نقش شرکتهای مشاور در کیفیسازی راهها
با توجه به اهمیت و ضرورتی که پیرامون توسعه پایدار در همه عرصههای فعالیت اجتماعی و اقتصادی مطرح شد و با توجه به اینکه شرکتهای مهندسین مشاور سکانداران مطالعه، طراحی و نظارت بر اجرای اغلب پروژههای بزرگ و مهم عمران و آبادانی کشور بهشمار میروند، میتوان گفت که مهندسان مشاور یکی از پایههای اصلی و کلیدی در پیشبرد توسعه بخش کشور هستند.
البته لازم به ذکر است که شرکتهای مهندسین مشاور شرط لازم در پیشبرد توسعه پایدار هستند و نه شرط کافی، و به تنهایی ضمانت و قدرت اجرایی پیشبرد مسائل مربوط به توسعه پایدار، تعالی و پیشرفت را نخواهند داشت. کارفرمایان یا سرمایهگذاران که در راس آنها غالبا دولت است، به عنوان صاحبان و تامینکنندگان هزینههای اجرایی پروژهها همچنین شرکتهای پیمانکاری به عنوان بازوهای اجرایی پروژهها، در پیشبرد پروژهها همواره حضوری قطعی دارند.
با کمی دقت در روند شکلگیری پروژههای بخش راه از شروع مطالعات پایه تا راهاندازی و بهرهبرداری آنها (شامل مطالعات اولیه، مهندسی پایه، مهندسی تفصیلی، تدارکات، مدیریت اجرا، عملیات ساختمان و راهاندازی) میتوان دریافت که کیفیت و دوام طرحهای اجرا شده وفق استانداردها، اقتصاد مهندسی طرحها و حفظ سرمایههای ملی یک اصل اجتنابناپذیر و بدیهی است که این مهم بر عهده شرکتهای مهندسین مشاور قرار داشته و بر اساس ماموریت ذاتی و فلسفه وجودی که دارند کیفیت در اجرای پروژهها توسط پیمانکاران را همواره در کانون توجه داشته، به آن پایبند بوده و تکلیف ملی و قانونی میشمارند.
در اینجا میخواهم مختصر اشارهای نیز پیرامون فعالیت، اقدامات و برنامههای مهندسین مشاور فرادید که مسوولیت اداره آن بر عهده اینجانب است، داشته باشم. این مجموعه در بهمن ماه سال ۱۳۶۰ براساس آییننامه و دستورالعملهای سازمان برنامه و بودجه وقت و با هدف ارائه خدمات فنی و مهندسی به میهن عزیز اسلامی به همت جمعی از علاقهمندان صاحب تجربه تشکیل شد و آغاز به فعالیت کرد. در ابتدای فعالیت این مجموعه که تعدادی از مهندسان و متخصصان باتجربه و باسابقه، پایهگذار آن بودند به تدریج نسبت به بهکارگیری جوانان فارغالتحصیل و آشنا به علم فنی و مهندسی روز اقدام میکنند، بهطوری که در حال حاضر فعالیتهای علمی و مهندسی را تلفیقی از جوانان تحصیلکرده و مدیران باتجربه به عهده داشته و در راستای خدمت به عمران و آبادانی کشور با بهرهگیری از اطلاعات و دانش پیشرفته روز دنیا و روشهای نوین مطالعاتی در صنعت راهسازی و راهداری تاکنون دهها پروژه، طرح و عملیات عمرانی را در سراسر کشور عمدتا در مناطق کمتر توسعهیافته طراحی و نظارت داشته و سهم مهمی در توسعه زیرساختهای حمل و نقلی را از آنِ خود کرده و موجبات ایمنی سفرها و آرامش و آسایش خاطر هموطنان شریف را فراهم آورده است. مهندسین مشاور فرادید طی سالهای متمادی عهدهدار انجام مطالعات بالغ بر دهها پروژه خدمات فنی و مهندسی در زمینه طرحهای آزادراهی، بزرگراهها، راههای اصلی و فرعی و راههای روستایی، فرودگاه، ساختمانهای مسکونی و تجاری، راه آهن، مترو، پل، تونل و ابنیه فنی خاص، تقاطعهای همسطح و غیرهمسطح بوده است که در تمامی این سالها پروژهها و طرحهای عمرانی انجام شده در سراسر کشور گواه و بیانگر تلاش صادقانه و توان مهندسی شرکت بوده و آن را همواره به عنوان اعتبار و پشتوانه اصلی خود میداند.
اجرای طرحهای متعدد راهسازی و راهداری با هدف توسعه عمران و آبادانی طی سالیان گذشته در جایجای میهن عزیز اسلامی که همواره با جلب رضایت کامل کارفرمایان محترم در سازمانها و نهادهای مختلف بوده است، نشاندهنده قابلیتهای مهندسی و حرفهای و ایفای تعهد و رسالت ذاتی شرکت بوده است و هم اینک نیز با ظرفیت بیش از گذشته این تلاش و فعالیت ادامه دارد و باید عرض کنم افتخار بزرگ مجموعه به کارگیری نیروهای جوان متخصص و خلاق، مسلط به دانش و علوم روز دنیا با تکیه بر اصول دانشبنیان در تمامی طرحها با استعداد دفتر مرکزی در تهران و سه دفتر نمایندگی در استانهای خراسان رضوی، فارس و خوزستان در حال انجام تعهدات ملی خود است.
در پایان اشارهای هم به بحث اهمیت نگهداری از سرمایههای عظیم ملی همانا راههای مواصلاتی داشته باشم. طبق تعریف مجمع جهانی راه (PIARC) نگهداری راه شامل مجموعه فعالیتهایی از قبیل نگهداری روسازی، شانهها، شیبها، تسهیلات زهکشی و دیگرابنیه فنی در حدی است که راه را به شرایط اولیه ساخت آن نزدیک میکند. بر اساس معیارهای بینالمللی اعتباری که به نگهداری راهها تعلق میگیرد معادل 4 تا 6 درصد ارزش روز راهها است که این درصد بر حسب عمر مفید راه تعیین میشود. با توجه به اقتصاد تکمحصولی کشور ما (ایران)، نوسانات شدید قیمت نفت در دهه اخیر، افزایش نرخ تورم و دیگر مشکلات موجود اقتصادی به نظر میرسد که در سالهای اخیر و شاید در سالهای پیش رو نتوان اعتبار و بودجههای کافی به امر راهسازی و گسترش راههای کشور اختصاص داد. از طرف دیگر عدم توجه لازم به نگهداری راهها، زیربنا و زیرسازی وسعت زیادی از شبکه راههای موجود در کشور را از بین برده و موجب تبدیل هزینههای نگهداری به هزینههای سنگین نوسازی و بازسازی شده است. بنابراین با توجه به محدودیتهای منابع مالی ضرورت دارد با صرف هزینه کمتر سعی در حفظ و نگهداری وضعیت راههای موجود و بهسازی آنها کرد تا جریان حمل و نقل در حرکت خود دچار کندی و مخاطرات نشود.