مهاجران ایرانی در نقاط مختلف جهان تلاش‌های فراوانی صورت گرفته است.»

تسریع در صدور روادید

قشقاوی درباره امور کنسولی و صدور ویزا نیز گفت: «هم اکنون در بسیاری از نمایندگی‌های خارج از کشور خدمات کنسولی یک روزه صورت می‌گیرد و تنها در چند کشور خدمات حداکثر تا یک هفته به طول می‌انجامد، این در حالی است که صدور روادید هم از سرعت خوبی برخوردار شده زیرا الزام دولت این است که صدور روادید به‌صورت الکترونیکی انجام پذیرد.» او با بیان اینکه ایران جزو معدود کشورهایی است که صدور روادید به‌صورت فرودگاهی و سریع انجام می‌شود، افزود: «به جز ۱۰‌کشور از جمله آمریکا، انگلیس، کانادا و چند کشور دیگر که طبق قانون اقدام متقابل عمل می‌کنند، برای افراد دیگر کشورها روادید فرودگاهی ۹۰ روزه صادر می‌شود زیرا نگاه جمهوری اسلامی ایران توجه به کرامت انسان‌ها و احترام و تکریم حقوق بشر است.» در ادامه این گفت‌وگو دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران درباره وضعیت افغانستانی‌های داخل ایران و خانواده‌هایشان گفت: «باوجودی که اخذ تابعیت جمهوری اسلامی ایران سخت است با این حال هم اکنون افغانستانی‌های زیادی در ایران حضور دارند که با کارت اقامت به راحتی در کشورمان زندگی، کار و تحصیل می‌کنند.»

توصیه به دانشجویان

همچنین او با اشاره به حضور ۶۳ هزار دانشجوی ایرانی در حال تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور گفت: «وزارت خارجه و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور تمام تلاش خود را برای رفاه حال دانشجویان کشورمان به‌کار بسته‌اند، اما توصیه می‌شود دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌هایی تحصیل کنند که مدارک‌شان از سوی وزارت علوم و بهداشت تایید شده است. آنان با مراجعه به سیستم اینترنتی تاک می‌توانند در همه زمینه‌های کنسولی؛ تحصیلی و حتی وضعیت سربازی و ورود و خروج‌شان اطلاعات لازم را کسب کنند.» معاون وزیر خارجه درباره سربازی ایرانیان متولد خارج از کشور هم گفت: «هیچ مشکلی برای ورود آنان به کشور وجود ندارد و می‌توانند برای تعیین تکلیف خرید یا معافیت از سربازی به کشور مراجعه کنند.»

اهتمام وزارت خارجه برای ارائه خدمات

در نهایت قشقاوی رایزنی با مسوولان امور مهاجران در کشورهای مختلف و امضای موافقت‌نامه‌ها و یادداشت تفاهم‌ها برای ارائه بهتر و مطلوب‌تر خدمات به ایرانیان خارج از کشور را نشان‌دهنده اهتمام مسوولان دیپلماسی کشورمان برای حل مشکلات مهاجران ایرانی در کشورهای مختلف دانست و با اشاره به عملکرد و رفتار این مهاجران در نقاط مختلف جهان افزود: «اگر چه در بین مهاجران ایرانی در مناطق مختلف کسانی هستند که عملکرد مثبتی نداشته‌اند اما آمار کشورهای هدف و مهاجرپذیر و اذعان قاطع و بدون مبالغه آنان نشان می‌دهد که ایرانیان در کشورهای مختلف سرآمد دیگر مهاجران هستند و موقعیت علمی، اقتصادی، حقوقی و شغلی آنان موید این واقعیت است.» معاون وزارت امور خارجه ایران در امور کنسولی، برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران برای گسترش نمایندگی‌ها، لغو ویزا با برخی کشورها، تعامل و هماهنگی با دستگاه دیپلماسی دیگر کشورها برای رعایت حقوق مهاجران و گسترش امور کنسولی، حقوقی و قضایی از جمله معاضدت قضایی، انتقال محکومان، استرداد مجرمان و سهولت تردد مهاجران، تجار و دانشجویان را تشریح و تاکید کرد: «ما برای اثبات مشروعیت مواضع خارجی خود هیچ مشکلی نداریم ولی باید برای معرفی خود و آرمان‌ها و دیدگاه‌هایمان به جهانیان تلاش کنیم تا برنامه‌های دستگاه دیپلماسی کشورمان به نتیجه رسیده و هر لحظه به سرمنزل مقصود نزدیک‌تر شویم.»