دنیای اقتصاد: تورم ماهانه فروردین ۹۵ با ثبت رقم نیم درصد، رکورد کمترین میزان «تورم ماه نخست» در ۲۵ سال گذشته را از آن خود کرد. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد طی این مدت، همواره شروع تورم ماهانه بالاتر از سطح ۵/ ۰ درصد بوده و در نتیجه از این حیث فروردین سال ۹۵ را می‌توان یک استثنا در ربع قرن اخیر دانست. همچنین «تورم نقطه‌به‌نقطه» با ثبت رقم ۴/ ۷ درصد به کمترین مقدار طی ۶ سال و سه ماه گذشته رسید. «تورم میانگین» نیز در سطح ۲/ ۱۱ درصد قرار گرفت تا کمترین مقدار طی ۵ سال و سه ماه گذشته را تجربه کند.

گروه بازار پول:‌ آخرین آمارها حاکی از آن است که تورم ماهانه فروردین ماه با ثبت رقم ۴۷/ ۰ درصد، کمترین میزان تورم ماهانه نخستین ماه سال، در ربع قرن گذشته بوده است. این آمارها همچنین نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه نیز با ثبت رقم ۴/ ۷ درصد کمترین میزان در ۶ سال و سه ماه گذشته بوده است. سومین رکورد نیز مربوط به تورم متوسط است که این متغیر نیز با ثبت ۲/ ۱۱درصد در فروردین به کمترین میزان در ۵ سال و سه ماه گذشته رسیده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که حصول تورم تک‌رقمی در خرداد ماه حتمی خواهد بود.


کمترین تورم ماهانه ربع قرن

بانک مرکزی گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در نخستین ماه سال جاری را منتشر کرد. بر اساس آمارها شاخص بهای مصرف‌کننده در فروردین ماه به 9/ 235 واحد رسید. با این رقم تورم ماهانه در نخستین ماه معادل 47/ 0 درصد ثبت شد. میانگین نرخ تورم ماهانه در سال گذشته کمتر از 7/ 0 درصد بود و این نشان می‌دهد تورم ماهانه در فروردین نسبت به میانگین سال قبل کمتر بوده است. اما تورم ماهانه فروردین، شاهد ثبت یک رکورد تورمی بوده است. شاخص بهای مصرف‌کننده بر اساس سال پایه 1390 از ابتدای سال 1369 منتشر شده است. بررسی‌ها از ابتدای این سال نشان می‌دهد که در هیچ سالی تورم ماهانه ماه آغازین، به این میزان نبوده و تورم ماهانه فروردین ماه با ثبت رقم 47/ 0درصد، کمترین میزان در 25 سال گذشته بوده است. مطابق آمارها میانگین تورم ماهانه فروردین در این 25 سال معادل 6/ 2 درصد بوده است. این روند نشان می‌دهد مسیر کاهشی تورم، در سال جاری نیز تداوم دارد.


بازگشت تورم نقطه به نقطه به 6 سال قبل

دیگر آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه در فروردین سال جاری به ۴/ ۷ درصد رسیده است. این رقم در اسفند ماه سال گذشته ۳/ ۸ درصد گزارش شد. بنابراین طی یک ماه ۹/ ۰واحد درصد از سطح تورم کاسته شده است. رقم تورم ۴/ ۷ درصدی از آذر سال ۱۳۸۸ کمترین میزان تورم نقطه به نقطه بوده است؛ بنابراین در ۶سال و سه ماه گذشته این نرخ در تورم نقطه به نقطه کمترین میزان بوده است. تورم نقطه به نقطه که تغییرات شاخص را نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد، از آذر سال قبل به زیر ۱۰درصد نزول پیدا کرد.


دو پله تا تورم تک رقمی

سومین آمار مهم بانک مرکزی، از تورم متوسط یا 12 ماهه است. این میزان تورم، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده را در 12 ماه منتهی به فروردین سال 95 نسبت به 12 ماه منتهی به فروردین سال 94 در نظر می‌گیرد و از این حیث دارای حافظه بلندمدت‌تری نسبت به دو متغیر نخست است. به‌طور مشخص نیز در هدف‌گذاری‌های تورمی یا اعلام نرخ‌های مربوط به تورم از این شاخص استفاده می‌شود. رقمی که بانک مرکزی برای تورم متوسط در فروردین سال 95 اعلام کرده برابر با 2/ 11 درصد است. این رقم، در اسفند ماه سال قبل نیز، 9/ 11 درصد گزارش شده بود. با این روند میزان تورم متوسط به کمترین میزان از دی ماه 89 رسید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد با احتمال بالایی تورم (متوسط) تک‌رقمی در خرداد ماه حاصل می‌شود. مطابق این آمارها اگر تورم ماهانه در دو ماه اردیبهشت و خرداد زیر 2 درصد باشد، نرخ تورم در خرداد ماه تک‌رقمی خواهد شد. به نظر نمی‌رسد در دو ماه آتی، رخداد ویژه‌ای مسیر تورمی را تغییر دهد و با احتمال زیادی تورم در خرداد ماه سال 95 پس از 67 ماه تک‌رقمی خواهد شد. هدفی که دولت یازدهم به‌عنوان مهم‌ترین شعار اقتصادی خود مطرح کرده بود و پس از حدود 3 سال از اعلام خبر به روی کار آمدن دولت جدید، تحقق یافت.


ادامه راه تورم؟

اما در حالی که برخی از کارشناسان، حصول تورم تک‌رقمی یک موفقیت برای دولت یازدهم تلقی می‌کنند، برخی معتقدند صرف رسیدن به رقم زیر ۱۰ برای تورم یک موفقیت محسوب نمی‌شود و در کشوری که به‌طور متوسط در سال‌های گذشته تورم معادل ۲۰ درصد را تجربه کرده، باقی ماندن در کانال زیر ۱۰ درصد باید به‌عنوان تابع هدف مدنظر قرار گیرد. کاهش یکباره سطح قیمت‌ها ممکن است ناشی از نوعی سیاست‌گذاری خاص در یک بازه زمانی یا اینکه عوامل خارجی اثرگذار بر تورم باشد، اما حصول تورم بر مبنای هدف‌گذاری بانک مرکزی ریشه در اصلاح سیاست‌های پولی و مالی و قوانین مربوط به آن و همچنین اصلاح روابط بین نهادی اقتصادی، قوانینی و مقررات، روابط اقتصاد سیاسی و موارد دیگر است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین متغیری که در بلندمدت، حرکت تورم را نشان می‌دهد پایه پولی است. در حال حاضر آخرین آمارها حاکی از آن است که رشد پایه پولی حدود ۲۱ درصد بوده است. همچنین رشد نقدینگی به حدود ۲۷ درصد رسیده که البته در این رشد نقش «شبه پول» بیشتر از «پول» بوده و در نتیجه اثر آن روی تورم کمتر منعکس شده است.

البته به نظر می‌رسد نرخ تورم با رشد بالای پایه پولی و نقدینگی، پتانسیل بازگشت به سطوح بالاتر و بازگشت به مسیر میانگین دهه‌های گذشته را دارد. برخی از کارشناسان معتقدند تغییرات پایه پولی با یک وقفه زمانی (نیم ساله) در تورم منعکس خواهد شد. در نتیجه اگر، سیاست‌گذاران اقتصادی، با توجه به رکود پیش رو، سیاست‌های تکراری سال‌های گذشته را به واسطه کاهش تورم در پیش گیرند، بازهم باقی ماندن تورم، به زیر ۱۰ درصد به یک آرزو تبدیل خواهد شد. علاوه بر این باید، تاکید کرد که در سال آینده انتخابات ریاست جمهوری نیز در پیش است و این موضوع ممکن است، باعث شود برخی از سیاست‌های مالی دولت تحت تاثیر قرار گیرد. به عقیده کارشناسان، مهمترین عامل تورم در ایران را می‌توان سیاست‌های کج‌دار و مریز در بودجه طی سال‌های گذشته تلقی کرد.


تورم خوراکی‌ها ۲ درصد

بانک مرکزی در کنار اعلام شاخص بهای مصرف‌کننده آمار مربوط به گروه‌ها را نیز منتشر می‌کند. در اسفند ماه سال گذشته نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه با ثبت رقم 5/ 3 درصد به کمترین میزان در یک دهه گذشته رسیده است. حال پس از یک‌ماه بازهم از سطح تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها کاسته شد و این رقم معادل 2 درصد گزارش شده است. این روند می‌تواند تا حدود قابل توجهی نشان بدهد که آرامش کامل در بازار مصرف‌کننده حکمفرما است. آمار گروه‌ها نشان می‌دهد که تورم مواد کالایی (نقطه به نقطه) نیز در سطح 6/ 3درصد قرار دارد، تورم 13 درصدی بخش خدمات باعث شده که هنوز میزان تورم نقطه به نقطه بالای سطح 5 درصد قرار گیرد. این آمار نیز تایید می‌کند شکاف میان تورم کالا و خدمات که در ماه‌های گذشته وجود داشته در این ماه‌ها نیز تداوم داشته است. البته در بازه ماهانه میزان تورم کالایی از تورم بخش خدمات سبقت گرفته است. بر اساس این گزارش سطح قیمت‌های گروه کالایی طی ماه 6/ 0 درصد رشد کرده، حال آنکه این افزایش در بخش خدمات معادل 3/ 0 درصد بوده است.

تورم فروردین در قعر ربع قرن