بررسی منافع بازیگران مختلف در سوریه در گفت وگو با دنیای اقتصاد؛
همه نگاه ها به حلب دوخته شده است
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- سعیده سادات فهری: به دنبال بروز تنش‌ها در شمال سوریه، وزیر خارجه ایران دیپلماسی فعالی را در پیش گرفته است؛ سید عباس عراقچی که هفته جاری به سوریه و ترکیه سفر کرده بود، قرار است روز جمعه نیز به عراق سفر کند.
بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، انتظار می‌رود در سفر عراقچی به بغداد نیز تحولات سوریه مورد رایزنی قرار گیرد. عراقچی روز سه‌شنبه و پس از بازگشت از سفر به دمشق و آنکارا، گفت که قصد دارد برای بررسی اوضاع سوریه سفری به روسیه داشته باشد. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در مصاحبه‌ای با رسانه «العربی الجدید» اظهار کرد: «اگر دولت سوریه از ایران درخواست اعزام نیرو کند، این درخواست را بررسی خواهیم کرد.»
نشست آستانه در دوحه
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت از برگزاری نشست وزرای خارجه آستانه در دوحه خبر داد. وی تاکید کرد که به دلیل حضور وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه در اجلاس دوحه، این نشست در دوحه برگزار خواهد شد و قطر در این نشست حضور ندارد.
به گفته عراقچی وی روز جمعه به بغداد می‌رود و ابتدای هفته آینده نیز به قطر سفر می‌کند تا در این اجلاس شرکت کند.
انتقاد ولایتی از ترکیه
علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی در امور بین‌الملل روز سه‌شنبه در گفت‌و‌گویی با خبرگزاری تسنیم درباره نقش ترکیه در تحولات سوریه گفت:« متأسفانه ترکیه چندی است که ابزار دست آمریکا و رژیم صهیونیستی شده است.»
ولایتی ادامه داد: «ما امید داشتیم که آقای هاکان که فردی باتجربه در حوزه اطلاعات و سیاست خارجی است، این نوع اشکالات را برطرف کند، اما گمان نمی‌‌کردیم که ترکیه با سابقه طولانی در اسلام و داشتن بزرگان و عرفای بزرگ در چاله‌ای که آمریکا و صهیونیست‌ها درست کرده‌اند، بیفتد.»
دیپلماسی فعال ایران
حال این پرسش مطرح است که دیپلماسی ایران در قبال تحولات سوریه چقدر می‌تواند اثربخش باشد و روند آستانه در هفته آینده با چه سناریوهای احتمالی مواجه خواهد شد؟
حسین آجورلو، پژوهشگر مسائل روسیه در گفت وگو با خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد در خصوص اهمیت سفرها و رایزنی‌های دیپلماتیک آقای عراقچی به کشورهای منطقه گفت:« یکی از ارکان هر اقدامی در حوزه سیاست خارجی، سیاست دفاعی و ارکان دفاعی کشور، یک پیوست جدی به نام دیپلماسی است. هر روندی اگر بدون دیپلماسی پیش برود، عموما به چالش می‌خورد. حتی برخی از بزرگان حوزه سیاست خارجی اعلام می‌کنند که جنگ‌ها نیز امتداد دیپلماسی هستند.»
وی افزود:« جمهوری اسلامی ایران با توجه به اینکه کشوری است که در حوزه مقاومت فعالیت خاص خود را دارد و منافع و اهداف مشخصی را دنبال می‌کند، تلاش کرده که یک پایه دیپلماتیک را در کنار اقدامات میدانی و نهضتی خود داشته باشد.»
آجورلو با اشاره به اینکه دولت سوریه در شرایطی قرار دارد که گروه‌های تکفیری و برخی از گروه‌های معارض این کشور حالت تهاجمی به خود گرفته‌اند، گفت:« آنها سعی دارند به نوعی حاکمیت این کشور را تحت تاثیر قرار دهند و نقش بازیگران خارجی نیز در این ماجرا پررنگ است و هر کدام در آنجا اقدامات و حمایت‌هایی از گروه‌های معارض انجام می‌دهند.»
این کارشناس با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره حامی حاکمیت ارضی کشورهای اسلامی بوده و اکنون نیز تلاش دارد که این بحران را از سوریه دور کند، تاکید کرد: «این مساله یک دیپلماسی فعال را می‌طلبد؛ به ویژه در مورد بحران سوریه که از سال 2010 آغاز شد و به تدریج از یک بحران داخلی به یک بحران بین‌المللی تبدیل شد و همچنان ادامه دارد.»
وی ادامه داد:«بسیاری از این گروه‌های معارضی که امروز در سوریه حضور دارند، به نوعی ارتباطات خاصی با کشورهای پیرامونی، منطقه‌ای و بین‌المللی دارند و لذا یک سری منافع متعارض در سوریه شکل گرفته است. »
به گفته این کارشناس، یکی از راه‌های کمک کردن ایران به سوریه، همسو کردن منافع متعارض است. این مساله نیز نیازمند یک دیپلماسی فعال است. جمهوری اسلامی هم طی یک هفته گذشته که این بحران آغاز شده یک دیپلماسی فعال را در پیش گرفته و تلاش دارد قبل از اینکه بحران سوریه وارد یک عرصه خطرناک شود و به تقابل‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بینجامد، این روند را با دیپلماسی کنترل کند.
آجورلو تاکید کرد:«سفر آقای عراقچی به سوریه برای حمایت از مقاومت و حتی دیپلماسی عمومی ایشان و رفتن به یک رستوران در دمشق که بیانگر دروغ بودن برخی اخبار و ادعاها بود، پیام بسیار مهمی داشت.»
همچنین این کارشناس درباره اثربخش بودن نشست آستانه که قرار است هفته آینده در دوحه برگزار شود، توضیح داد:«فرمت آستانه در قبال بحرانی که از سال 2010 در سوریه آغاز شد، نسبت به فرمت‌های مختلف دیگر مانند ژنو و وین بیشتر راهگشا بوده است و تا حدی منجر به پایان دادن به خشونت‌ها و از بین رفتن گروه تکفیری داعش شد. برخی کارشناسان معتقد هستند که این فرمت تا سال 2020 و برخی نیز می‌گویند تا هفته گذشته یعنی پیش از شروع درگیری‌ها در اطراف حلب برقرار بوده است.»
وی تشریح کرد:« به نظر اگرچه نتایج فرمت آستانه برای هیچ‌یک از طرفین مطلوب نبود، اما به هر حال توانست تحولات را تاحد زیادی کنترل کند. لذا اگر کشورهای روند آستانه یعنی جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه به علاوه دولت سوریه بتوانند اتفاقی را رقم بزنند، شاید بتواند به کنترل تحولات منجر شود. هرچند در این دور از تنش‌ها در سوریه منافع بازیگران دیگری نیز در میان است و شاید حل بحران سخت‌تر باشد.»
