سفر تاریخی رئیس‌جمهوری کره جنوبی به ایران
عکس: ایرنا
گروه دیپلماسی: نخستین دیدار تاریخی یک رئیس‌جمهور کره جنوبی از ایران از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور از سال ۱۹۶۲ میلادی تاکنون، با سفر عصر دیروز خانم «پارک گئون های» به تهران کلید خورد. سفر رئیس کاخ آبی (چیونگ وا دا) سئول که در راستای احیای مناسبات تجاری و اقتصادی با ایران در فضای پسابرجام صورت می‌گیرد، بعد از ۵۴ سال اتفاق می‌افتد که در نوع خود حاکی از اهمیت و ابعاد این سفر در فضای جدید است.
«پارک گئون های» رئیس‌جمهور کره جنوبی، در سفری سه روزه عصر دیروز وارد تهران شد و در فرودگاه مهرآباد مورد استقبال محمد رضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران قرار گرفت. هیات ۲۳۶ نفره متشکل از وزرا و مسوولان ارشد اقتصادی و صاحبان صنایع بزرگ این کشور، پارک را در این سفر همراهی می‌کنند. قرار است در این سفر موافقتنامه‌های بانکی به ارزش حداقل ۸ میلیارد یورو و همچنین بیمه‌های صادراتی به ارزش ۵ میلیارد یورو به امضای مقامات ارشد دو کشور برسد و روابط بانکی و مالی وارد دوران نوینی شود.
سخنگوی رئیس‌جمهوری کره جنوبی پیش از انجام این سفر عنوان کرده بود که پارک گئون های، به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور کره جنوبی می‌خواهد «بنیانی برای همکاری» با ایران را پایه‌گذاری کند. کره جنوبی یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است. پیشتر «چوتائه بونگ» قائم مقام وزیر خارجه کره جنوبی در ششم تیرماه ۱۳۹۴ و همچنین «یون بیونگ سه» وزیر خارجه کره جنوبی در ۱۶ آبان ۱۳۹۴ در راستای گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی به تهران سفر کردند. بعد از اعلام روز اجرای برجام در ۲۶ دی ماه ۹۴، رسانه‌های کره جنوبی از سفر «پارک گئون های» به ایران خبر دادند، ولی تاریخ دقیقی را برای آن اعلام نکردند.
رئیس‌جمهور کره جنوبی امروز در مجموعه تاریخی -فرهنگی سعدآباد با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران دیدار و گفتوگو می‌کند. مذاکرات بین هیات‌های عالیرتبه دو کشور، امضای اسناد و کنفرانس مطبوعاتی مشترک روسای جمهور از دیگر برنامه‌های پارک در تهران است. پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری از بررسی راه‌های تقویت همکاری مشترک در حوزه‌های انرژی، بانک و بیمه، پروژه‌های زیربنایی، بهداشت و درمان، علمی، فناوری و فرهنگی به‌عنوان محورهای بحث و تبادل‌نظر روسای جمهوری دو کشور نام برده و گفته است اسناد متعددی نیز در این حوزه‌ها، با حضور روسای جمهور و توسط مقام‌های عالیرتبه ایران و کره جنوبی، امضا خواهد شد.
«پارک گئون های» کیست؟
«پارک گئون های» رئیس‌جمهور کره جنوبی که از ۲۵ فوریه ۲۰۱۳ به‌عنوان یازدهمین و اولین رئیس‌جمهوری زن در این کشور انتخاب شد، (در سال ۲۰۱۳ مجله فوربس نام او را برای اولین بار جزو ۱۰۰ فرد قدرتمند جهان در فهرست سالانه‌اش ذکر کرد)
پارک همچنین اولین رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی است که در خود کره‌جنوبی به دنیا آمده است. او از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ و مجددا از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ رئیس حزب بزرگ ملی بوده است. پدرش «پارک جئونگ هی» از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۹ رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی بود. او در سال ۲۰۱۴ در لیست ۴۶ شخصیت قدرتمند جهانی مجله فوربس قرار گرفت. پارک همچنین الگوی خود در سیاست را الیزابت اول ملکه بریتانیا می‌داند که در قرن ۱۶ میلادی به مدت ۵۰ سال بر انگلیس حکمرانی کرد. از این‌رو برخی به وی بانوی آهنین کره لقب داده‌اند.
دیدار با مقام معظم رهبری
همزمان با سفر رئیس‌جمهوری کره جنوبی، خبرگزاری رسمی این کشور از دیدار پارک گئون های با مقام معظم رهبری خبر داد. به گفته سخنگوی ریاست‌جمهوری کره جنوبی، دیدار پارک با رهبر ایران عصر امروز دوشنبه برگزار و قرار است دو طرف درباره مسائل مختلف تبادل‌نظر کنند. همزمان ابراهیم رحیم‌پور، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه ایران با اشاره به این خبر گفت به احتمال زیاد رئیس‌جمهوری کره جنوبی بعدازظهر روز دوشنبه با مقام معظم رهبری دیدار خواهند کرد.
روزنامه «وال استریت ژورنال» در مطلب روز یکشنبه خود به سفر پارک گئون های، رئیس‌جمهوری کره جنوبی به ایران پرداخته و اعلام کرده است: «قرار است روز دوشنبه، پارک با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران دیدار کند و ممکن است در جریان این سفر، با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران نیز دیدار داشته باشد.» در ادامه این گزارش ادعا شده است: «در صورتی که دیدار با رهبر ایران امکان‌پذیر شود، ممکن است درباره موضوع هسته‌ای کره شمالی نیز گفتوگویی میان دو طرف انجام پذیرد.» در واکنش به این ادعا، حسن طاهریان‌فر سفیر ایران در سئول، با بیان اینکه انتشار اخباری پیرامون این موضوع در برخی از رسانه‌های خارجی بی‌اساس است، گفت: «بعید به نظر می‌رسد که مقامات کره‌ای این موضوعات را در دیدار با مقام معظم رهبری مطرح کنند، زیرا این امر موضوع غیر‌مرتبطی است و موضع جمهوری اسلامی ایران در مورد مسائل کره شمالی کاملا روشن است.»
پیشتر پارک گئون های رئیس‌جمهوری کره جنوبی در گفت وگو با روزنامه «ایران» در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه شیوه حل پرونده هسته‌ای ایران در مورد پرونده‌های جدی‌تری مانند پرونده هسته‌ای کره شمالی قابلیت تعمیم دارد، گفت: «مورد کره شمالی کاملا با ایران تفاوت دارد، چون این کشور از قوانین مربوط به معاهده منع توسعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) تعدی کرده و یک‌سری آزمایش‌های هسته‌ای انجام داده است. کره شمالی حتی در قانون اساسی کشورش ذکر کرده است که کشوری هسته‌ای است. بر همین اساس، به کاربردن همان روش‌هایی که مساله ایران را حل کرد در مورد کره شمالی دچار محدودیت‌هایی می‌شود.»
مناسبات سیاسی دو کشور
دو کشور تلاش کرده‌اند همواره روابط خود را تا حد امکان به دور از تنش‌های سیاسی نگه دارند. نامگذاری خیابان‌هایی به نام‌های تهران و سئول در پایتخت‌های دو کشور نیز از همین تلاش‌ها و احترام متقابل حکایت می‌کند. به گزارش خبرگزاری فارس، روابط دیپلماتیک تهران و سئول در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲) برقرار شد و تا قبل از تاسیس سفارت ایران در سئول، سفارت ایران در توکیو مسوولیت هماهنگی روابط با کره جنوبی را عهده‌دار بود. با تاسیس سفارت و به دنبال آن افزایش تردد مقامات عالیرتبه دو کشور، زمینه توسعه هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های اقتصادی فراهم شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت کره جنوبی از جمله اولین کشورهایی بود که حکومت جدید ایران را به رسمیت شناخت و با حفظ سفیر خود در تهران تمایلش را نسبت به گسترش مناسبات اعلام کرد، ولی در این دوره سفارت ایران در سئول در سطح کاردار به فعالیت خود ادامه داد.
عدم اتخاذ مواضع خصمانه و همراه نشدن کره‌جنوبی با کشورهای تحریم‌کننده ایران، زمینه مساعدی را برای گسترش روابط دوجانبه تهران و سئول فراهم آورد. در خرداد ۱۳۶۸ (۱۹۸۷) متعاقب سفر معاون وقت آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه ایران به سئول، تحولات جدیدی در روابط دو کشور پیش آمد و متناسب با اولویت‌های سیاست خارجی کشور اقدامات مناسبی صورت گرفت و اولین سفیر جمهوری اسلامی ایران به سئول اعزام شد و از همین زمان روابط و همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های اقتصادی، فنی و صنعتی ارتقا یافت.
مناسبات اقتصادی
کره جنوبی که از آن به‌عنوان «ببر آسیا» (چهار ببر یا اژدهای آسیایی اصطلاحی است که برای اشاره به اقتصادهای بسیار توسعه یافته هنگ کنگ، کره جنوبی، سنگاپور و تایوان به کار می‌رود) یاد می‌شود، دومین رشد سریع اقتصادی دنیا در چهار دهه اخیر را دارد و در کمتر از نیم قرن تبدیل به کشوری پیشرفته و ثروتمند شده است. همین موفقیت اقتصادی، کره جنوبی را الگویی مناسب برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه کرده است. کره یکی از اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) بوده که توسط بانک جهانی جزو اقتصادهای پر درآمد و از دیدگاه صندوق بین‌المللی پول به‌عنوان یکی از اقتصادهای پیشرفته جهان طبقه‌بندی شده است.
عمده صادرات کره جنوبی به ایران کشتی، خودرو و قطعات یدکی آن، لوازم الکتریکی و ماشین‌آلات صنعتی و واردات کره جنوبی از ایران شامل نفت، مواد پتروشیمی، نفتا، بوتان، پروپان، میوه و آب میوه است. تا پیش از سال ۲۰۱۰ مناسبات اقتصادی تهران و سئول سیر صعودی داشت، اما سئول از سال ۲۰۱۰ و برای همراهی با آمریکا، تحریم‌های اقتصادی و تجاری را علیه تهران اعمال کرد و از آن پس مبادلات تجاری ایران و کره جنوبی روند نزولی به خود گرفت. تا قبل از سال ۲۰۱۰ که کره جنوبی به جمع تحریم‌کنندگان ایران بپیوندد، ایران ششمین بازار بزرگ شرکت‌های تولیدی کره جنوبی محسوب می‌شد. قبل از تحریم‌ها حدود ۲۵۰۰ شرکت کره‌ای با ایران مراودات تجاری داشتند و به ۱۷ میلیارد دلار روابط تجاری دوجانبه رسیده بودند، اما این میزان پس از تحریم‌ها به حدود یک سوم کاهش یافت.
بر پایه آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سال ۲۰۱۵ حجم کل مبادلات تجاری دو کشور پس از کاهش به سبب تحریم‌ها، به چهار میلیارد و ۲۸۵ میلیون دلار رسید که حجم واردات ایران از کره جنوبی چهار میلیارد و ۳۵ میلیون دلار و صادرات به آن کشور ۲۵۰ میلیون دلار بود. یکی از موارد همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی و به‌ویژه نفت است. نفت بخش اصلی صادرات ایران به این کشور را تشکیل می‌دهد؛ به‌طوری‌که کره جنوبی هفتم اردیبهشت اعلام کرد که کشورش واردات نفت خام و نفت سنگین خود از ایران به‌عنوان چهارمین دارنده بزرگ ذخایر نفت دنیا را تا دو برابر افزایش می‌دهد و برهمین اساس نفت می‌تواند یکی از محورهای مذاکرات مقامات عالیرتبه دو‌کشور باشد و در حاشیه سفر «پارک گئون های» به ایران قرار است تفاهم‌نامه‌ای درباره نفت خام میان دو طرف امضا شود.
دوران پساتحریم
پس از توافق وین مقامات و مسوولان کره‌جنوبی با سفرهای متعدد به ایران تمایل خود را برای گسترش روابط، رفع تحریم‌ها و افزایش مناسبات بین دو کشور در زمینه‌های مختلف نشان دادند. رسانه‌های کره جنوبی از بازار ایران پس از برجام به‌عنوان بازار فرصت‌های نوظهور یاد کرده‌اند و دست‌اندرکاران بخش‌های صنعتی کره در نشستی در سئول اعلام کردند که قراردادهایی با ارزش ۱۳ تا ۱۷ میلیارد دلار در سفر رئیس‌جمهوری کشورشان به ایران بین ۲ کشور منعقد خواهد شد. پس از اعلام روز اجرایی شدن برجام در اواخر دی ماه، بانک مرکزی سئول در اوایل بهمن ماه تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را لغو کرد و «بانک واردات - صادرات» این کشور از امضای توافقنامه جدید به منظور ایجاد تسهیلات مالی برای شرکت‌های فعال کره‌ای در ایران به مبلغ ۵ میلیارد یورو خبر داد. همچنین دولت سئول ۵ بهمن ۱۳۹۴ اعلام کرد که محدودیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری علیه ایران که از سال ۲۰۱۰ اعمال شده بود را لغو می‌کند و به‌دنبال رفع محدودیت‌ها برای تراکنش‌های مالی با نهادهای مالی ایرانی، این کشور واردات نفت خود از تهران را بدون سقف خواهد کرد. همچنین تهران و سئول، در راستای دلارزدایی تصمیم گرفتند که معاملات تجاری خود را با «وون»، واحد پول کره‌جنوبی انجام دهند. در ادامه و در ۲۱ اسفند ۹۴ و پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، رسانه‌ها از برقراری پرواز مستقیم ایران و کره جنوبی برای نخستین بار در چهار دهه گذشته خبر دادند و وزارت زمین، زیرساخت و حمل‌و‌نقل این کشور اعلام کرد، به شرکت هواپیمایی کره که بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی این کشور است، مجوز پرواز داده شده است تا چهار بار در هفته، بین «اینچئون»، دروازه اصلی کره جنوبی در حومه سئول و تهران، مسافر و بار جا به جا کند.
با توجه به تعاملات و رفت و آمدهای هیأت‌های کره جنوبی پس از برجام و همچنین سفر رئیس‌جمهور این کشور برای نخستین بار به ایران در تاریخ مناسبات سیاسی تهران و سئول، این سفر می‌تواند نقطه عطفی در روابط ۲ کشور باشد تا همچون گذشته مناسبات تجاری ایران و کره جنوبی به بالاترین سطح برسد.
امضای تفاهم‌نامه صادرات گاز
همزمان با سفر رئیس‌جمهوری کره جنوبی به ایران، یادداشت تفاهم همکاری تهران- سئول در زمینه صادرات گاز ایران به کره‌جنوبی در قالب ال.ان.جی و مشارکت در بازار گاز امضا شد. به گزارش «ایرنا» «کانگ هو این» وزیر زمین، زیرساخت و حمل‌و‌نقل کره جنوبی، صبح دیروز در دیدار با وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، همزمان با سفر رئیس‌جمهوری این کشور ٢٠ میلیارد دلار توافقنامه با ایران امضا می‌شود. از سوی دیگر، «علیرضا کاملی» مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران و «سیونگ هو لی» رئیس شرکت گاز کره جنوبی (کوگس- KOGAS)، روز یکشنبه این تفاهم‌نامه گازی امضا کردند. وزیر نفت ایران نیز در این دیدار گفت: «خرید نفت کره جنوبی از ایران پس از لغو تحریم‌ها ٣٠٠ هزار بشکه افزایش یافته و مقدار کنونی دریافت نفت این کشور از ایران به ٤٠٠ هزار بشکه در روز رسیده است.» «بیژن زنگنه» افزود: «فروش نفت به کره جنوبی باب نخست همکاری میان دو کشور بود و مرحله بعدی این همکاری مربوط به تامین مالی پروژه‌ها است که فکر می‌کنم در این سفر گشایش مهمی حاصل شود.»
آرزوی فوتبالی سفیر کره
همچنین سفیر کره جنوبی در تهران در گفتوگویی با خبرگزاری تسنیم با گریز به برخی مسائل حاشیه‌ای همچون فوتبال ابراز امیدواری کرد که بتوانند تیم ملی ایران را در استادیوم آزادی شکست دهند. «کیم‌سئونگ هو» در این گفتوگو با اشاره به رقابت تیم‌های فوتبال ایران و کره جنوبی در چارچوب مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۱۸ مسکو، گفت که «قطعا خواهان این هستم که پیروزی تیم کره جنوبی را ببینم». کیم با این حال اذعان کرد که «تاکنون، تیم فوتبال کره جنوبی هیچ‌گاه نتوانسته است تیم ملی فوتبال ایران را در اینجا، در ورزشگاه آزادی ببرد.» در جاهای دیگر، تیم کره برخی اوقات تیم ایران را مغلوب کرده است، اما متاسفانه در تهران، در ورزشگاه آزادی ما همیشه یا باخته‌ایم یا مساوی کرده‌ایم». او تاکید کرد که «این بار دوست دارم کره‌جنوبی بتواند ایران را در ورزشگاه آزادی ببرد.» سفیر جمهوری کره در تهران درباره اینکه کدام تیم‌ها احتمال دارد از گروهی که ایران و کره در آن حضور دارند به جام جهانی صعود کنند نیز با ضرس قاطع گفت «قطعا، من می‌خواهم که دو تیم کره جنوبی و ایران از این رقابت‌ها صعود کنند و به جام جهانی ۲۰۱۸ راه یابند». سفیر کره همچنین با اشاره به اینکه «کره جنوبی تنها در سریال‌های جومونگ و یانگوم خلاصه نمی‌شود» از تلاش خود و سفارت کره برای شناخت بهتر دو ملت از یکدیگر خبر داد.
ارسال نظر