نمره ظریف به آمریکایی‌ها در اجرای برجام

گروه دیپلماسی: در حالی که روز یکشنبه سیدعباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری برجام، از «بدعهدی‌ها و شیطنت‌ها»ی طرف مقابل در رفع تحریم‌ها سخن گفته بود روز گذشته نیز وزیر امور خارجه ضمن تاکید بر بدعهدی آمریکایی‌ها گفت نمره آمریکا در اجرای برجام «پایین» است. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه «چه به برجام نمره ۵ بدهیم چه ۹۵، باید بیشترین استفاده را از آن انجام دهیم»، ادامه داد: «این مانع نمی‌شود از اینکه همواره حواس‌مان باشد که آمریکایی‌ها بدعهد بوده و هستند.»

او همچنین با اشاره به مشکلاتی که بر سر راه تعامل برخی بانک‌های کشورهای دیگر با بانک‌های ایرانی وجود دارد، گفت: «تعدادی از بانک‌ها هنوز از مقررات آمریکایی‌ها وحشت دارند اما ما معتقدیم این وحشت بیشتر نوعی وحشت روانی و ناشی از محافظه‌کاری ذاتی موسسات پولی و بانکی است نه ناشی از مقرراتی که مانع از همکاری با ایران شود.»

به گزارش «ایسنا» ظریف در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما در مسیر پرواز به تهران از سفر قزاقستان افزود: «اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم، حتما با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین‌المللی نمره بسیار خوبی می‌گیرد، اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای آمریکایی‌ها نمره بدهیم احتمالا نمره پایین می‌گیرند.»

او در توضیح و تبیین بدعهدی آمریکایی‌ها گفت: «درست است که آقای کری به وزیر اروپایی و خانم موگرینی در بیانیه‌ای که اخیرا در بروکسل صادر شد اذعان کرد که ایران هم باید از منافع برجام بهره‌مند شود اما چه اقدامات عملی در این زمینه انجام دادند؟ اینجا است که ما از این موضوع به‌عنوان بدعهدی آمریکایی‌ها نام می‌بریم یا به پیگیری تعهدات‌شان در برجام استناد می‌کنیم. اینکه آیا این موضوع نقض تکنیکی برجام هست یا نیست به وظایف هیات نظارت بر برجام مربوط می‌شود. ما پرسش‌ها را می‌دهیم و این هیات حسب مورد، تصمیم می‌گیرد که با هر اقدام آمریکا چگونه می‌توان برخورد کرد که البته برخوردهایی نیز صورت گرفته است.»

او با اشاره به اینکه برجام هم باید در ظرف زمانی خودش بررسی و ارزیابی شود و هم در واقعیت جهانی که به تصویب رسید و از بعد دیگر نیز برجام را باید از منظر نحوه اجرای توافق ارزیابی کرد، ادامه داد: «از نظر زمانی، مذاکرات مرتبط با برجام برای توافق اولیه در دولت یازدهم زمانی آغاز شد که هر چند ماه یک بار تحریم جدیدی علیه ایران در کنگره آمریکا تصویب می‌شد و معروف بود که نتانیاهو به واشنگتن سفر نمی‌کند مگر اینکه با یک تحریم جدید بازگردد.»

آغاز مذاکرات در فشار

رئیس دستگاه دیپلماسی در توصیف زمان آغاز مذاکرات در زمان دولت حسن روحانی گفت: «مذاکرات مربوط به برجام زمانی آغاز شد که کنگره و مجلس نمایندگان آمریکا قانونی را تصویب کرده و منتظر رفتنش به سنا بودند که براساس آن فروش نفت کشورمان در کمتر از یک سال به صفر برسد. آمریکایی‌ها در یک بازه زمانی یک و نیم ساله توانسته بودند فروش نفت کشورمان را از بیش از ۲ و نیم میلیون بشکه در روز به کمتر از روزانه یک میلیون بشکه برسانند. با این قلدری و فشارهایی که آمریکایی‌ها بر کشور ما می‌آوردند می‌توانستند در مدت کوتاهی فروش نفت کشورمان را به صفر برسانند.» ظریف افزود: «مذاکرات منتج به برجام زمانی آغاز شد که براساس همین قانون کنگره، رئیس‌جمهور آمریکا دیگر حتی اجازه نمی‌یافت که مقررات را تعلیق کند. در آن زمان اگر لایحه‌ای که در مجلس نمایندگان این کشور با رای بسیار بالا تصویب شد به سنا هم رفته بود و به امضای اوباما می‌رسید، تقریبا در هیچ زمانی هیچ یک از تحریم‌های این کشور نمی‌توانست تعلیق شود زیرا تعلیقش نیازمند رای دوسوم اعضای کنگره بود.»

دستاوردهای برجام

او با بیان اینکه بنابراین اگر می‌خواهیم برجام را ارزیابی کنیم باید آن را در این ظرف زمانی در نظر بگیریم، افزود: «زمانی که مذاکرات منتج به برجام آغاز شد در شرایطی نبودیم که از نظر بین‌المللی مساعد باشد. از نظر شرایط جهانی، زمانی مذاکرات را آغاز کردیم که ایران در یک طرف ماجرا و شش قدرت بزرگ دنیا در طرف دیگر متکی با حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و بسیاری از مراکز قدرت جهانی اعم از مراکز پولی و تبلیغاتی بودند.» به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی اگر برجام را از این دو زاویه نگاه کنیم دستاورد بسیار مهمی برای جمهوری اسلامی ایران است که عزت مردم را حفظ کرد، حقوق‌شان را به رسمیت شناخت، قطعنامه‌های شورای امنیت را کنار زد و مانع از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران شد. برجام همچنین تحریم‌های پیشین مرتبط با برنامه هسته‌ای را کاملا کنار زد و مانع از پیشروی تحریم‌های مرتبط با مقررات داخلی آمریکا نیز شد.

توافق از نگاه ظریف

در ادامه ظریف با طرح این پرسش که اصلا معنی توافق چیست، افزود: «معنی توافق این است که دو طرف راضی باشند، مگر اینکه بتوان نامش را قرارداد تسلیم گذاشت وگرنه توافقی وجود ندارد که هر یک از دو طرف بتوانند بگویند ۱۰۰ درصد به نفع‌شان است. چنین چیزی در جهان خارج وجود ندارد. به همین علت امروز در سالروز تصویب برجام مقالاتی در آمریکا نوشته می‌شود مبنی بر اینکه این کشور چه امکاناتی مانند اجماع بین‌المللی علیه ایران و ممنوعیت برنامه موشکی این کشور را از دست داده است.»

انتقاد از بان‌کی‌مون

وزیر خارجه ایران با اشاره به مطالب مطرح در یکی از جلسات استماع کنگره درخصوص برنامه موشکی ایران افزود: «در آن جلسه نمایندگان، دولت این کشور را زیر سوال بردند که چرا قطعنامه ۱۹۲۹ با آن محکمی را درباره برنامه موشکی ایران از دست داد و آن را به بندی تبدیل کرد که اولا اجباری نیست و ثانیا ایران را معاف کرده است. نمایندگان در این جلسه اعلام کردند ایرانی‌ها توانسته‌اند از طریق مذاکره کلمه‌ای را به این معنی وارد کنند که اگر برنامه موشکی برای سلاح هسته‌ای طراحی نشده باشد در حوزه این قطعنامه قرار نمی‌گیرد؛ یعنی حوزه‌ای که تبلیغات فراوانی درباره آن علیه ما می‌شد.» ظریف مواضع اخیر بان‌کی‌مون درباره برنامه موشکی ایران را نامربوط دانست و تاکید کرد: «متاسفانه دبیرکل سازمان ملل متحد در سال‌های گذشته سابقه خیلی خوبی هم از خودش به جا نگذاشته است. به‌ویژه در موضوع خارج کردن نام عربستان سعودی از فهرست کودک‌کش‌ها که خود او هم اعلام کرد یکی از سخت‌ترین تصمیمات دوران زندگی‌اش بوده که تاثیر بسیار بدی بر اعتبار سازمان ملل گذاشته است.»

در عین حال رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به موضع ضدایرانی اخیر بان‌کی‌مون تاکید کرد: «در گفت‌وگوی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل متحد به او گفتم با ورود غیرکارشناسانه به بعضی مسائل سبب تخریب برجام به‌عنوان دستاورد بزرگ دیپلماتیک نشود. دبیرکل و دبیرخانه سازمان ملل در مذاکرات حضور و نقشی نداشته‌اند و از جزئیات آن خبر ندارند به همین علت نصیحت بنده به آقای بان‌کی‌مون که تلفنی به او گفتم این بود که به این موضوع ورود غیرکارشناسانه نکند.»

برجام سندی قابل دفاع

وزیر امور خارجه در ادامه با اشاره به دستاوردهای برجام گفت: «نمی‌گویم برجام فتح الفتوح است اما می‌گویم سندی کاملا قابل دفاع است؛ اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم حتما با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین‌المللی نمره بسیار خوبی می‌گیرد اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای آمریکایی‌ها نمره بدهیم احتمالا نمره پایینی می‌گیرد.» او ادامه داد: «این به معنی آن نیست که ما شخصیت آمریکایی‌ها و گرایش‌های آنان را در نظر نداشتیم، واقعیات داخلی نظام آمریکا را به خوبی می‌شناختیم و برای همین بود که با درایت و تیزبینی مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور، شرایطی را برای کشورمان پیش‌بینی کردیم که آن را تا حد بسیار زیادی در قبال اقدامات آمریکایی‌ها مصونیت بدهیم.» رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه مقامات ایرانی اجازه بدعهدی را به طرف مقابل نمی‌دهند، بهره‌مندی از برجام را نیازمند اجماع ملی دانست و تاکید کرد: «امروز هیچ کس در کشورمان از اثبات اینکه برجام به خوبی اجرا نمی‌شود نفعی نمی‌برد.» همچنین او افزایش میزان صادرات نفت ایران از کمتر از یک میلیون بشکه در روز ظرف ۶ ماه به بیش از دو میلیون بشکه، عادی شدن شرایط حمل و نقل و برقراری رابطه بسیاری از بانک‌ها با بانک‌های ایران را از دستاوردهای برجام برشمرد.

وحشت روانی بانک‌های جهانی

وزیر امور خارجه ایران در این گفت‌وگو با اشاره به مشکلاتی که بر سر تعامل برخی بانک‌های جهانی با بانک‌های ایران وجود دارد، تاکید کرد: «البته تعدادی از بانک‌ها هنوز از مقررات آمریکایی‌ها وحشت دارند اما ما معتقدیم این وحشت بیشتر نوعی وحشت روانی و ناشی از محافظه‌کاری ذاتی موسسات پولی و بانکی است نه ناشی از مقرراتی که مانع از همکاری با ایران شود.» او افزود: «اگر این واقعیات را درنظر بگیریم می‌بینیم که آینده بسیار خوبی در مقابل ماست؛ بارها گفته‌ام که می‌توانیم به برجام نمره ۵، ۱۵ یا ۹۵ بدهیم که اگر از هر یک از این نمرات همراه با هم استفاده کنیم برجام می‌تواند زمینه بسیار خوبی برای کشورمان باشد و اقتصاد مقاومتی را پیش ببرد.»

باید از فرصت برجام استفاده کرد

ظریف هشدار داد که اگر از همان نمره ۵ یا ۹۵ هم استفاده نکنیم به زیر صفر تبدیل می‌شود، زیرا شرایط دنیا ایستا نمی‌ماند و پیش می‌رود؛ باید از فرصتی که ایجاد شده است استفاده کرد؛ در غیر این صورت شرایط حتما به سمت منفی و تبدیل شدن فرصت به تهدید پیش می‌رود. او ادامه داد: «ما بر استفاده حداکثری از برجام متمرکز هستیم اما این مانع نمی‌شود که همواره حواس‌مان باشد آمریکایی‌ها بدعهد بوده و هستند. آمریکایی‌ها حتما تلاش زیادی نکرده‌اند که اطمینان حاصل کنند نگرانی‌هایی که در جامعه بین‌الملل بر اثر سیاست‌هایی که حدود یک دهه علیه کشورمان اعمال شده است برطرف شود.»

ظرفیت‌ سرمایه‌گذاری

در این گفت‌وگو ظریف به ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در ایران اشاره کرد و گفت با وجود موانعی که بر سر این راه وجود دارد اما وظیفه ما این است که واقعیت سرمایه‌گذاری در ایران را به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نشان و اطمینان دهیم که کشورمان امن‌ترین، سالم‌ترین، مطمئن‌ترین و پربازده‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری است.او افزود: «وظیفه ما این نیست اقداماتی را که برای جلوگیری از سرمایه‌گذاری در ایران می‌شود تشدید، تبلیغ یا بزرگنمایی کنیم.» او باز هم با اشاره به بدعهدی آمریکا گفت این عامل باعث می‌شود که ما متوجه نیمه پر لیوان باشیم و باید نیمه پر آن را به دنیا نشان دهیم و‌آنها را تشویق کنیم تا برای سرمایه‌گذاری به ایران بیایند.

تبلیغات علیه برجام

رئیس دستگاه دیپلماسی در نهایت با اشاره به این موضوع که اکنون ۶ ماه از اجرای برجام و یک سال از تصویب آن می‌گذرد، گفت: «باید توقع داشته باشیم که تبلیغات علیه برجام زیاد باشد و اظهار نظرهای متعدد هم از نظر محافل موافق و هم از نظر محافل مخالف صورت گیرد.»

او افزود: «در این شرایط است که ۷۵ شخصیت برجسته آمریکایی به آقای اوباما نامه نوشتند و گفتند اکنون وقت آن است که از شرایط استفاده و برای ارتباطات بهتر با ایران تلاش کنیم.» رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: «البته من نمی‌خواهم این نامه را تایید کنم اما می‌گویم برجام طرفدارانی هم دارد و اکنون شرایطی است که به علت سالگرد برجام مخالفان و موافقان در این باره بیشتر صحبت می‌کنند و نیازی نیست عاملی اضافی برای این‌گونه اظهارات بیان کنیم.»