زلمای خلیل‌زاد / سفیر پیشین آمریکا در عراق

هرج و مرج در بغداد، اشغال موقت مجلس توسط پیروان مقتدی صدر و جنگ علیه نیروهای داعش، اقتصاد عراق را به شدت تضعیف کرده و به نظر می‌رسد روند فروپاشی این کشور در حال تسریع است. بدون همکاری میان ایالات‌متحده، ایران و روحانی برجسته شیعه آیت‌الله سیستانی، این بحران‌ها می‌تواند کل سیستم سیاسی عراق را متلاشی و درهای این کشور را به روی اشغال توسط نیروهای داعش و دیگر سازمان‌های تروریستی باز کند. برای جلوگیری از این اتفاقات، واشنگتن به کمک تهران نیاز دارد و ایران باید برای ایجاد ثبات در عراق با انگیزه باشد. در ۹ ماه گذشته بسیاری از جوانان عراقی علیه سوءمدیریت اقتصادی و عدم توانایی دولت در برقراری امنیت تظاهرات کرده‌اند. آنها خواهان اصلاحات و پاسخ به این پرسش هستند که میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی کشور صرف چه می‌شود؟ ترس از به دست گرفتن قدرت توسط گروه‌های سکولار در عراق، رقابت شدیدی را میان احزاب شیعه شکل داده است.

آیت‌الله علی سیستانی که به‌عنوان قابل احترام ترین مرجع شیعه در عراق شناخته می‌شود پیش از این، از انتصاب حیدر العبادی به‌عنوان نخست‌وزیر حمایت کرده بود. او پیش از این بارها از دولت خواسته ‌بود تا با فساد مبارزه کند. در عین حال، تغییرات العبادی این فرصت را به مقتدی صدر داد تا با حمله به رقبای خود در کابینه کنترل جنبش اصلاحات را به دست بگیرد. العبادی اما بازی را زمانی باخت که یک کابینه تکنوکرات را بدون داشتن حمایت دیگر احزاب سیاسی منصوب کرد. حتی با وجود موافقت اکثریت مجلس با این انتخاب، بسیاری از رهبران حزب به استثنای مقتدی صدر، این اقدام العبادی را محکوم کردند. در حالی که سنی‌ها و کردها با روی کار آمدن دولت تکنوکرات خود را در آستانه حذف شدن از چرخه تصمیم‌گیری می‌دیدند، حکیم و مالکی فرصت را برای خلاص شدن از العبادی مناسب دیدند. اما واشنگتن و تهران خواستار ماندن العبادی و مصالحه سیاسی میان احزاب شدند، به این صورت که العبادی به‌عنوان نخست‌وزیر به کار خود ادامه دهد اما کابینه‌اش را از میان احزاب مختلف انتخاب کند. صدر این سازش را رد کرد و حامیانش با یورش به پارلمان عراق بر خواسته خود مبنی بر تشکیل یک دولت تکنوکرات اصرار ورزیدند. اگر این بحران حل نشود، صدر می‌تواند یک دولت موقت تشکیل بدهد که قطعا عواقبی جبران‌ناپذیر در پی خواهد داشت. در این صورت نیروهای امنیتی برای مهار بحران داخلی در پایتخت از کنترل نیروهای داعش باز خواهند ماند و خشونت، یکی دیگر از تبعات این ناآرامی‌ها است. ایجاد یک دولت موقت عواقب نامشخصی دارد. اگر شبه‌نظامیان با تشکیل دولت موقت نظامی مخالفت کنند، دولت موقت دو جبهه پیش‌رو دارد: جنگ با داعش و دیگری با شبه‌نظامیان. ارتش عراق هم ارتش یکپارچه‌ای نیست، بسیاری از افسران کماکان گوش به فرمان نخست‌وزیر سابق نوری المالکی هستند و از سوی دیگر بسیاری از سربازان قابلیت همراهی با صدر را دارند. بهترین نتیجه برای این اتفاق، سازش است. تشکیل یک دولت ائتلافی اصلاح‌طلب به رهبری مقتدی صدر می‌تواند این غائله را ختم کند. دولت ائتلافی جدید می‌تواند با ارائه جدول زمانی مناسب برای اعمال اصلاحات و حتی انتخابات مجلس آرامش را به کشور بازگرداند. قطعا این دولت با حمایت آیت‌الله سیستانی، ایران و ایالات‌متحده قوی‌تر و موفق‌تر عمل خواهد کرد.

خبرآنلاین به نقل از وب‌سایت پولتیکو