عراقچی در تماسهای منطقهای حفظ تمامیت ارضی یمن را اصل غیرقابل مذاکره دانست؛
ایران و عربستان پشت یمن واحد
در جنگ داخلی یمن، تضاد منافع میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی بهوضوح دیده میشود. امارات روز جمعه (۲۶ دسامبر ۲۰۲۵) به درخواست عربستان سعودی برای خروج گروه شورای انتقالی جنوبی (STC) از ولایات حضرموت و مهرا در شرق کشور پاسخ نداد. همچنین عربستان نگران آن است که این نیروها در جنوب یمن بتوانند در مرز با عربستان یک کشور مستقل تشکیل دهند؛ امری که توسط ایران نیز مورد تاکید قرار گرفت و سید عباس عراقچی، وزیر خارجه، مخالفت خود را با هرگونه تجزیه این کشور اعلام کرد. وزیر خارجه بر گفتوگوی یمنی-یمنی حول یکپارچگی ارضی این کشور تاکید کرد.
رایزنیهای تهران با بازیگران یمن
در این چارچوب و با هدف حمایت از یمن واحد، رئیس دستگاه دیپلماسی رایزنیهایی با بازیگران اصلی در موضوع یمن یعنی وزرای خارجه امارات و عربستان داشت. در ادامه نیز با عبدالواحد ابوراس، سرپرست وزارت امور خارجه دولت تغییر و سازندگی یمن، تماس تلفنی داشت. وزیر خارجه ایران طی این تماس، از همه احزاب و گروههای یمنی خواست با گفتوگو و تعامل با یکدیگر، مانع از تحقق توطئه دشمنان منطقه برای تضعیف و تجزیه یمن شوند. وی همچنین بر ضرورت حفظ تمامیت و یکپارچگی سرزمینی این کشور تاکید کرد.
عراقچی با استقبال از توافق اخیر بین طرفهای یمنی و عربستان سعودی در تبادل اسرا، تصریح کرد که راهحل مشکلات یمن رفع محاصره کامل، عملیاتی کردن سایر بخشهای نقشه راه و گفتوگوهای یمنی - یمنی جهت تشکیل دولتی فراگیر بر مبنای حفظ وحدت و یکپارچگی یمن است. سرپرست وزارت امور خارجه دولت تغییر و سازندگی یمن نیز با اشاره به تحولات اخیر در جنوب این کشور، گزارشی از آخرین وضعیت ارائه و تاکید کرد این اقدامات که از سوی دشمنان یمن و منطقه با هدف ناامنسازی بیشتر منطقه طراحی شده است، باعث پیچیدهشدن بیشتر وضعیت موجود میشود.
ضرورت اجرای نقشه راه
در ادامه وزیر امور خارجه کشورمان و امیرفیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در یک تماس تلفنی درباره روابط دوجانبه و تحولات منطقهای و بینالمللی گفتوگو کردند. عراقچی در این تماس، ضمن اشاره به تحولات جنوب یمن بر لزوم وحدت و یکپارچگی آن کشور و ضرورت اجرای نقشه راه تاکید کرد. وزیر امور خارجه عربستان نیز ضمن تاکید بر اهمیت تداوم همفکری و همکاری کشورهای منطقه برای صیانت از صلح و ثبات، بر ضرورت پاسخگو کردن رژیم صهیونیستی تاکید کرد. امروز تهران و ریاض نگاه همسویی نسبت به بحث وحدت و یکپارچگی یمن دارند و نقطه اختلاف آنها به حمایت ایران از انصارالله و مخالفت عربستان با این جریان بازمیگردد. پیشتر خالد بنسلمان، وزیر دفاع عربستان، هم در پستی در شبکه ایکس درباره تحولات جنوب نوشت که نیروهای جداییطلب شورای انتقالی جنوب باید دو استانی را که اشغال کردهاند، «بهطور صلحآمیز پس بدهند».
گفتوگوی یمنی-یمنی
دیگر تماس تلفنی وزیر خارجه با شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، همتای اماراتیاش بود. عراقچی در این گفتوگوی تلفنی، راهحل بحران یمن را گفتوگوی یمنی -یمنی حول محور یکپارچگی و وحدت سرزمینی این کشور دانست. وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به تحولات اخیر در جنوب یمن، خواستار تلاش همه کشورهای منطقه برای حفظ وحدت و یکپارچگی یمن و تحقق خواستههای مشروع مردم یمن شد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران راهحل بحران یمن را گفتوگوی یمنی-یمنی حول محور وحدت و یکپارچگی ارضی این کشور میداند.» وزیر خارجه امارات نیز با تاکید بر ضرورت حفظ صلح و ثبات در یمن و منطقه، اقدامات امارات در جهت کاهش تنش در یمن را تشریح کرد. دو طرف بر ضرورت اهتمام کشورهای منطقه برای تحکیم ثبات در یمن و صیانت از صلح در منطقه تاکید کردند.
اصل تمامیت سرزمینی
در عین حال روز گذشته اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی، نیز در نشست خبری خود گفت که حفظ تمامیت سرزمینی و یکپارچگی یمن یک اصل است. سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی در مورد تماس تلفنی روز یکشنبه سرپرست وزارت خارجه دولت تغییر و سازندگی یمن با وزیر امور خارجه کشورمان گفت: « در این تماس تلفنی، روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و یمن مورد بحث قرار گرفت و بهطور خاص تحولات مربوط به جنوب یمن بررسی شد.»
بقایی ادامه داد: «برای ما حفظ تمامیت سرزمینی و یکپارچگی یمن یک اصل است. ما معتقدیم هرگونه روندی که تمامیت ارضی یمن را خدشهدار کند، صرفا در راستای اغراض و مطامع رژیم صهیونیستی خواهد بود و امنیت کل منطقه را دچار مشکل کرده و کشورهای پیرامونی را با چالش مواجه خواهد ساخت.» بقایی تاکید کرد: «ما اعتقاد داریم که تنها راه تثبیت وضعیت در یمن و تحکیم ثبات در این کشور، از مسیر گفتوگوهای یمنی ـ یمنی میگذرد. نقشه راهی که پیشتر مورد تفاهم قرار گرفته است باید مبنای عمل باشد و تاکید کردیم که جمهوری اسلامی ایران در این مسیر، از هر کمکی که بتواند انجام دهد، دریغ نخواهد کرد.» همچنین پیشتر و طی برگزاری سومین نشست کمیته سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری خلق چین برای پیگیری توافقنامه پکن در تهران، سه کشور بر حمایتشان از راهحل سیاسی فراگیر در یمن بر اساس اصول شناختهشده بینالمللی و تحت نظارت سازمان ملل متحد تاکید کردند. اما در جنوب یمن چه خبر است و چرا ریاض و ابوظبی در آن منطقه دچار اختلافنظر شدهاند؟
برخی تحلیلها حاکی از وجود اختلافات راهبردی میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی در خصوص مدیریت اوضاع یمن است و گفته میشود عربستان در پی حفظ یکپارچگی این کشور است، درحالیکه امارات ترجیح میدهد از شورای انتقالی جنوب حمایت کند و این تفاوت در منافع میتواند به تشدید درگیریها و پیچیدهتر شدن روند مدیریت بحران در یمن منجر شود. به عبارت دیگر چنین شکافی ممکن است ریاض را به تقویت حضور و قدرت خود در میدان سوق دهد، درحالیکه ابوظبی به دنبال اجرای راهبردی برای افزایش نفوذش در جنوب خواهد بود. ارتباطی که امارات با شورای انتقالی جنوب در یمن دارد، به این کشور برتری سیاسی نسبت به عربستان سعودی داده است. در چنین فضایی، اختلاف عربستان و امارات دیگر صرفا یک اختلاف تاکتیکی یا مقطعی نیست، بلکه به نزاعی ساختاری بر سر آینده یمن، کنترل منابع انرژی، بنادر حیاتی و حتی سناریوهای تجزیه این کشور تبدیل شده است. شورای انتقالی جنوب خواستار جدایی یمن و استقلال بخش جنوبی آن است.
