پایان «تکراری» نشست حامیان سوریه
گروه دیپلماسی: نشست یک روزه گروه حمایت بین‌المللی سوریه که با حضور نمایندگان و وزیرانی از حدود ۲۰ کشور از جمله محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با هدف حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه برگزار شده بود، عصر روز سه‌شنبه با صدور بیانیه‌ای نسبتا تکراری به کار خود پایان داد. «ترک مخاصمه، تضمین دسترسی ساکنان سراسر سوریه به کمک‌های انسان‌دوستانه و تسریع روند انتقال سیاسی در سوریه» از جمله محورهای اصلی این بیانیه بود. شاید نکته جالب‌توجه در این نشست درخواست جان کری وزیر امور خارجه آمریکا از ایران و روسیه بود. کری از روسیه، ایران و دیگر کشورهای منطقه که دارای روابطی هستند خواست تا به‌عنوان «اهرم‌های فشار» در مورد سوریه عمل کنند. همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت که تهران و مسکو اهرم‌هایی برای فشار بر دولت سوریه دارند و امیدواریم که از آن به‌صورت سازنده استفاده کنند. از سوی دیگر عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز تهدید کرده است در صورتی که مذاکرات سیاسی بر سر بحران سوریه شکست بخورد از نیروی نظامی علیه بشار اسد، رئیس‌جمهوری این کشور استفاده خواهد کرد. این ادعا از سوی ریاض در شرایطی مطرح شده است که طرفین حاضر در این نشست بر پیدا کردن راهکار سیاسی در مورد بحران سوریه تاکید دارند.
محمدجواد ظریف نیز در پایان این نشست بر این مساله تاکید کرد که «بحران سوریه راه‌حل نظامی ندارد.» وزیر امور خارجه ایران افزود: «از نظر ما این مهم است که بازیگرانی که در این نشست (وین) حضور دارند و از تروریست‌ها حمایت می‌کنند به این قناعت برسند که راه‌حل نظامی در سوریه وجود ندارد و حمایت از گروه‌های تروریستی خطری است که همه را تهدید می‌کند و بیشتر از همه خود آنها را.» به گزارش «ایرنا» ظریف اشاره کرد که بخشی از بیانیه تکرار همان مواضع قبلی است که طبق آن ضرورت دارد تا اراده سیاسی لازم برای یافتن راه‌حل سیاسی، کنار گذاشتن راه‌حل نظامی و اتمام حمایت از تروریست‌ها انجام شود. او با تاکید بر پیدا کردن یک راه‌حل سیاسی برای سوریه گفت: «وضعیت انسانی در مناطق فوا و کفریا در سوریه به‌صورت جدی مطرح شد و همه توافق کردند که اقدامات لازم را برای کمک رسانی و همینطور جلوگیری از هرگونه تهدید علیه غیر نظامیان انجام دهند. همچنین بحث مربوط به ضرورت حفظ آتش‌بس و برخی مسائل مربوط به آن مطرح شد.» ظریف که روز دوشنبه به منظور شرکت در نشست وین درباره سوریه به اتریش سفر کرده بود، پس از شرکت در این نشست و انجام رایزنی‌هایی با برخی همتایان خود، سه‌شنبه شب راهی تهران شد.
کری: ایران و سوریه به‌عنوان اهرم فشار عمل کنند
از سوی دیگر جان کری، وزیر خارجه آمریکا پس از پایان این نشست در کنفرانس خبری با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و استفان دی‌میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه تاکید کرد: «تمامی طرف‌ها در سوریه باید اولویت را به صلح دهند.» او از تمام طرف‌ها نیز خواست تا خود را از داعش و النصره دور سازند.
وزیر خارجه آمریکا همچنین از روسیه، ایران و دیگر کشورهای منطقه که دارای روابطی هستند خواست تا به‌عنوان اهرم‌های فشار عمل کنند. کری افزود: «این درست است که اهرم‌های فشار در هر مذاکره‌ای مهم است اما من با این ایده که در حال حاضر اهرم‌های فشاری از سوی آمریکا در قبال دولت سوریه اعمال نمی‌شود، مخالفم.» وزیر خارجه آمریکا همچنین مدعی شد که اگر اسد به این نتیجه نمی‌رسید که طرح «B» در سوریه وجود دارد وضعیت به مراتب خطرناکتر از آنچه در حال حاضر مشاهده می‌شود، بود.
به گفته کری، تمامی کشورها نسبت به این اهرم‌های فشار آگاه هستند و به همین خاطر است که گروه کشورهای حامی سوریه برای اولین‌بار دورهم جمع شدند. او درخصوص مواضع روسیه نیز گفت: «روسیه به وضوح حداقل برای ما روشن کرده که بشار اسد تعهدات جدی به این کشور داده است تا در گفت‌وگوهای ژنو، مذاکرات مربوط به دوره انتقال سیاسی، فرآیند مورد نظر نشست ژنو، تهیه قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات به‌عنوان سه تعهد اصلی، حضور و مشارکت داشته باشد.» کری با بیان اینکه اسد نمی‌تواند به حلب حمله کند، مدعی شد: «ما گزینه‌های زیادی برای برخورد با اسد در صورت عدم پایبندی وی به راهکار سیاسی داریم.»
این مقام آمریکایی آغاز ماه اوت آتی را به‌عنوان زمان مفروض جهت شروع مرحله انتقالی در سوریه تعیین کرد و گفت: «گروه بین‌المللی حمایت از سوریه کسانی را که آتش‌بس را نقض می‌کنند، در مذاکرات صلح که در پایتخت اتریش برگزار می‌شود، مشارکت نخواهد داد.» او تاکید کرد که تمامی طرف‌های ذی‌ربط درخصوص سوریه توافق کرده‌اند که سوریه یکپارچه و غیرطایفه‌ای باشد و دولت انتقالی نیز تشکیل شود. کری همچنین به راه‌حل سیاسی در سوریه اشاره کرد و گفت که هیچ راهی برای حل بحران سوریه بدون سازش سیاسی نیست و اسد باید درک کند که او و حامیانش بدون راه‌حل سیاسی هیچ‌گاه در امان نخواهند بود.
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت که تهران و مسکو اهرم‌هایی برای فشار بر دولت سوریه دارند و امیدواریم که از آن به‌صورت سازنده استفاده کنند. به گزارش «ایسنا» جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز سه‌شنبه خود با اشاره به اینکه روس‌ها از انتقال سیاسی در سوریه و اجرایی شدن قطعنامه شورای امنیت حمایت می‌کنند، گفت: «ما می‌دانیم که روسیه روی بشار اسد نفوذ دارد، همان‌طور که تهران دارد و ما امیدواریم که آنها از این اهرم فشار به‌صورتی سازنده در راستای صدور قطعنامه در شورای امنیت و روند سیاسی که گروه بین‌المللی حمایت از سوریه بر سر آن توافق کرده‌اند، استفاده کنند.» او ادامه داد: «واضح است که آنها روی اسد نفوذ دارند. آنچه ما از ایران انتظار داریم همان است که از هر کشور دیگری که در سوریه نقشی دارد، انتظار داریم تا از این نفوذ خود برای حمایت از قطعنامه شورای امنیت استفاده کنند.»
لاوروف: از اسد حمایت نمی‌کنیم
همزمان سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز در نشست خبری گفت: «پیشرفتی در سه محور اساسی فعالیت در سوریه حاصل شده است. ما بر قاعده قانونی برای سازش سوریه به‌صورت کامل و بدون حذف هیچ‌بندی تاکید کردیم.»وزیر خارجه روسیه تاکید کرد: «ما از تمام شرکای غربی انتظار داریم تا مخالفان میانه رو را به رها کردن النصره و جدایی از آن قانع کنند.» لاوروف بر این موضوع نیز تاکید داشت که روسیه از اسد به‌عنوان یک شخص حمایت نمی‌کند، بلکه از دولت سوریه به‌عنوان یک عضو در سازمان ملل حمایت می‌کند. البته او تاکید کرد که نمی‌توان بشار اسد را وادار به رفتن کرد. استفان دی میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز روز سه‌شنبه درحالی که در کنار جان کری و سرگئی لاوروف، وزرای خارجه آمریکا و روسیه ایستاده بود، گفت: «مساله این است که برای حصول برخی نتایج این جلسه باید هنوز هم انتظار کشید اما ما نمی‌توانیم برای طولانی مدت صبر کنیم، ما خواستار حفظ شتاب و روند حرکت مذاکرات هستیم.»به گزارش خبرگزاری رویترز، قدرت‌های بزرگ برای تقویت آتش‌بس در سراسر سوریه با هدف تحویل هوایی کمک‌های بشردوستانه در مناطق تحت محاصره توافق کرده‌اند.
شکاف بین کشورها
در شرایطی که براساس گزارش‌ها طرفین حاضر بر سر تاریخ جدید برای برگزاری مذاکرات صلح سوریه به توافق دست یافته‌اند؛ اما همچنان برخی اختلافات میان این کشورها مانع از پیشرفت گفت‌وگوها می‌شود. حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه که در این سفر همراه با ظریف حضور داشت در این‌خصوص گفت: «متاسفانه همچنان فاصله و شکاف بسیاری میان کشورهای حامی توسل به روش‌های نظامی - که به شکل حمایت از تروریست‌ها و گروه‌های مسلح بی‌مسوولیت، بروز کرده است - و کشورهایی که به روش‌های سیاسی پایبند هستند، وجود دارد.»
به گزارش «ایسنا» او افزود: «تا زمانی که برخی حمایت‌های آشکار و پنهان از تحرکات تروریست‌ها و مسلحان متوقف نشود امکان اینکه یک آتش‌بس پایدار در سوریه قابل مشاهده باشد، دشوار خواهد بود.» به گفته امیرعبداللهیان در این نشست یکی از موضوعات اساسی و مورد توجه ضرورت پایبندی به آتش‌بس بود. او ابراز امیدواری کرد که کشورها در عمل نیز در این رابطه اراده جدی داشته باشند.
معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به صحبت‌های وزیر امور خارجه در این نشست گفت: «آقای ظریف در این نشست به شرکت‌کنندگان متذکر شدند که توافق‌های روی کاغذ از جمله ایجاد آتش‌بس نه تنها اجرا نمی‌شود، بلکه هم از طرف گروه‌های مسلح و هم از طرف برخی کشورها نقض می‌شود.» او همچنین از گفت‌وگوهایی با روسیه و دیگر متحدان با هدف آنکه گروه‌های مخالف مسلحی که با تروریست‌ها در ارتباط هستند در فهرست سیاه سازمان ملل قرار گیرند، خبر داد. این دیپلمات ارشد وزارت خارجه با اشاره به سخنان متناقض مقامات آمریکایی در مورد آینده سوریه از جمله ماندن و یا رفتن بشار اسد تاکید کرد: «آمریکایی‌ها هر روز یک حرفی می‌زنند.»
تهدید ریاض
همزمان با انجام گفت‌وگوهایی برای ایجاد صلح در سوریه، عربستان سعودی تهدید کرده است در صورتی که مذاکرات سیاسی بر سر بحران سوریه شکست بخورد از نیروی نظامی علیه بشار اسد، رئیس‌جمهوری این کشور استفاده خواهد کرد. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان این خبر را روز سه‌شنبه پس از پایان مذاکرات گروه بین‌المللی حمایت از سوریه در وین اعلام کرد. الجبیر در ادامه ادعاهایش گفت که معتقد است خیلی وقت پیش باید به طرح جایگزین روی می‌آورده‌اند؛ طرحی که بر تشدید حمایت نظامی از مخالفان بشار اسد تاکید دارد. این در حالی است که روزنامه عربستانی «العرب» چاپ لندن، نوشته است که رفتار کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و عربستان نشان می‌دهد که مواضع آنها با مواضع آمریکا در قبال بحران سوریه تفاوت‌های آشکاری دارد؛ کشورهای عربی تلاش می‌کنند بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه از قدرت کنار گذاشته شود در حالی که به نظر می‌رسد آمریکا دیگر اصراری بر این نکته ندارد.براساس این گزارش، سفرهای مکرر کری به کشورهای عربی و دیدار با مسوولان این کشورها پیش از برگزاری نشست بین‌المللی درباره سوریه با حضور ایران و روسیه در وین، تاکنون نتوانسته دیدگاه‌های کشورهای عربی را به دیدگاه‌های آمریکا در پرونده سوریه نزدیک کند.
دیدار ظریف-کری
در حاشیه نشست سوریه، محمدجواد ظریف و جان کری، وزیران خارجه ایران و آمریکا عصر روز سه‌شنبه در وین با یکدیگر دیدار و درباره موانع اجرای برجام گفت‌وگو کردند. در این دیدار که در هتل کوبورگ وین انجام شد سیدعباس عراقچی، رئیس ستاد نظارت بر اجرای برجام در وزارت امور خارجه ظریف را همراهی می‌کرد. این دور از گفت‌وگوها و رایزنی‌ها میان هیات ایرانی و آمریکایی برای «رفع موانع اجرای برجام» انجام شد. جان کری طی نشستی که اخیرا با روسا و مقامات بانکی اروپایی داشته، به آنها درخصوص انجام مراودات مالی و بانکی با بانک‌های ایرانی اطمینان داد.
همچنین عراقچی نیز روز سه‌شنبه در حاشیه نشست سوریه در وین چگونگی تسریع در اجرای برجام را با هلگا اشمید هماهنگ‌کننده ۱+۵ بررسی کرد. در مذاکره عراقچی - اشمید تصمیم‌های دور اخیر کمیسیون مشترک ایران و ١+٥ مرور و نحوه تسریع در اجرای تفاهمات بررسی شد. اشمید که معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا است در این مذاکره گزارشی از تلاش‌های اتحادیه اروپا برای تسهیل و گسترش ارتباطات اقتصادی با ایران به‌ویژه در حوزه بانکی ارائه کرد. اشمید بر عزم کشورهای اروپایی برای گسترش تعاملات اقتصادی و رفع موانع موجود تاکید کرد.
ارسال نظر