درس عبــرت

شعله‌های بی‌رحم آتش، هنر و گنجینه نسل‌های متعددی از بشر را که در دل این کلیسا جای گرفته بود با خود به یغما برد. همان‌طور که کتابخانه اسکندریه مصر در آتش سوخت. پیش از وقوع چنین رویداد دلخراشی، آخرین هشدار جهانی زمانی به‌صدا درآمد که موزه ملی برزیل در ریو- یکی از مهم‌ترین موسسات فرهنگی در آمریکای‌جنوبی- در آتش سوخت. البته نوتردام تنها یکی از نمونه‌ها است. مکان‌های تاریخی فراوانی در اروپا دچار حریق شده‌اند و مشخص نیست چرا مسوولان پیش از آنکه دیر شود اقدامی در راستای پیشگیری انجام نمی‌دهند. اطلاعات کافی در رابطه با دلایل این رویداد‌ها وجود ندارد چراکه برخی از آنها اتفاقی و برخی دیگر عمدی روی داده‌اند. با این حال تنها در فرانسه سالانه چند بنای تاریخی دچار حریق می‌شوند که بسیار نگران‌کننده است.

اطلاعات منتشرشده از سوی شرکت مهندسی زیمنس نشان می‌دهد که در اسکاتلند سالانه ۱۰ سازه تاریخی دچار حریق می‌شوند. درآلمان نیز از سال ۲۰۰۰، ۷۰ بنای تاریخی در آتش سوخته‌اند. در سال ۱۹۸۵، حریق در برج کلیسای اعظم لوکزامبورگ موجب فروریختن آن شد. در سال ۲۰۰۴ نیز حریق در کتابخانه آنا آملیا در آلمان خسارتی بالغ بر ۹۰ میلیون دلار برجای گذاشت. کارشناسان براین باورند که توجه و مرمت مداوم می‌تواند موجب ممانعت از بروز چنین حوادثی شود اما این موضوع نیازمند بودجه است. این چالش پس از بحران مالی ۲۰۰۸ در آلمان و در خلال بحران بدهی برخی از کشورهای اروپایی باتوجه به کاهش بودجه مربوطه روبه وخامت گذاشته است. از این‌رو به‌دلیل کاهش قابل‌توجه در بودجه بناهای تاریخی، یا درعمل امکان اجرای برنامه‌های محافظتی وجود نداشته است یا در بدترین حالت ممکن انجام می‌شدند. مسوولان باید به‌جای آنکه پس از بروز فاجعه به قصد جبران برآیند، تمرکز خود را بر پیشگیری از بروز این وقایع معطوف سازند. هزینه‌هایی که در راستای مرمت به‌موقع این بناها صرف می‌شوند ریسک آتش‌سوزی و هرگونه فاجعه در آنها را به کمترین درصد ممکن می‌رسانند.

 نباید فراموش کرد که درصورت بی‌توجهی و عدم تخصیص بودجه کافی به این مکان‌ها، باید بهای گزافی پرداخت کرد. البته مشکل آن است که اقداماتی که درجهت پیشگیری انجام می‌شوند درعمل قابل نمایش دادن نیستند اما بازسازی‌های گسترده که نیاز به مراسم افتتاح و روبان‌ها داشته باشد، می‌تواند برای سیاستمداران منافع فراوانی به ارمغان آورد. پس از حریق در نوتردام دو فرد متمول فرانسوی در رقابتی آشکار برای دیده‌شدن، میلیون‌ها یورو را برای بازسازی این کلیسای تاریخی اختصاص دادند. اکنون در مجموع، کمک‌های گردآوری شده برای بازسازی نوتردام به بیش از یک میلیارد یورو رسیده است که اندکی بیش از بودجه سه سال مرمت فرانسه است. این درحالی است که برخی برای بازسازی مکان‌های تاریخی محلی اما مهم در فرانسه سال‌ها است انتظار می‌کشند. فرانسه اکنون ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را از محل صنعت گردشگری کسب می‌کند که ارزش آن به حدود ۱۷۰ میلیارد یورو در سال می‌رسد. مکان‌های تاریخی مانند معدنی از طلا می‌مانند. نمی‌توان چنین گنجینه‌ای را یافت و بعد به حال خود رها کرد، بلکه باید حراست از آن را در اولویت قرار داد.