فرصت «COP» برای حمل و نقل پاک
گزارش اخیر کمیسیون اصل ۹۰ به فرسودگی ۴۰ درصدی ناوگان باری کشور و نقش آن در انتشار آلاینده‌‌‌ها اشاره دارد. این گزارش اعلام کرده که ۹۲ درصد جابه‌‌‌جایی بار کشور روی جاده‌‌‌ها صورت می‌‌‌گیرد. این یعنی از ۵۰۰ میلیون تن بار سالانه کشور، بیش از ۴۵۰ میلیون تن توسط ناوگان جاده‌‌‌ای حمل می‌‌‌شود. از طرفی سوختن هر ۱۰۰۰ لیتر گازوئیل، ۲.۶ کیلوگرم دی‌‌‌اکسید کربن تولید می‌‌‌کند و از سوی دیگر مصرف سوخت ناوگان جاده‌‌‌ای برای حمل بار حدود ۱۰ برابر حمل و نقل ریلی است. این یعنی ناوگان جاده‌‌‌ای ۱۰ برابر ناوگان ریلی دی‌‌‌اکسید کربن آزاد می‌‌‌کند. بنابراین ایران در بخش حمل و نقل ابتدا به تغییر شیوه حمل و نقل بار از جاده‌‌‌ای به ریلی نیاز دارد و پیش‌‌‌نیازهای تحقق این مساله نیز می‌‌‌تواند با استفاده از تریبون‌‌‌های سالانه COP برای جلب مشارکت بین‌‌‌المللی در قالب کنوانسیون تغییر اقلیم محقق شود.
در این راستا، فضای علمی و دانشگاهی ما باید با دید آینده‌‌‌پژوهانه، وضعیت کنونی و شرایط مطلوب را ترسیم کند. باید بدانیم در چه نقطه‌‌‌ای قرار گرفته‌‌‌ایم و از کجا قرار است به سمت وضعیت مطلوب حرکت کنیم. در این مسیر بسیار مهم است که وضعیت مطلوب را بر اساس آینده‌‌‌پژوهی و پیش‌‌‌بینی وضعیت چند سال آینده کشورهای توسعه یافته و نه وضعیت فعلی این کشورها ترسیم کنیم. به عنوان نمونه اگر قرار است در حمل و نقل ریلی به وضعیت مطلوب برسیم؛ علاوه بر اینکه باید به افزایش سهم راه‌‌‌آهن در جابه‌‌‌جایی بار توجه کنیم، لازم است موضوع دانش روز و حرکت حمل و نقل ریلی را به سمت استفاده از انرژی‌‌‌های پاک و تجدیدپذیر هم لحاظ کنیم و نقشه راه برقی‌‌‌سازی خطوط ریلی، کشنده‌‌‌های برقی و باتری‌‌‌های مورد نیاز، استقرار ایستگاه‌‌‌های شارژ، شارژ قطار برقی حین حرکت و دیگر نیازمندی‌‌‌های حذف سوخت‌‌‌های فسیلی برای تامین برق حمل و نقل مانند استفاده از منابع تجدیدپذیر و استقرار میکرو رآکتورهای هسته‌‌‌ای را در قالب یک سند جامع ترسیم کنیم.
در ترسیم این نقشه راه و سند جامع، «تحریم» یکی از مسائل اصلی است. اینجاست که پای تریبونی چون COP به میان می‌‌‌آید. در چنین شرایطی هر نماینده‌‌‌ای از ایران در کنفرانس‌‌‌های سالانه COP شرکت کند، می‌‌‌تواند به طور شفاف و صریح و در قالب نیازمندی‌‌‌های دقیق و احصا شده، خواسته‌‌‌های ایران برای کاهش انتشار کربن را تشریح کند. بر این اساس است که می‌‌‌دانیم باید چه تعهداتی را بپذیریم و برای انجام این تعهدات، چه مطالباتی داشته باشیم.
کنفرانس سالانه COP می‌‌‌تواند تریبونی برای تشریح وضعیت حمل و نقل ایران و آلایندگی آن، لزوم تغییر شیوه حمل و نقل از جاده‌‌‌ای به ریلی، ناترازی انرژی، کمبود برق، کمک به تامین زیرساخت‌‌‌های نوین تولید برق برای کاهش مازوت‌‌‌سوزی و جلب مشارکت جامعه جهانی برای تغییر حمل و نقل ایران از جاده‌‌‌ای به ریلی، برقی‌‌‌سازی قطارهای کشور و توسعه شیوه‌‌‌های تولید برق پاک باشد. در این مسیر، همه مراکز علمی و پژوهشی کشور باید به تبیین ابعاد فنی و تولید محتوای کارشناسی بپردازند. علاوه بر این، وزارت راه و شهرسازی به عنوان مسوول اصلی حمل و نقل کشور با همکاری کمیسون عمران مجلس، باید با این رویکرد و با تحلیل داده‌‌‌های موجود، سندی جامع برای حمل و نقل کشور تدوین و در فصلی از این سند، نیازمندی‌‌‌های مربوط به نوع و تعداد کشنده‌‌‌های برقی، ایستگاه‌‌‌های شارژ، فناوری باتری‌‌‌های مورد نیاز، مبحث میکرورآکتورهای هسته‌‌‌ای و کمک جامعه جهانی برای تامین تجهیزات مربوطه و سوخت آن و در نهایت میزان کربنی که با اجرای این نقشه کاهش خواهد یافت را تشریح کند. بدیهی است ادامه مسیر و مشارکت در این کنوانسیون و نشست با روند فعلی، برای کشور نتیجه درخوری نخواهد داشت و لازم است در سریع‌‌‌ترین زمان ممکن تغییرات اساسی در نوع مذاکرات و اسناد و اطلاعات مورد نیاز برای مذاکره فراهم شود.
