داستان غم‌انگیز تراکم‌فروشی
چون افرادی که این کار را می‌کنند، متخصص نیستند. بیشتر از آنکه به فکر یک طراحی عاقلانه باشند، یک کار سوداگرانه صورت گرفته است. سنگی که برای پیاده‌روها در مناطق شهری شیب‌دار کار می‌شود، واقعا برای چه‌کسی مناسب است؟ سخنی که بیشتر از هر چیز می‌توان گفت، این است که تا به امروز شهرداری نظارت کافی بر پیمانکاران نداشته است. بارها اتفاق افتاده که شهروندی درون یک چاله سقوط کرده است. نهاد مدیریت شهری که بر فضاهای شهری مثل پیاده‌روها نظارت ندارد، واقعا چه می‌کند؟
البته نباید همه تقصیر را به گردن شهرداری و دولت انداخت قطعا خود ما هم مقصر هستیم. تک‌تک شهروندان در شکل‌گیری این فضاها مقصرند؛ از مهندس ناظری که امضایش را می‌فروشد تا پیمانکاری که برای ارزان‌تر تمام شدن کار از محصولات بی‌کیفیت استفاده می‌کند؛ همه ما مقصریم.
این اتفاق منحصر به تهران نیست. در همه شهرها این بحران وجود دارد. به‌عنوان مثال در مشهد، در زمستان، برای اینکه شهروندان روی سنگفرش پیاده‌روها سر نخورند، برزنت‌های نخی پهن می‌کنند یا در تابستان به‌دلیل گرم شدن کف پیاده‌روها واقعا شهروندان امکان قدم زدن در پیاده‌روها را ندارند. این به معنی آن است که نه‌تنها یک نهاد مثل شهرداری یا دولت که همه شهروندان مقصرند. مگر افرادی که در شهرداری کار می‌کنند از کجا آمده‌اند؟ خود ما هستیم؛ یک نفر از ما کارمند شهرداری است، یک نفر از ما مدیر و یک نفر هم پیمانکار. خود ما هستیم که یک مجموعه بزرگ به اسم شهر، شهرداری و دولت را تشکیل داده‌ایم؛ بنابراین باید تقصیر را خودمان به‌عهده بگیریم.
من تهران را خیلی دوست دارم. تهران آنقدر امکانات دارد که به‌راحتی می‌توان این شهر را به روزهای شکوهمندش رساند اما تهران هم‌اکنون یک شهر سوخته است؛ یعنی از امکاناتش استفاده مناسبی نشده است. این رشته کوه البرز بسیار زیبا چه فضایی را در شهر به‌وجود آورده است؟ آنقدر برج در برابر آن ساخته شده که دیگر کمتر شهروندی می‌تواند از زیبایی آن استفاده کند. تهران، هم از نظر تاریخی و هم از نظر منظر شهری و اقلیمی امکانات زیادی دارد. اما افتاده‌ایم در یک چرخه وحشتناک بساز و بفروشی که بسیار زیانبار است. متأسفانه تقصیر این اتفاق هم به‌عهده همه ماست. همه ما در شکل‌گیری این شهر نقش داشته‌ایم. اگر الان این شهر به لحاظ کیفی شهری نیست که دلخواه ما باشد، دلیلش این است که هرکدام از شهروندان در شکل‌گیری این فضا نقش داشته‌اند.
در کوچه ما که ۸متر عرض دارد و ۱۰۰متر طول، جواز ساخت چهار، پنج برج را داده‌اند. این برج‌ها یا در حال ساخت هستند یا ساخته شده و زیر یکی از این برج‌ها یک ملک تجاری وجود دارد. بگذریم که در این کوچه با این محدودیت چگونه جای پارک تدارک خواهند دید؛ دلیلش این است که تنها پول می‌گیرند و تراکم می‌دهند.
در تمام کشورهای جهان، از آمریکا گرفته تا آفریقا، دولت‌ها همواره درگیر فساد بوده‌اند اما با شدت و ضعف؛ این چیزی نیست که امروز و دیروز درگیرش شده باشیم، زمان طاغوت هم وجود داشت، اما متأسفانه قدرت آلودگی برای مسموم کردن فضاها، دیگر قابل‌مقایسه با آن دوران نیست. وجود رسانه‌های مستقل و قوی در نظارت اجتماعی بر عملکرد مدیران شهری بسیار راهگشا است؛ البته یادمان نرود که وظیفه اصلی شورای شهر، نظارت بر فعالیت‌های شهرداری است. واضح است که اگر قانون‌مداری با وجدان کافی و تعلق به شهر و مردمانش در دستور کار باشد، به‌خودی‌خود برخی هنجارها و کج‌روی‌ها تعدیل می‌شود.
نقش مردم و فرهنگ شهری در احقاق حق مطالبه شده از مدیران جامعه نیز بسیار حائز اهمیت است. اگر «NGO»ها و رسانه‌های گروهی رسالت اطلاع‌رسانی به مردم را به‌خوبی انجام دهند، با اجتماعی روبه‌رو می‌شویم که دیگر قدرتمند شده و اجازه خطا رفتن به کسی را هم نمی‌دهد.
