میدل ایست آی بررسی کرد
نگرانی مصر از سوریه جولانی
به گزارش وبگاه میدل ایست آی، با رفتن اسد، سیسی اکنون به‌خوبی می‌داند که با وجود بیش از ۶۵هزار زندانی سیاسی در زندان‌های رژیم، ناپدیدشدن اجباری هزاران نفر و شکنجه منتقدان حکومت، شرایط چندان به نفع او و طرف‌دارانش نیست. اواسط ماه دسامبر، سیسی یک جلسه توجیهی با حضور رهبران نظامی و پلیس، روزنامه‌نگاران طرف‌دار دولت، در مقر فرماندهی راهبُردی در پایتخت اداری جدید مصر، همان شهری که به‌تازگی با هزینه ۵۸میلیارد دلار در شرق قاهره افتتاح شد، برگزار کرد.
اگرچه محتوای این نشست به طور کامل توسط رسانه‌ها پوشش داده نشد، اما رسانه‌های دولتی و شماری از نشریات منتخب دولت اعلام کردند که در جریان این نشست، حول دو موضوع بحث و گفت‌وگو انجام شد. اول اینکه سیسی با بشار اسد متفاوت است، و دوم اینکه مصری‌ها نباید مسیر شورشیان سوری را دنبال کنند.
سپس، در ۲۳ دسامبر، رسانه‌های خبری وابسته به دولت مصر، ویدئویی را پخش کردند که شامل یک رشته سخنرانی‌های قدیمی‌تر سیسی خطاب به مردم بود. سیسی در سخنان خود تصریح می‌کرد آنها ماموریت خود را در سوریه به پایان رساندند، سوریه را ویران کردند و اکنون هدف آنها از هم پاشاندن پایه‌های کشور مصر است. البته سیسی مشخص نکرد منظور وی چه کسانی است و اینکه چه کسی مسوول ویرانی سوریه بوده است.
هشام قاسم، سیاستمدار مصری و رئیس سابق سازمان مصر برای حقوق بشر، در این باره می‌گوید پیام‌های سیسی نشان‌دهنده ترس از جنبش‌های بالقوه مردمی علیه رژیم فعلی است. هشام قاسم در ادامه به میدل ایست آی می‌گوید: اظهارات سیسی در مورد پیامدهای یک خیزش مردمی، انقلاب یا حتی ظهور فعالیت‌های سیاسی با هدف ایجاد تغییر حکومت هشدار می‌دهد.
به نظر می‌رسد سیاست حکومت مصر یک کارزار آنلاین سازمان‌یافته است. اظهارات سیسی به طور گسترده بازنشر و منتشر شده است که با هشدارهای شوم در مورد توطئه‌ای برای بی‌ثبات کردن مصر و تضعیف ارتش کشور همراه است؛ شرایطی که به وضعیت سوریه شباهت زیادی دارد. سیسی از هنگامی که در ژوئن ۲۰۱۴ به قدرت رسید، همواره بر جلوگیری از تکرار ناآرامی‌های مدنی مشابه انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ تمرکز کرده است. در میانه رکود اقتصادی و چالش‌های فزاینده برای بسیاری از مصری‌ها، سیسی راهبرد حکومت بر مبنای ترس - به‌ویژه ترساندن مردم و افکار عمومی از تکرار سرنوشت سوریه - را برای جلوگیری از شکل‌گیری انتقادها و مخالفت‌های مشابه در سوریه برگزیده است. او با دنبال‌کردن و اعمال تدابیر شدید امنیتی، اعتراضات را سرکوب کرده، تظاهرات را جرم‌انگاری کرده و بیش از ۲۳ زندان جدید را در نقاط مختلف مصر ایجاد کرده است.
برنامه‌های رسانه‌ها و نشریات دولتی و اظهارات مقامات حکومت به طور مداوم به مصری‌ها نسبت به شکل‌گیری اعتراضات هشدار می‌دهد و اغلب به تاثیر مخرب جنگ داخلی سوریه، از جمله تخریب گسترده و آوارگی، اشاره می‌کند. امروز رسانه‌های تحت کنترل دولت به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی عمل می‌کنند و اغلب انتقادات سختی را متوجه مخالفان دولت مصر می‌کنند.
رسانه‌های دولتی که تحت نظارت سرویس‌های رسانه‌ای متحد، نهاد مرتبط با سرویس اطلاعات عمومی مصر، فعالیت می‌کنند، کارزاری از ترس را آغاز کرده‌اند که تلاش دارد این پیام را به مردم منتقل کند که مصر از سوریه متمایز است. همین رویکرد توسط مقامات مصری در روزهای اولیه بهار عربی دنبال شد.
به عنوان مثال، در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۱، پس از فرار زین‌العابدین بن علی، دیکتاتور تونس، از کشور، رسانه‌های مصری حامی حسنی مبارک، رئیس‌جمهور وقت، در تلاش برای جلوگیری از شکل‌گیری تظاهراتی که در نهایت به سقوط حکومت مبارک انجامید، عبارت «مصر تونس نیست» را تکرار کردند. به همین ترتیب، رسانه‌های همسو با سیسی، به سقوط اسد با ناراحتی ظاهری واکنش نشان دادند.
در همین حال، عمرو ادیب، چهره برجسته رسانه‌ای که اخیرا تابعیت عربستان را دریافت کرده است، هشدار داد که سیسی با سرنوشتی مشابه اسد مواجه خواهد شد اگر صرفا به ارتش و پلیس تکیه کند. چهره‌های دیگر نیز این موضوع را تکرار کرده‌اند و احمد الشرع، رهبر دولت انتقالی سوریه، را به‌عنوان یک تهدید تروریستی برای هر دو کشور توصیف کرده‌اند. به گفته قاسم، رسانه‌های مصری به مرحله‌ای رسیده‌اند که به‌سادگی دستورات و مطالب موردنظر حکومت را بدون کوچک‌ترین تغییری در محتوا و متن منتشر می‌کنند.
سرکوب مهاجران سوری
نگرانی پیرامون تحولات سوریه، در تشدید تدابیر امنیتی اتخاذشده توسط مقامات مصری در قبال سوری‌هایی که عمدتا پناهندگان ساکن مصر هستند، به‌خوبی قابل‌مشاهده است. در قاهره، زمانی که اعضای جامعه سوریه، برای جشن گرفتن سقوط اسد به خیابان‌ها آمدند، نیروهای پلیس آنها را به بهانه برگزاری تجمع بدون مجوز بازداشت کردند.
گزارش اخیر رسانه فرانسوی «اطلاعات آفریقا» حکایت از آن دارد که رهبران سرویس اطلاعات عمومی مصر و آژانس امنیت ملی، با نمایندگان جامعه سوریه جلساتی برگزار کردند و در واقع به آنها نسبت به شرکت در تجمع‌های مشابه هشدار دادند. به گفته سازمان اطلاعات آفریقا، پیام سرویس‌های امنیتی این بود که در خانه‌های خود بمانید و هرگونه تجمع احتمالی را گزارش دهید؛ در غیر این صورت خطر دستگیری یا اخراج شما وجود دارد. در همین حال، «ابتکار مصر برای حقوق فردی»، یک گروه حقوقی برجسته، اوایل این هفته گزارش داد که مقامات مصری دستور اخراج تقریبا سه سوری بازداشت‌شده را صادر کرده‌اند. علاوه بر این، مشخص شده است که دیگر افراد بازداشت‌شده هنوز در سایر پاسگاه‌های پلیس در بازداشت به سر می‌برند. این رقم تعداد کل بازداشت‌شدگان را به حدود ۳۰سوری می‌رساند که در‌حال‌حاضر منتظر تصمیم اداره گذرنامه و مهاجرت و دستور آژانس امنیت ملی هستند.
درسی برای سیسی
در دهه گذشته، سیسی تاکید کرده است که وجود ارتش مصر برای برقراری ثبات کشور ضروری است و از مردم خواسته است از ارتش به‌خاطر نقش‌آفرینی‌اش در سال ۲۰۱۱قدردانی کنند. سیسی اغلب خود را به‌عنوان حافظ منافع مصر معرفی می‌کند و نسبت به تکرار هرج‌ومرج مشابه سوریه هشدار می‌دهد. او در یکی از سخنرانی‌هایش گفت، ما می‌توانیم گرسنگی و تشنگی را تحمل کنیم، اما مقاوم می‌مانیم.
سقوط اسد بسیار نمادین بود و می‌توان از آن برای تشریح وضعیت حکومت سیسی استفاده کرد. پس از تصرف حلب توسط گروه‌های مسلح، اسد حقوق نظامیان را ۵۰درصد افزایش داد، اما ارتش سوریه همچنان نتوانست از او دفاع کند، زیرا نیروهای مخالف به سمت پایتخت حرکت کردند. در مصر، سیسی به ارتش قدرت اقتصادی قابل‌توجهی داده است و ارتش بیش از ۶۰درصد از اقتصاد کشور را در اختیار دارد. این شرایط، نگرانی‌ها در مورد وفاداری ارتش در هنگام بروز ناآرامی‌های احتمالی را افزایش می‌دهد. اتکای سیسی به متحدان منطقه‌ای، مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، شبیه به وابستگی اسد به ایران و روسیه است. بااین‌حال، سیسی نیز مانند اسد ممکن است متوجه شود که متحدانش در صورت نیاز مداخله نمی‌کنند. نگرانی سیسی احتمالا ناشی از مشکلات اقتصادی و فشارهای اجتماعی است که هم سوریه و هم مصر با آنها روبه‌رو هستند. در سوریه، سیاست‌های اسد نزدیک به ۹۰درصد از جمعیت را زیر خط فقر قرار داده است. به همین ترتیب، اظهارنظر اخیر وزیر همبستگی اجتماعی مصر، مایا مرسی، فاش کرد که حدود ۱۲میلیون خانواده مصری در فقر زندگی می‌کنند و حدود ۴۸ تا ۶۰میلیون نفر با چالش‌های اقتصادی شدید مواجه هستند.
اما تضاد فاحش بین فقر اکثر مصری‌ها و زرق‌وبرق و تجملات پایتخت و کاخ جدید و مجلل سیسی، این پرسش را در مورد اینکه آیا سیسی ممکن است سرانجام به سرنوشت اسد دچار شود یا خیر، به ذهن‌ها متبادر می‌کند. تصمیم سیسی برای میزبانی اجلاس سران گروه ۸ در کاخ ریاست‌جمهوری جدیدش، انتقاداتی را به‌عنوان یک اشتباه راهبُردی برانگیخته است. این کاخ که ساخت آن حدود ۳میلیارد دلار هزینه داشته است، درحالی‌که سیسی از شهروندان خواسته است تا مشکلات اقتصادی را تحمل کنند، مورد انتقاد قرار گرفته است. با توجه به اینکه خط فقر در مصر ۹۰پوند در روز است، این مبلغ به طور بالقوه می‌توانست حدود ۵۵میلیون مصری را از فقر خارج کند.
