ابعاد گسترش یک ویروس جدید بررسی شد
شبح پاندمی کرونا بر بیمارستان‌ها
عکس‌ها و فیلم‌هایی هم از سوی افرادی که در بیمارستان‌های چین ماسک زده‌اند در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی منتشر شده و گزارش‌های محلی حاکی از آن است که صحنه‌های شیوع HMPV شبیه به شیوع اولیه کووید-۱۹ است. این ویروس با نام متاپنوموویروس انسانی (HMPV) شناخته می‌شود. سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، اما با اشاره به انتشار این مطالب در فضای مجازی و رسانه‌ای می‌گوید: «سازمان جهانی بهداشت در مورد این بیماری، اطلاعیه و اعلامیه جدیدی نداشته و جای نگرانی نیست.» هر چند عملکرد این سازمان در مواجهه با ویروس کرونا محل پرسش است.
متاپنوموویروس انسانی یا HMPV چیست؟
هنوز مردم از هراس بیماری کرونا رها نشده که بار دیگر با ظهور یک ویروس جدید مواجه شده‌اند. در حال حاضر بسیاری از کادر درمان در حال اجرای اقدامات اضطراری برای نظارت و مدیریت شیوع این بیماری هستند. با این حال، پکن این وضعیت را به عنوان یک رویداد زمستانی سالانه و کم اهمیت عنوان کرده است. «مائو نینگ»، سخنگوی وزارت خارجه چین می‌گوید: «عفونت‌های تنفسی در فصل زمستان به اوج خود می‌رسد. به نظر می‌رسد این بیماری‌ها نسبت به سال گذشته شدت کمتری داشته و با مقیاس کمتری گسترش یافته است.» با این وجود برای بسیاری سوال است که متاپنوموویروس انسانی یا HMPV چیست؟ ویروس‌شناسان آن را یک ویروس تنفسی می‌دانند که علائمی مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. در حالی که این بیماری به‌طور معمول خفیف است، می‌تواند منجر به عوارض شدید مانند ذات‌الریه شود به ویژه در نوزادان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. این ویروس نخستین بار در سال ۲۰۰۱ شناسایی شد که از طریق قطرات تنفسی یا تماس با سطوح آلوده پخش می‌شود. این عفونت قبلا در کشورهای مختلف از جمله انگلیس شناسایی شده بود. علائم آن شامل سرفه، تب، احتقان بینی و خستگی با دوره کمون سه تا شش روز است. در حال حاضر هیچ واکسن یا درمان ضد ویروسی خاصی برای HMPV وجود ندارد. با این وجود، تلویزیون دولتی CCTV به نقل از یک مقام دولتی در یک کنفرانس خبری گزارش داده است که یک برنامه آزمایشی برای ردیابی ذات‌الریه با منشأ ناشناخته راه‌اندازی شده است تا اطمینان حاصل شود که آزمایشگاه‌ها و آژانس‌های بهداشتی موارد را به‌طور موثرتر گزارش و مدیریت می‌کنند.
سرایت تا کجا؟
سوال اما این است که آیا ویروس HMPV می‌تواند به کشورهای دیگر هم سرایت کند؟ یا اکنون سرایت کرده است؟ هنگ‌کنگ چند مورد HMPV را گزارش کرده است. کشورهای همسایه مانند کامبوج و تایوان هم به‌شدت زیرنظر هستند. با این وجود، مقامات این کشورها گفته‌اند؛ نیازی به نگرانی نیست، زیرا HMPV مانند هر ویروس تنفسی دیگری عمل می‌کند. در همین زمینه سه کارشناس به نیوزویک عنوان کردند که سال ۲۰۲۵ از نظر خطر ابتلا به کووید-۱۹ بسیار شبیه سال ۲۰۲۴ خواهد بود. این سه متخصص بر اهمیت تداوم واکسیناسیون برای کنترل آسیب ناشی از کووید-۱۹ تاکید کردند. تاکنون شواهدی از سوی مسوولان وزارت بهداشت ایران عنوان نشده که افرادی که این روزها مبتلا به بیماری با علائم تنفسی، سرفه، عطسه، بدن‌درد و مشکلات گوارشی هستند، دچار این ویروس شده‌اند یا نه؟ با این وجود مینو محرز، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران از بستری ۳۰ بیمار مبتلا به آنفلوآنزا فقط در یک بیمارستان خصوصی خبر می‌دهد.
کرونا بومی شده و دیگر ترسناک نیست
او توضیح می‌دهد: «صحبت بر سر این است که ممکن است ویروس جدید پاندمی شود. ممکن است هر ۱۰ سال شکل جدیدی از آنفلوآنزا بیاید. وقتی کرونا آمد انتظار آنفلوآنزا داشتیم الان ممکن است H۱N۱ پاندمی شود. ما الان در ایران و اروپا بعد از مسافرت‌های کریسمس تعداد زیادی بیمار داریم. اگر با آنفلوآنزا H۱N۱ با شکل جدید مواجه باشیم، واکسن‌های فعلی روی آن اثر ندارد و باید در واکسن‌های سال بعد گنجانده شود. اگر این سویه جدید در واکسن‌ها دیده نشده باشد، باید واکسن پنج ظرفیتی ساخته شود.» او بار دیگر بر استفاده از ماسک تاکید می‌کند.
قباد مرادی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با رسانه‌ها هشدار می‌دهد: «سیستم رصد و پایش بیماری‌های تنفسی در کشور در سال جاری بیانگر این است که میزان بیماری‌های تنفسی از اوایل آذر ماه افزایش یافته، به‌طور مثال، نسبت آنفلوآنزا در هفته پایانی آذرماه حدود ۲۲ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی گزارش شده و سهم این بیماری از بیماری‌های تنفسی در هفته اول دی ماه نیز نسبت به هفته پایانی آذر ماه افزایش یافته است.
پس از آنفلوآنزا، «رینوویروس‌ها» که عامل سرماخوردگی هستند در جایگاه دوم قرار دارند.» به گفته او، کرونا در جایگاه سوم بیماری‌های تنفسی قرار دارد. نکته مهم و اساسی این است که کرونا به یک بیماری بومی تبدیل شده و به ترسناکی گذشته نیست. سازمان جهانی بهداشت و به دنبال آن کشورهای دنیا، کرونا را از لیست اضطرار بیماری‌های تنفسی خارج کرده‌اند. انتظار می‌رود که تا پایان ماه با روند کاهش بیماری آنفلوآنزا مواجه شویم.» با این وجود، بسیاری از متخصصان بیماری‌های تنفسی و ویروسی از مردم می‌خواهند که همچنان در فضاهای سرپوشیده و شلوغ ماسک بزنند و به صورت مداوم دست‌های خود را بشویند.
