مرتضی طلایی
خاورمیانه از دیرباز محل منازعه و کشمکش جدی میان قدرت‌های غالب آن بوده است. به‌صورت مشهود‌تر در دوره معاصر با گسترش خشونت‌ها و ‌تروریسم و دخالت‌های قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، شکلی آنارشیک و آشوب گونه از وضعیت این نقطه در بستر جغرافیایی کشور‌ها تعریف می‌شود.

بنابراین زندگی در چنین منطقه و موقعیتی که احساس عدم امنیت را یک مساله واقعی و قابل درک می‌کند، شرایط بسیار متفاوت‌‌تری با دیگر نقاط جهان دارد. حداقل در سی سال گذشته نزدیک به دو میلیون نفر در مجموع منازعات ایران و عراق، افغانستان و آمریکا، عراق و آمریکا، بحران داخلی سوریه و تجاوز عربستان به یمن کشته و چند برابر آن زخمی و مجروح شده‌اند که به احتمال زیاد در سال‌های آتی گسترش بیشتری نیز خواهد داشت. ایران به‌عنوان کشوری که برخوردار از مولفه‌های ژئوپلیتیکی مهمی است همواره عضو امنیتی تاثیرپذیری از کانون‌های آشوب‌زای منطقه بوده است. این وزن ژئوپولیتیکی مهم و موثر در کنار حاکمیت هنجار‌ها و ارزش‌های انقلابی، امنیتی را برای ما لازم می‌شمارد که ابعاد نظامی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی پیچیده‌ای داشته و به‌صورت چند بعدی در سطوح سه گانه فردی، ملی و جهانی قابل طرح باشد. بنابراین با توجه به اینکه در هفته‌ای قرار داریم که مزین به نام ارتش و سالروز تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، با گذری تحلیلی به دلایل، چرایی و منطق سیاست‌های دفاعی و بازدارنده جمهوری اسلامی ایران می‌پردازیم.ماندگاری در محیط پر از بحران داخلی و خارجی با در نظر گرفتن یکپارچگی، استقلال و امنیت و حرکت به سمت تعامل جهانی با حفظ اصول انقلابی و ارزشی، مستلزم ایجاد پایه‌های امنیت ملی بر مبنای بازدارندگی همه جانبه، تنش زدایی دیپلماتیک، استواری و پویایی صنایع دفاعی و اقتصاد مقاوم و رونده است. تاکید فزاینده دشمن خارجی بر ایجاد تفرقه‌های قومی، مذهبی، جنسیتی و گسترش منازعه آمیز شکاف‌های طبقاتی و ایجاد فاصله میان حاکمیت سیاسی و جامعه با تلاش در ایجاد دو دستگی‌ها بین نخبگان سیاسی به این امید که بتواند در دیواره مستحکم اتحاد اجتماعی و ثبا‌ت سیاسی رخنه ایجاد کند، امری پوشیده نیست. نگاهی به فعالیت‌های مداوم و پر هزینه شبکه‌های ماهواره‌ای در فضای رسانه‌ای و تحریک ستون پنجم در شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام و گوگل پلاس نشان می‌دهد که حمله‌ای حساب شده و دقیق برای فروپاشی اجتماع مردمی و نظام سیاسی عینیت یافته است. در سطح فضای بین‌المللی و منطقه‌ای نیز با کشاندن رقابت‌های تسلیحاتی به کشور‌های حوزه خاورمیانه و ایجاد جنگ‌های نیابتی و ایران هراسی می‌خواهند اختلافات همسایگی را در جنگی بدون پایان برای منافع خود رقم بزنند. نگاهی به آمار هزینه‌های تسلیحاتی کشورهای همسایه ایران در چند سال گذشته نشان می‌دهد که سبد رنگارنگ هزینه‌های نظامی آنها:


۱-‌ برای اسرائیل بیش از ۱۰۰ کلاهک هسته‌ای در کنار سرانه هزینه نظامی ۲۰۹۶ دلار به ازای هر نفر که رقمی بیش از ۱۳ میلیارد دلار (براساس آمار سال‌های ۱۹۸۹تا ۲۰۰۹) را در بر می‌گیرد. رژیم اشغالگری که سالانه بیش از ۲/ ۹۲ درصد از تولید ناخالص خود را صرفا به تجهیزات نظامی اختصاص می‌دهد و همواره حمایت همه‌جانبه غرب خصوصا آمریکا را نیز با خود به همراه دارد.

۲-‌برای رژیم دست نشانده عربستان‌سعودی رشد ۲۷۵ درصدی خرید تسلیحات نظامی نسبت به فاصله میان سال‌های ۲۰۰۶- ۲۰۱۰ و تبدیل شدن به بزرگ‌ترین وارد‌کننده سلاح‌های نظامی با ارزش۸/ ۹میلیارد دلار را شامل می‌شود که این رقم بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص آن کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

3-‌برای کشور‌هایی همچون امارات متحده عربی با واردات بیش از 5/ 65 میلیارد دلار که در ردیف چهارمین وارد‌کننده سلاح بعد ازچین قرار می‌گیرد، برای قطر با رشد 279درصدی، کویت با رشد232 درصد و عمان با رشد194 درصدی نسبت به 5 سال گذشته که در مجموع بیش از 20 میلیارد تجهیزات نظامی از غرب دریافت کرده‌اند.

۴-‌برای دولت ‌ترکیه که خود را یکی از اعضای جدی پیمان ناتو می‌انگارد و تلاش دارد تا به پشتوانه حمایت‌های نظامی ناتو سیاست‌های حاشیه‌سازی را در منطقه دنبال کند. سهم این کشور از سبد هزینه‌های نظامی۴/ ۳درصد از تولید ناخالص داخلی است که بر این مبنا سومین وارد‌کننده سلاح در خاورمیانه به حساب می‌آید.

حال پرسش این است که در چنین رقابت تسلیحاتی که در خاورمیانه شکل گرفته است، آیا ضروری و لازم نیست که ایران اسلامی، توان بازدارندگی لازم را داشته باشد و برای حفظ آن تلاش کند؟

ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که پیرامون آن بیش از ۶ منطقه امنیتی پیچیده(حوزه دریای خزر، آسیای مرکزی، قفقاز و ‌ترکیه، مشرق عربی، خلیج فارس و غرب آسیا) قرار دارد که در هر کدام از آنها مناقشات امنیتی همچون آتش زیر خاکستر آماده شعله‌ور شدن هستند. ورود این حجم تسلیحات مرگبار، حضور نظامی قدرت‌های بیگانه، سیاست‌های توسعه‌طلبانه کشور‌های منطقه و... همگی نشان می‌دهد که چهار گوشه ایران در معرض تهدید جدی نیروهای بیگانه قرار دارد. با این همه ایران در زمره یکی از کمترین هزینه‌کنندگان نظامی به حساب می‌آید. براساس آمار «موسسه تحقیقات صلح استکهلم» سرانه هزینه نظامی ما۷۷ دلار است در صورتی که این برای اسرائیل(۲۰۹۶ دلار)، عربستان(۱۱۹۴ دلار) ‌ترکیه(۲۷۰ دلار) و روسیه(۴۶۱ دلار) است. همچنین نسبت جمعیت به سرباز ما به ازای هر ۱۱۷ نفر یک کارکن نظامی است که این نسبت در اسرائیل(۳۴ نفر)، عربستان(۱۰۶ نفر)، ‌ترکیه(۹۱ نفر) و روسیه(۵۰ نفر) است. هزینه‌های نظامی که برای ایران رقم ۵میلیارد دلار است برای اسرائیل(۱۲ میلیارد دلار)، عربستان (۲۴ میلیارد دلار) و روسیه(۶۷ میلیارد دلار) است(به‌نقل از: مقاله دکتر شعر باف در باب لزوم افزایش هزینه‌های نظامی ایران).

این آمار به خوبی گویای این است که با توجه به اینکه ایران بیشترین تهدیدات امنیتی را از محیط پیرامون خود دریافت می‌کند، ولی کمترین هزینه و سرمایه‌گذاری نظامی را داشته است؛ ولی آنچه توانسته ما را در این منطقه پرآشوب به لحاظ دفاعی مستحکم نگه دارد مدیون رهبری آگاه و با درایت، نظام سیاسی کارآمد، مردم صبور و تلاشگر، نظام اطلاعاتی مشرف بر تمام تحرکات خرابکارانه، ارتش آماده و ورزیده، نیروی سپاه و بسیج مقتدر و با جسارت، نخبگان دانشگاهی با استعداد و با انگیزه و نیروی انتظامی جان برکف است. بحق اگر همین‌قدر ناچیز تحقیقات و هزینه‌ها را روی بازدارندگی دفاعی انجام نداده بودیم معلوم نبود که هر گوشه این مرز و بوم را باید از چنگال کدام اشغالگر در می‌آوردیم. اگر مقام معظم رهبری تاکید جدی بر حفظ دستاوردهای دفاعی و موشکی کشور دارد دقیقا به همین واسطه است که نمی‌خواهد به بهانه‌های سرمایه‌گذاری، ارتباط با دنیا و چه و چه که برخی مشتریان داخلی نیز دارد، امنیت کشور را به حراج بگذارد. امروز اگر ارتش آمادگی دفاعی و بازدارندگی نداشته باشد، ناوگان دریایی و نیروی زمینی آن نوسازی نشده باشد آیا می‌توانیم برای یک لحظه در این منطقه پر آشوب دوام بیاوریم. امروز اگر سپاه و بسیج در آن‌سوی مرزها به کنترل تهدیدات و دشمنی‌ها اقدام نکنند آیا هموطنان ما در نقاط مرزی خواهند توانست با آرامش سر بر بالین بگذارند، اگر نیروی انتظامی آماده نباشد تحریکات داخلی و تفرقه انگیزانه دشمنان خارجی در کنار مافیای مواد مخدر و سلاح چه بلایی برسد امنیت کشور می‌آوردند. اگر ستاد نیروهای مسلح ما با همکاری دانشگاها روی سلاح‌ها و موشک‌های جدید سرمایه‌گذاری علمی نکند، قدرت بازدارندگی ما باقی خواهد ماند؟ به هر شکل هدف از این یادداشت این بود که بیان کنیم:


۱-‌امنیت ملی و سیستم دفاعی با هیچ چیز قابل مقایسه و قابل معامله نیست. همان‌طور که هیچ کشوری در دنیا حاضر به انجام آن نیست و آن کشور‌هایی هم که این کار را انجام داده‌اند به شدت آسیب دیده‌اند یا وابسته مانده‌اند.

2-‌بر خلاف تبلیغات و خبر پراکنی‌های متعدد دشمنان، سرانه هزینه‌کرد ایران برای سیستم دفاعی و امنیتی خود با توجه به جمعیت، وسعت سرزمینی و تهدیدات پیرامونی به مراتب پایین‌‌تر از کشور‌های منطقه است، همان‌طور که در آمار ذکر شد.

۳-‌امنیت ملی و دفاعی کشور مرهون تلاش‌ها و ایستادگی تمام قوای مسلح کشور و همراهی مردم عزیز است که گوش و هوش خود را به اختیار یاوه گویان و یاوه اندیشان در رسانه‌ها و فضا‌های مجازی نمی‌دهند و به رهبر و نظامشان اعتماد دارند. ان‌شاءالله که با یاری حضرت باری تعالی و حمایت‌های امام عصر(عج) و رهبری داهیانه مقام معظم رهبری، این مرحله را نیز پشت‌سر خواهیم گذاشت و با نگاهی بلند به آینده، کشوری سربلند، توسعه‌یافته و امن تحویل آیندگان خواهیم داد. به هر شکل یادمان نرفته است که این انقلاب و دستاورد‌های آن امانتی از حضرت امام(ره) و خون شهیدان گلگون کفن است.