تصاویری زنده‌ از کویر و آفتاب

احمد اشرف «حکایت بلوچ» برجسته‌ترین تک نگاری اجتماعی به زبان فارسی و حاوی تصاویر بدیع شاعرانه از فضا و آدم‌هاست. این گونه تک‌نگاری را آل احمد در دهه ۴۰ آغاز کرد و بعدها افراد دیگری چون ساعدی و طاهباز دنبال کردند و به تدریج در دهه ۴۰ و ۵۰ تک نگاری از روستاها و عشایر وسیع‌تر شد. اما غالب این تک نگاری‌ها را محققان علوم اجتماعی می‌نوشتند که زبان ادبی نداشت.حکایت بلوچ تلفیق موفقی از سیطره تصویر هنرمندانه فضاها و آدم‌ها و آگاهی‌های مورد نیاز اجتماعی است که با زبانی پر‌قدرت و بسیار بدیع برای توصیف فضاهای اجتماعی آفریده شده و آگاهی‌های اجتماعی، تاریخی و فرهنگی حاصل دو دهه مشاهده را به مخاطب می‌دهد.

محمود زند مقدم، مردم‌شناسی اهل درد و مردم دوست است او بارها به سیستان و بلوچستان سفر کرده و پای بسته آن دیار شده است. او در سال ۴۳ نخستین سفر را به این دیار داشته و در پی آن دوبار دیگر در سال‌های ۴۳ تا ۴۵ و پس از آن از سال‌های ۵۰ تا ۵۷ به بلوچستان رفته و در آنجا ساکن می‌شود. او البته در دهه ۶۰ هم در سال دو بار به این منطقه سفر کرده و شاهد تحول زندگی مردم بوده است. با این وجود کتاب حاصل پژوهش‌‌های او طی سال‌های ۴۳ تا ۴۷ است که هنوز عمران و آبادی در سیستان و بلوچستان آغاز نشده است.پس این کتاب حاصل مشاهده‌ها و تجربه‌های نویسنده‌ای درد‌آشناست که حتی از سر فروتنی خود را در این کتاب تنها یک قلم زن می‌داند! اما در واقع این کتاب حدیث نفس محمود است و بلوچ! این محمود است که پرس و جو می‌کند و موضوعی را به قلم توانای خود تصویر و روایت می‌کند. این کتاب اثر ادبی پر قدرت و بدیعی است و تصاویر زنده‌ای از کویر و آفتاب به دست می‌دهد.