بازار جهانی هنر پناهی برای بحران؟
در سال‌های اخیر، بازار هنر در کشورهای رو به توسعه رشد چشمگیری داشته است. حال این پرسش مطرح می‌شود که این بازار چه واکنشی به بحران جهانی اقتصاد نشان داده، بازیگران تازه در این بازار چه کسانی هستند و قوانین مالیاتی بر فروش آثار هنری چه تاثیری گذاشته است؟
بحران جهانی اقتصاد تا چه حد بر بازار هنر تاثیر گذاشته است؟
بحران اقتصادی، بر بازار جهانی هنر نیز، مانند سایر زمینه‌های فعالیت‌های اقتصادی تاثیر داشته است. اما به‌صورتی نسبی یا متمایز. زیرا بازار هنر ویژگی‌های خود را دارد. نکته تعجب‌آور در این بازار این است که در آن فقط افراد وجود دارند، کلکسیونرهای منفرد، و اشیای منحصر به فرد. اینها خصوصیت‌هایی ویژه هستند و به همین دلیل وقتی با بحران مواجه می‌شویم می‌بینیم که بحران بر شاهکارهای هنری، آثار مشهور و نقاشی‌های بزرگ، تاثیر ندارد. برعکس کلکسیونرهای بزرگ بیشتر به‌دنبال این جور اشیا می‌روند. اما اشیای کم ارزش‌تر مثلا نقاشی‌های خوب، اما کم قیمت‌تر از بحران اقتصادی تاثیر می‌گیرند. این آثار برای اینکه فروخته شوند نیاز به تخمین‌های بسیار دقیق‌تری دارند؛ بنابراین تاثیر بحران بر شیء مورد نظر بستگی به کیفیت و اهمیت آن شیء دارد. در برخی از حراج‌ها قیمت‌های باورنکردنی می‌بینیم. آیا همیشه سرمایه‌گذاری در بازار هنر خوب است یا خطر ترکیدن حباب مانند آنچه در بازار سهام پیش می‌آید، وجود دارد؟
درست است که در حراج‌های بزرگ رکوردهای زیادی شکسته می‌شوند. مثلا سال گذشته در حراج ساتی‌بیز نیویورک، نقاشی «جیغ» اثر «ادوارد مونک» بیش از ۱۲۰ میلیون دلار به فروش رفت. یا «پرتره دورا مار»، اثر «پابلو پیکاسو» در حراج پاریس ۷ میلیون یورو فروخته شد. از این رقم‌ها برمی‌آید که بازار هنر حالت محافظ دارد و در هنگام بحران برای سرمایه‌گذاری امن مورد استقبال قرار می‌گیرد. اما واقعیت پیچیده‌تر است؛ زیرا زمینه‌هایی وجود دارند که در آنها شمار خریداران کم است و وضعیت اقتصاد جهانی می‌تواند بر آنها تاثیرگذار باشد.
بازار جهانی هنر در سال ۲۰۱۸ با ۶درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۷ به مبلغ ۴/ ۶۷ میلیارد دلار رسید،که این مبلغ فروش باعث شد تا سال ۲۰۱۸ به‌عنوان دومین سال پرفروش بازار هنر پس از سال ۲۰۱۴ در یک دهه اخیر باشد. سال ۲۰۱۴ مبلغ کل معاملات هنری ۲/ ۶۸ میلیارد دلار بوده است. با این حال این گزارش نشان می‌دهد که گسترش بازار توسط افراد کمتری نسبت به سال‌های گذشته انجام شده است. با وجود رشد ۶ درصدی مبلغ کل بازار، ۵۷ درصد از فروشندگان هنری با کاهش فروش خود در سال ۲۰۱۸ مواجه شدند. طی یک دهه اخیر بازار با روندی عجیب مواجه بوده است که طی آن ارزش کلی فروش ۹ درصد به نسبت سال قبل افزایش و تعداد فروش آثار هنری ۹ درصد کاهش داشته است. به عبارت دیگر قیمت‌ها افزایش و تعداد کاهش داشته است. حراجی‌های کریستیز و ساتبیز در لندن سهم بسزایی در این فروش‌ها داشتند و بالغ بر ۴۰ درصد فروش کل بازار جهانی حراجی‌ها در اختیار این دو حراجی قرار داشت.
