توسعه قابل توجه صنعت ریلی در مالزی

دنیای اقتصاد: چند دهه است که بسیاری مالزی را به عنوان ژاپن اسلامی می‌شناسند، کشوری در جنوب شرقی آسیا که توانست در مدت چند سال با رشدی خیره‌کننده به یکی از مهم‌ترین کشورهای در حال توسعه تبدیل شود. این کشور از زمان به قدرت رسیدن ماهاتیر محمد دست به اصلاحات مختلفی در کشور خود زد که عواید آن برای این کشور بسیار چشمگیر بود و اقتصاد آن را در دهه‌های ۱۹۸۰ تا اوایل سال‌های هزاره جدید میلادی پویا و شکوفا کرد. صنعت حمل‌ونقل ریلی نیز از آثار این شکوفایی اقتصادی بهره‌مند شده است، به‌گونه‌ای که در آخرین گزارش‌های جهانی رتبه مالزی از نظر کیفیت زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی ۱۵ اعلام شده بود که قابل توجه است، با این حال از نظر چگالی خطوط ریلی در این کشور، رتبه آن چندان مطلوب نیست و در جهان جایگاه ۵۹ را به خود اختصاص داده است که تا حدودی می‌تواند به‌دلیل استفاده این کشور از جاده‌ها و بنادر و کیفیت مناسب آنها نیز باشد که به عنوان جایگزینی برای حمل‌ونقل عمل می‌کنند. از نظر کارآیی حمل‌ونقل زمینی نیز مالزی در رتبه ۲۷ دنیا قرار گرفته است. در ادامه به بررسی چگونگی توسعه و تحول صنعت ریلی در این کشور می‌پردازیم تا راه موفقی که این کشور در بهبود کیفیت زیرساخت‌های ریلی خود پیموده است را بهتر درک کنیم.

تاریخچه صنعت ریلی در مالزی

آغاز حمل‌ونقل ریلی در این کشور جنوب شرقی آسیا به سال ۱۸۸۵ بازمی‌گردد. ایجاد خطوط ریلی به این دلیل بود که این کشور برای حمل‌ونقل قلع از معادن واقع در ایالت‌های ساحل غربی شبه‌جزیره مالزی به بنادر ساحلی آن نیازمند وسیله‌ای بود. به همین منظور، نخستین خط راه‌آهن در روز اول ژوئن سال ۱۸۸۵ به طول ۱۳ کیلومتر و برای حمل قلع از پورت ولد و تایپینگ که قلب غنی از قلع این کشور محسوب می‌شوند، ساخته شد. دومین خط آهن نیز یک‌سال بعد افتتاح شد تا کوالالامپور و کلانگ را به هم وصل کند. در سال‌های بعد نیز این روند به آهستگی رو به رشد گذاشت و خطوط آهن دیگری در این کشور ایجاد شدند. در سال ۱۹۱۳ تکمیل برخی ارتباطات منجر به اتصال این کشور به سنگاپور شد و در سال ۱۹۳۰ مالزی از طریق ریلی به تایلند وصل شد. در زمان جنگ جهانی دوم خطوط ریلی با مشکلات و حتی تخریب‌هایی روبه‌رو شد که در سال ۱۹۴۸ به‌دست انگلستان بازسازی شدند و فدراسیون حمل‌ونقل ریلی دولتی مالزی نیز در این سال شکلی تازه گرفت.

خصوصی‌سازی ریلی در مالزی

در مالزی برخی خطوط دولتی بوده و برخی دیگر متعلق به بخش خصوصی هستند. شرکت KTMB یکی از خطوط متعلق به دولت است که سابقه وجود آن به سال ۱۸۹۴ می‌رسد. این شرکت بیش از ۲۲۶۲ کیلومتر از ۲۴۱۸ کیلومتر خطوط ریلی در مالزی را در اختیار دارد و بزرگ‌ترین شرکت ریلی در این کشور محسوب می‌شود. این شرکت در سال ۱۹۹۲ تغییراتی یافت و برخی از عملیات آن به عهده بخش خصوصی قرار گرفت، هرچند هنوز هم مالکیت آن بر عهده دولت مالزی قرار دارد. در سال ۱۹۹۷ دولت تلاش کرد این شرکت را خصوصی‌ کند اما به‌دلیل بحران مالی آسیایی که دامنگیر کشورهای شرق آسیا شد، نتوانست این کار را با موفقیت کامل انجام دهد. به‌رغم این اتفاق، خصوصی شدن بخش‌هایی از عملیات آن در ارتقای کارآیی صنعت ریلی و بهبود زیرساخت‌های آن موثر بوده است.

متولیان توسعه ریلی در مالزی

به‌طور کلی، مسوول حمل‌ونقل ریلی در مالزی وزارت حمل‌ونقل این کشور است که از سال ۱۹۵۶ تشکیل شده است. این نهاد، سیاست‌های بخش ریلی را تدوین کرده و هماهنگی و توسعه این بخش را به عهده دارد. علاوه‌بر این، شرکت دارایی‌های ریلی مالزی است که زیرمجموعه این وزارتخانه است و به موجب قانون خطوط ریلی در سال ۱۹۹۱ تاسیس شده و زیرساخت‌های ریلی در این کشور را مدیریت می‌کند. افزون بر این، شرکت فوق مسوول تامین مالی برای توسعه زیرساخت‌های ریلی با استفاده از منابع جمع‌آوری شده از فعالیت‌های مختلف مانند اجاره، لیزینگ و تخصیص‌ منابع دولتی در این بخش است. زیرمجموعه دیگر وزارت حمل‌ونقل مالزی که بر خطوط ریلی نظارت می‌کند، کمیسیون حمل‌ونقل عمومی زمینی است. این کمیسیون در سال ۲۰۱۰ برای قانون‌گذاری و الزام بر اجرای قوانین مربوط به حمل‌ونقل باری و عمومی زمینی در مالزی تشکیل شد. وظایف این کمیسیون بازرسی وسایل نقلیه عمومی و باری، رانندگان و همکاران آنها، بازرسی بلیت‌های سفر و امور این چنینی نیز هست.