نگاه خلیج فارس به سوریه؛ با احتیاط پیش بروید
هیچ‌گونه علاقه‌ای به بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق، که اکنون در مسکو در تبعید است، در میان رهبران خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و قطر، دیده نمی‌شود. هر دو از زمان آغاز قیام در سال ۲۰۱۱ با او مخالفت کردند. سوریه از اتحادیه عرب اخراج شد، و حتی پس از اینکه قدرت خود را دوباره تثبیت کرد، به رویکرد انقباضی در داخل ادامه داد.
همان‌طور که شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، اخیرا اشاره کرده، اسد نتوانست از فرصت‌ها برای آشتی با مردمش، اسکان مجدد پناهندگان یا بازسازی اعتماد استفاده کند. با انتشار عکس‌ها و فیلم‌های زندان‌های سوریه، منطقی است انتظار داشته باشیم که هرکسی که می‌آید بدتر از این نخواهد بود. با‌این‌حال، تاریخ اخیر این نظریه را تایید نمی‌کند. سقوط حسنی مبارک در سال ۲۰۱۱ برای مدت کوتاهی به اخوان‌المسلمین اجازه داد تا کنترل مصر را در دست بگیرند، پیش از آنکه عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور این کشور، کنترل را دوباره به دست آورد. متعاقبا داعش به وجود آمد و در لیبی، ما همچنان عواقب بعدی را در پی کشته شدن معمر قذافی دیوانه در حال مشاهده هستیم. در سوریه، ظهور هیئت تحریرالشام (HTS) - یک گروه ستیزه‌جو در چندین لیست تروریستی - به عنوان نیروی مسلط پشت سرنگونی اسد نگرانی‌های مشابهی را ایجاد می‌کند. احمد الشرع، رهبر HTS (تا همین اواخر با نام ابومحمد الجولانی شناخته می‌شد) ظاهرا تاکنون تمام تضمین‌های درست را ارسال کرده است.
او از طریق حضور در رسانه‌های بین‌المللی و پیام‌هایی که برای مخاطبان داخلی ارسال می‌کند، قول داده است که به حقوق اقلیت‌ها و صلح احترام بگذارد و قوانین سخت‌گیرانه پوشش را بر زنان تحمیل نکند. این نکته قابل‌توجه است، به‌ویژه با توجه به بافت مذهبی متنوع سوریه، که بشار اسد مدت‌ها از آن برای حفظ قدرت استفاده می‌کرد. آیا احمد الشرع صادق است؟ آیا می‌تواند به وعده‌هایش عمل کند؟ فقط زمان مشخص خواهد کرد. در‌حال‌حاضر به نظر می‌رسد کشورهای خلیج فارس در تردید هستند. این لحن در بیانیه وزارت امور خارجه عربستان سعودی منعکس شد که خرسندی خود را از «گام‌های مثبت برداشته‌شده برای تضمین امنیت مردم سوریه، جلوگیری از خونریزی و حفظ نهادها و منابع دولتی سوریه» ابراز کرد؛ اشاره‌ای به تصمیم HTS برای عدم فروپاشی نهادهای دولتی، همان اشتباهی که ایالات متحده پس از کنترل عراق در سال ۲۰۰۳ مرتکب شد.
اگر HTS در قصد خود برای بازسازی سوریه صادق باشد، به حمایت قابل‌توجهی نیاز دارد، حمایتی بشردوستانه و سیاسی و در جهت بازسازی. کشورهای خلیج فارس احتمالا درگیر این فرآیند می‌شوند، زیرا منطقه نمی‌تواند یک کشور شکست‌خورده دیگر یا جنگ دائمی را تحمل کند. برداشت من این است که با توجه به خلق‌وخوی اعراب خلیج فارس، سیاست این است که در این مرحله با احتیاط پیش بروند، تا زمانی که HTS (دولت جدید در سوریه) قصد خود را برای ایجاد وحدت، ثبات و صلح در سراسر کشور ادامه دهد، آنگاه است که حمایت افزایش خواهد یافت.
