قانون «دورنبوش» در بازارهای نوظهور
در هنگام وارد آمدن شوک‌های بزرگ، کیفیت رهبری اقتصادی به ناگاه اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. این همان قانون «دورنبوش» است. براساس این قانون فرارسیدن بحران بیش از آنچه تصور می‌کنیم به طول می‌انجامد، اما هنگامی که بحران فرارسید، سریع‌تر از تصور ما عمل می‌کند. آنچه در ترکیه شاهد هستیم بحران سنتی واحد پولی و بدهی است. نظیر این بحران بارها در آسیا و آمریکای لاتین روی داده است. نخست کشوری در میان سرمایه‌گذاران خارجی محبوبیت می‌یابد و حجم بدهی خارجی‌اش به سرعت بالا می‌رود. سپس به دلیلی محبوبیت خود را از دست می‌دهد و زمینه بروز یک بحران خود تشدیدگر مهیا می‌شود. عوامل خارجی موجب می‌شوند سطح اعتماد کاهش یابد که سبب‌ساز کاهش ارزش واحد پولی می‌شود. بدین ترتیب ارزش داخلی بدهی‌ها به‌طور فزاینده‌ای افزایش می‌یابد و شرایط اقتصادی را سخت‌تر می‌کند و بار دیگر سبب کاهش اعتماد می‌شود و این چرخه ادامه پیدا می‌کند. در چنین برهه‌ای کیفیت رهبری اقتصادی سرنوشت‌ساز است. کشور نیازمند مقاماتی است که روند وقایع را درک کنند، بتوانند به چنین شرایطی پاسخی مناسب بدهند و آنقدر مورد وثوق بازار باشند که فرصت مناسب در اختیار آنها گذاشته شود. برخی بازارهای نوظهور واجد این مشخصات هستند، اما اردوغان هیچ یک از شروط لازم را ندارد. کروگمن عقیده دارد فرجام زمامداری اردوغان و ترامپ یکسان نخواهد بود چرا که استقراض خارجی آمریکا هم بر اساس واحد پولی این کشور انجام می‌شود و در نتیجه خطر سنتی بازارهای نوظهور در کمین آمریکا نیست. اما خطرات دیگری اقتصاد آمریکا را تهدید می‌کند و ترامپ برای پاسخگویی به هیچ‌یک آمادگی لازم را ندارد.
ارسال نظر