پایین بودن ظرفیت شبکه ریلی کشور در حوزه باری

جواد صادقی‌مجد، مدیرعامل شرکت چندوجهی فولاد لجستیک (متولی عملیات لجستیک شرکت فولاد خوزستان) با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: در محور لرستان تقاضای حمل بار ریلی بالای ۸ میلیون تن در سال بوده درحالی‌که ظرفیت فعلی شبکه حدود ۳میلیون و ۱۰۰ هزار تن است. انتظار داریم این ظرفیت با رفع گلوگاه‌ها به دو برابر افزایش یابد، زیرا شرایط فعلی حمل‌ونقل جاده‌ای مناسب نبوده و زنجیره تامین و به تبع آن چرخه تولید را در معرض خطر قرار می‌دهد. وی افزود: یک قطار باری حدود ۱۲۰۰ الی ۲۵۰۰ تن بار حمل می‌کند در صورتی که در حمل جاده‌ای هر کامیون ۲۲ تا ۲۵ تن ظرفیت دارد که علاوه بر مصرف سوخت بالاتر که آثار مخربی بر محیط‌زیست و اقتصاد کشور دارد، حوادث فراوان جاده‌ای، اعتصابات، کمبود لاستیک، قطعات و هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری را نیز داریم. همه این عوامل اثرات زیان باری بر چرخه تولید خواهد گذاشت. صادقی‌مجد در ادامه گفت: در دنیا ۹۰درصد حمل بار شرکت‌های فولادی به‌صورت ریلی انجام شده و حتی خطوط اختصاصی دارند. ظرفیت شبکه ریلی کشور پاسخگوی میزان ظرفیت تولید در حوزه‌های مختلف خصوصا صنعت فولاد نیست.

وی افزود: مشکل شبکه، لکوموتیو و زیرساخت داریم که حل آن نیازمند یک پروژه ملی بوده که در یک پروسه پنج ساله با افق ۱۴۰۴ بتوانند بخش حمل‌ونقل ریلی باری را به ظرفیت مورد نیاز کشور برسانند. هیچ صنعتگری نمی‌پذیرد که ظرفیت حمل‌جاده‌ای ۸۰ درصد و حمل ریلی ۲۰ درصد باشد. با همه اراده‌ای که فولاد خوزستان برای سوق دادن ظرفیت حمل جاده‌ای به سمت ریلی دارد، توانسته است ظرفیت حمل ریلی خود را تا ۳۵ درصد افزایش دهد و اگر زیر ساخت و ظرفیت شبکه پاسخگو باشد حاضریم ۱۰۰ درصد ظرفیت حمل بار خودمان را به سمت حمل ریلی و ترکیبی برگردانیم. مدیرعامل شرکت چندوجهی فولاد لجستیک در ادامه گفت: انتظار ما از دولت این است که برای نوسازی ناوگان ریلی کشور، تسهیلات ویژه‌ای متناسب با ظرفیت ایجاد شده در نظر بگیرند. مثلا در قالب قانون رفع موانع تولید و تبصره ۱۸ تسهیلاتی در نظر گرفته شده که خروجی آن ۵۰۰ واگن در سال بوده که پاسخگوی نیاز کشور نیست. درحالی‌که بیش از ۵۰درصد ناوگان لکوموتیو و واگن باری کشور فرسوده بوده و نیاز به نوسازی دارد.

وی افزود: با وجود اینکه در سیل اخیر، زیرساخت‌های ریلی دچار مشکل شد ولی توانستیم حمل ریلی را به‌صورت ترکیبی ادامه دهیم. تا جایی که امکان‌پذیر بود بار را با واگن و بقیه را به‌صورت جاده‌ای حمل کردیم. همچنین در سال گذشته قطار باری برنامه‌ای را با مدیریت شرکت راه‌آهن در کشور ایجاد کردیم. یعنی به همان میزانی که قطارهای مسافری با برنامه حرکت می‌کنند، در حوزه باری این برنامه وجود نداشت. صادقی مجد گفت: قطاری که از مبدا سنگان به اهواز حرکت می‌کرد بین ۱۴ تا ۱۶ روز زمان می‌برد، ولی زمان دقیقی برای آن وجود ندشت. با برنامه‌ریزی و هماهنگی با ۶ تا ۷ ایستگاه و ادارات کل راه‌آهن و مدیریت متمرکز توانستیم بهره‌وری واگن‌ها را افزایش و ماهانه ۸۰ هزار تن، ظرفیت حمل خودمان را افزایش دادیم. وی افزود: همه این کارها با برنامه‌ریزی انجام شد درحالی‌که تعداد واگن، زیرساخت، ریل و لکوموتیو افزایش نیافت، مدت زمان حمل بار راکاهش دادیم. این موضوع به نفع خودمان، شرکت راه‌آهن و صاحبان واگن شد. مواد اولیه ورودی به فولاد خوزستان را در قالب طرح قطار باری برنامه‌ای از میانگین روزانه ۱۱۳ به ۱۶۹ واگن افزایش دادیم. امسال برنامه ۲۰۰ دستگاه واگن در روز و۱۲ هزار تن حمل ماده‌معدنی را در دستور کار داریم. درحالی‌که میانگین رکورد سال‌های قبلی ۴/ ۲ میلیون تن بوده است.

مدیرعامل شرکت چندوجهی فولاد لجستیک گفت: ظرفیت تولید فولاد خوزستان ۸/ ۳ میلیون تن محصول در سال بوده که برای رسیدن به این میزان باید سالانه حدود ۸ میلیون تن در سال مواد اولیه شامل سنگ‌آهن، گندله و آهن‌اسفنجی تامین شود. وی خاطرنشان کرد: در ابتدای کار شرکت فولاد خوزستان با خرید شرکت گنجینه پردیس، بخشی از حمل مواد اولیه و محصولات تولیدی را در حوزه جاده‌ای انجام داد. همچنین بخشی از خدمات حمل‌ونقل ریلی توسط شرکت فولاد ریل جنوب انجام می‌شد که اخیرا عمده سهام آن توسط فولاد خوزستان خریداری شد و حدود ۳۵درصد نیاز مواد اولیه (کنسانتره) را به طریق ریلی از مبادی مختلف شامل معادن چادرملو، چغارت و سنگان حمل می‌کنیم و بخشی از حمل ما نیز به‌صورت ترکیبی انجام می‌شود. شرکت فولاد ریل جنوب با دارا بودن ۲ هزار واگن ملکی و هزار واگن نیز به‌صورت اجاره‌ای خدمات حمل ارائه می‌دهند. وی افزود: از ابتدای سال ۹۸ شرکت‌های فولاد ریل‌جنوب، گنجینه پردیس، لکوموتیو ریل اروند و کشتیرانی خط اقیانوس آزاد ادغام و در قالب شرکت حمل‌ونقل چندوجهی فولاد لجستیک به‌صورت مدیریت واحد در حوزه حمل‌ونقل، واردات و صادرات و انواع فعالیت‌های لجستیکی فعالیت می‌کند.

هدف شرکت چندوجهی فولاد لجستیک در سال‌جاری افزایش حمل سنگ‌آهن به‌صورت ریلی از ۴/ ۲ میلیون تن به ۵/ ۳ میلیون تن و همچنین تثبیت حمل جاده‌ای ۵/ ۴ میلیون تن با مجموع ۸ میلیون تن است. وی پیشنهاد کرد برای رسیدن به حمل حداکثری پتانسیل بار فولاد خوزستان که در مجموع بالغ بر ۱۲ میلیون (مواد اولیه و محصولات) باید گلوگاه‌های شبکه ریلی کشور خصوصا محور لرستان رفع شود، بهره‌وری و کوتاه کردن زمان سیر واگن‌ها ارتقا یابد و تسهیلات و مشوق‌های لازم به بخش‌خصوصی با اولویت شرکت‌های دارای پتانسیل بار زیاد جهت توسعه ناوگان لکوموتیو و واگن‌های باری کشور ارائه شود.