گام اول احیای روابط ایران و کانادا استفان دیون، وزیر خارجه کانادا

گروه دیپلماسی، سعیده سادات فهری: دولت لیبرال جاستین ترودو سرانجام یکی از وعده‌های انتخاباتی‌اش را با آغاز «رایزنی‌های رسمی» برای از سرگیری «روابط دیپلماتیک» با ایران محقق کرد. استفان دیون، وزیر خارجه کانادا به سی‌.‌بی‌.‌سی نیوز خبر داده که مذاکرات اولیه میان ایران و کانادا انجام گرفته است. دولت جاستین ترودو، همواره به‌طور رسمی به از سرگیری رابطه با ایران ابراز علاقه کرده ‌است.

در سال ۲۰۱۲ دولت استفان هارپر، نخست‌وزیر محافظه‌کار کانادا روابطش با تهران را قطع و دیپلمات‌های ایرانی را از کانادا اخراج کرد. گفته می‌شود مذاکرات اخیر میان دو طرف در شهر نیویورک انجام شده است، شهری که مقر سازمان ملل متحد است و دو کشور در آنجا نمایندگی سیاسی دارند. با این حال وزیر خارجه کانادا درباره مکان برگزاری مذاکرات اظهار نظری نکرد و گفت در این خصوص نظری نمی‌دهم. او افزود: «اما راه معمول ازسوی کشورهایی که می‌خواهند پیوندهای خود را از سر بگیرند به‌صورت گام به گام، رسمی و در یک کشور بی‌طرف انجام می‌شود.» همچنین غلامعلی خوشرو، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد از تایید یا رد آغاز مذاکره با طرف کانادایی امتناع کرد.

در عین حال دولت استفان هارپر در اقدامی خصمانه ایران را به لیست حامیان تروریسم اضافه کرده بود. اما با وجود آغاز رایزنی‌ها برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک، استفان دیون در پاسخ به سوالی در این خصوص در اظهاراتی بی‌پایه و اساس مدعی شد که «تا زمانی که ایران تبدیل به یک دموکراسی قابل احترام نشده است ما برنامه‌ای برای خارج کردن ایران از فهرست تروریسم نداریم.» به گزارش «ایسنا» او در ادامه ادعاهایش افزود: «ما هنوز بر سر مسائل مختلفی چون حقوق بشر در ایران، حمایت از بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه، حزب‌الله و تهدیدات علیه اسرائیل با تهران مشکلات بزرگی داریم.»

دیون همچنین اضافه کرد برقراری ارتباط با ایران به معنی تایید سیاست‌های این کشور نیست. از زمان قطع روابط دو طرف، ایتالیا حافظ منافع کانادا در ایران بوده است؛ وضعیتی که به گفته دیون بسیار ناخوشایند است. وزیر خارجه کانادا در همین زمینه ادامه داد: «ما خدا را شکر می‌کنیم که از کمک ایتالیایی‌ها در این مدت بهره‌مند شدیم اما بسیار مطلوب‌تر است اگر کانادا بتواند به‌عنوان یک کشور، خودش از منافع خودش دفاع کند.» او در ادامه افزود: «ما چطور می‌توانیم به منطقه خاورمیانه کمک کنیم اگر نتوانیم در ایران حضور داشته باشیم.» به گفته دیون، اتاوا باید خود را درگیر مسائل کند و این همان موضوعی است که متحدان کانادا از آن کشور می‌خواهند.

بازگشایی سفارت فعلا محتمل نیست

دیون در این باره که کانادا چه نوع حضور دیپلماتیکی در ایران خواهد داشت، اظهارنظری نکرد، اما تاکید کرد که بازگشایی سفارت در آینده نزدیک در ایران محتمل نیست. او در این زمینه گفت: «برقراری روابط مجدد با تهران گام به گام خواهد بود و بازگشایی سفارت نمی‌تواند قدم اول باشد.»در فوریه ۲۰۱۶ میلادی نیز کانادا اعلام کرد که بخشی از تحریم‌های وضع شده علیه ایران را لغو می‌کند. این اقدام کانادا پس از آن صورت گرفت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه ژانویه تایید کرد که ایران به تعهدات خود برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای پایبند بوده است. پیش از آن هم سازمان ملل تحریم‌های اقتصادی علیه تهران را لغو کرده بود. صادرات کانادا به ایران در سال ۱۹۹۷ میلادی به بیش از ۷۷۲ میلیون دلار رسید و این رقم در طول سال‌های تحریم با کاهش متوالی روبه‌رو شده است. در سال ۲۰۱۴ ، صادرات کانادا به ایران به کمتر از ۶۷ میلیون دلار رسید که بخش عمده آن، مواد غذایی بوده است.

سرنوشت هما هودفر

از سوی دیگر به گزارش «ایسنا» دیون در پاسخ به سوال دیگری درباره‌ سرنوشت هما هودفر شهروند ایرانی ـ کانادایی ـ ایرلندی که گفته می‌شود در زندان اوین در حبس به سر می‌برد، گفت دولت کانادا در حال کار روی پرونده او است. وزیر امور خارجه کانادا افزود:‌ «نداشتن سفارت در ایران و همکاری با کشور‌های دوست در چنین مواردی یک چالش است، اما دولت (کانادا) هر کاری که می‌تواند انجام می‌دهد؛ زیرا ما نگرانی بسیاری درباره‌ سرنوشت او داریم.» به گزارش سی بی‌سی نیوز، هما هودفر یک استاد دانشگاه سه تابعیتی است؛ او زمستان گذشته به منظور انجام کارهای تحقیقاتی و دیدار با خانواده‌اش وارد ایران شد که ادعا می‌شود هفته گذشته بازداشت شده است. به گزارش «ایسنا» هنوز اظهارنظری از سوی مراجع قضایی ایران درباره فردی که ادعا می‌‌شود در ایران بازداشت شده، منتشر نشده است.

مصادره دارایی‎های ایران در کانادا

با وجود ابراز تمایل دولت کانادا برای برقراری روابط با ایران برخی سیاست‌های خصمانه این کشور علیه ایران همچنان در دستور کار است. همچنان که کمتر از یک روز پیش از اعلام ازسرگیری مذاکرات، دادگاهی در این کشور به مصادره ۱۳ میلیون دلار از دارایی‌های غیردیپلماتیک ایران حکم داده بود. به گزارش خبرگزاری تسنیم، یک قاضی کانادایی دستور داده است اموال و دارایی‌های متعلق به ایران، به خانواده‌های قربانیان حملات صورت گرفته ازسوی حماس و حزب‌الله لبنان واگذار شود.

کمتر از دو ماه قبل نیز دیوان عالی آمریکا با صدور حکمی، دستور پرداخت غرامت به خانواده‌های قربانیان حادثه تروریستی در بیروت در سال ۱۹۸۳ از محل دارایی‌های مسدود شده ایران را صادر کرد.

به گزارش «ایسنا» در آن مقطع مارک تونر، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از رای دیوان عالی این کشور دفاع کرد و آن‌ را مطابق با حقوق بین‌الملل و قوانین داخلی آمریکا دانست. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز با ارسال نامه‌ای خطاب به بان کی مون دبیرکل سازمان ملل از این اقدام آمریکا شکایت کرد و کمک سازمان ملل برای رسیدگی به این مساله را خواستار شد. همچنین حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه هم حکم دیوان‌عالی آمریکا را دستبرد به اموال ایران دانست.

حکم صادرشده از سوی قاضی کانادایی شامل اختصاص ۱۳ میلیون دلار از دارایی‌های غیردیپلماتیک ایران به خانواده‌های آمریکایی است که در بمب‌گذاری‌ها و گروگانگیری‌های بوئنوس‌آیرس، رژیم صهیونیستی، لبنان و عربستان سعودی طی سال‌های ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۲ میلادی جان خود را از دست داده‌اند.

دادگاه عالی اونتاریوی کانادا نیز مانند دادگاه‌های آمریکا، ایران را مسوول آموزش نیروهای عملیاتی حماس و حزب‌الله لبنان و حمایت مالی از این گروه‌ها دانسته است.این در شرایطی است که هیچ سند و مدرک معتبر دال بر دخالت ایران در این حوادث وجود ندارد.