«دنیای‌اقتصاد» ساختار و عملکرد اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایتالیا را بررسی می‌کند
تجارت در مسیر توسعه پایدار
تاریخچه روابط اقتصادی میان آلمان و ایتالیا، داستانی از همکاری‌های مستحکم و تحول‌‌‌‌‌‌آفرین است که ریشه‌‌‌‌‌‌های آن به قرن‌ها پیش بازمی‌‌‌‌‌‌گردد. این دو کشور که از قطب‌‌‌‌‌‌های اقتصادی و فرهنگی اروپا به‌شمار می‌روند، از دوران رنسانس تاکنون پیوندهای عمیق تجاری و صنعتی خود را حفظ کرده‌اند. در دوران رنسانس، تجارت کالاهای هنری، پارچه‌‌‌‌‌‌های ارزشمند و محصولات کشاورزی میان این دو منطقه شکوفا شد. این همکاری‌ها پایه‌‌‌‌‌‌گذار روابط تجاری مدرنی شد که در قرون بعدی گسترش یافت.
با ورود به دوران انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، روابط اقتصادی آلمان و ایتالیا وارد مرحله‌‌‌‌‌‌ای جدید شد. نیاز به ماشین‌آلات صنعتی و فناوری‌های پیشرفته، زمینه‌‌‌‌‌‌ای برای همکاری میان صنایع آلمان و ایتالیا فراهم کرد. در این دوران، آلمان با تامین فناوری‌های پیشرفته به صنایع نوپای ایتالیا کمک کرد، درحالی‌که ایتالیا با ارائه نیروی کار ماهر و محصولات باکیفیت، نقش مهمی در توسعه اقتصاد آلمان ایفا کرد. در قرن بیستم، پس از جنگ‌جهانی دوم و آغاز بازسازی اقتصادی اروپا، این همکاری‌ها بهطور چشمگیری تقویت شد. تاسیس اتحادیه اروپا و حذف موانع تجاری میان دو کشور، باعث افزایش حجم مبادلات اقتصادی شد. در آن دوران، آلمان به‌عنوان یکی از بزرگ‌‌‌‌‌‌ترین بازارهای صادراتی ایتالیا، واردکننده اصلی محصولاتی مانند پوشاک و مواد غذایی بود. از سوی دیگر، ایتالیا با واردات ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات پیشرفته و محصولات شیمیایی از آلمان، وابستگی متقابل‌اقتصادی میان دو کشور را عمیق‌تر کرد. در دهه‌های اخیر، این روابط وارد ابعاد جدیدی شده و شامل همکاری‌های فناورانه و تحقیقاتی در زمینههای مختلف از جمله توسعه پایدار می‌شود. شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی در پروژه‌های مشترک مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، نوآوری‌های صنعتی و فناوری‌های دیجیتال، همکاری داشته‌‌‌‌‌‌اند. علاوه‌بر این، آلمان و ایتالیا از طریق برنامه‌های آموزشی و تبادل نیروی کار متخصص، به توسعه مهارت‌های حرفه‌‌‌‌‌‌ای و افزایش بهره‌‌‌‌‌‌وری در بازارهای خود کمک کرده‌اند. امروزه، آلمان و ایتالیا نه تنها به‌عنوان شرکای تجاری بلکه به‌عنوان متحدانی استراتژیک در زمینههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به همکاری ادامه می‌دهند. این روابط قوی، نه‌‌‌‌‌‌تنها به تقویت اقتصاد داخلی دو کشور کمک کرده‌است، بلکه نقش مهمی در توسعه و ثبات اقتصاد اروپا و حفظ موقعیت این قاره در بازار جهانی ایفا می‌کند. در سال۲۰۲۲ میلادی، حجم تجارت این دو کشور، بیش از ۱۸۰میلیارد دلار بوده که از این میزان حدود ۷۷میلیارد دلار کالا از ایتالیا به آلمان و بیش از ۹۳میلیارد دلار از آلمان به ایتالیا صادر شده‌است. نزدیک به ۴.۸درصد از کل واردات و ۵.۵درصد از کل صادرات آلمان در همکاری با ایتالیا انجام‌گرفته و در طرف مقابل، ۱۳.۶درصد واردات و بیش از ۱۲درصد صادرات ایتالیا نیز حاصل فعالیت‌های بازرگانی با آلمان بوده‌است.
پیشینه اتاق مشترک ایتالیا و آلمان
اتاق بازرگانی آلمان و ایتالیا(AHK Italy) در سال۱۹۲۱ تاسیس شد و از آن زمان تاکنون نقش محوری در تقویت و گسترش روابط اقتصادی میان دو کشور ایفا کرده‌است. تاسیس این اتاق به‌عنوان یک نهاد مستقل، نتیجه شرایط پیچیده و تحولات اقتصادی پس از جنگ‌جهانی اول بود. پس از پایان جنگ، کشورهای اروپایی با چالش‌های اقتصادی و تجاری فراوانی مواجه بودند که نیاز به هم‌‌‌‌‌‌افزایی و همکاری میان کشورها را به‌ویژه در حوزه‌های تجاری و صنعتی افزایش می‌داد. در آن زمان، آلمان و ایتالیا به‌عنوان دو قدرت صنعتی در حال رشد در اروپا، با درک اهمیت همکاری‌های متقابل، تصمیم به ایجاد یک نهاد رسمی برای تسهیل روابط اقتصادی و تجاری خود گرفتند. موسسان این اتاق، عمدتا شامل مقامات دولتی و فعالان بخش‌خصوصی از هر دو کشور بودند که به‌دنبال تقویت مناسبات تجاری و توسعه همکاری‌ها در راستای منافع مشترک بودند.
اتاق بازرگانی آلمان و ایتالیا از ابتدا به‌عنوان یک سازمان عضویتی تاسیس شد که هدف آن نمایندگی منافع تجاری آلمان در ایتالیا و بالعکس و ارتقای روابط اقتصادی میان دو کشور بود. در ابتدا وظایف این اتاق، محدود به تسهیل تبادل اطلاعات و کمک به تجار و شرکت‌ها به‌منظور درک بهتر بازارهای یکدیگر بود، اما با گذشت زمان، دامنه فعالیت‌های آن گسترش یافت و به یک مرکز پیشرو در زمینههای اقتصادی، صنعتی و آموزشی تبدیل شد. امروزه این اتاق با بیش از ۱۰۰سال‌تجربه، همچنان به‌عنوان یک مرجع کلیدی در روابط اقتصادی میان آلمان و ایتالیا به‌ویژه در زمینه آموزش‌های فنی فعالیت می‌کند. اتاق بازرگانی آلمان و ایتالیا، به‌عنوان نماینده رسمی وزارت اقتصاد آلمان (BMWK) در ایتالیا، در جهت گسترش روابط اقتصادی میان دو کشور و ایجاد فرصت‌های جدید تجاری برای اعضا، مشتریان و شرکای خود تلاش‌می‌کند.
مدل فعالیت اتاق
شیوه فعالیت و مدیریت اتاق‌های بازرگانی و صنعت آلمان، مبتنی بر مدلی به‌نام قارهای یا کانتیننتال است. این مدل تحت‌قوانین ملی و برپایه صیانت از منافع عمومی و همچنین توجه به منافع کارفرمایان ایجاد می‌شود. تفاوت این نوع فعالیت با مدل دولتی، در بر‌‌گزاری انتخابات برای تعیین بدنه اجرایی اتاق از جمله رئیس، دبیر و... است. البته انتخاب مسوولان اتاق، در حضور مقامات دولتی و با نظارت آنها انجام می‌گیرد اما به هر حال اعضای اتاق، خود بهطور مستقیم، هیات اجرایی اتاق را انتخاب می‌کنند. برخلاف مدل عمومی، در مدل قارهای، اتاق تا حدودی از استقلال برخوردار است و حق انتخاب هیات‌رئیسه خود را دارد اما در عین‌حال تاثیر دولت بر فعالیت‌های اتاق عامل تعیین‌کننده‌ای است. در این شیوه، اتاق به‌عنوان مشاور دولت در اموری که بر تجارت و صنعت تاثیر می‌گذارد، فعالیت‌کرده و در اتخاذ سیاست‌های مناسب، بسیار موثر است. اتاق‌های قارهای، مانند اتاق‌های آلمان، در استاندارد‌سازی و ارائه اطلاعات اقتصادی و کمک‌های فنی، به دولت کمک می‌کنند. همانند آلمان، فعالیت اتاق‌های بازرگانی در ایتالیا نیز مبتنی بر مدل کانتیننتال است. از آنجا که اتاق بازرگانی و صنعت آلمان و ایتالیا به‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی فعالیت می‌کند، شیوه فعالیت این اتاق به مدل آنگلوساکسون نزدیک‌تر است. ساختار آنگلوساکسون، مبتنی بر عضویت داوطلبانه برای اتاق بازرگانی است. در این شیوه، وظیفه عمومی برای اتاق بازرگانی تعریف نشده‌است و هیچ حکم قانونی نیز مبنی‌بر پرداخت اجباری دولت برای حمایت از آن وجود ندارد، در نتیجه می‌توان اتاق با مدل آنگلوساکسون را یک سازمان غیرانتفاعی تحت‌قوانین خصوصی دانست که به‌دنبال حفاظت از منافع کارآفرینان، بر اساس عضویت داوطلبانه است، با این‌وجود با توجه به اینکه اتاق در مرزهای ایتالیا شروع به فعالیت‌کرده و با توجه به دو ملیتی‌بودن ساختار اتاق و شیوه فعالیت قارهای در اتاق‌های هر دو کشور، قوانین عمومی آلمان و ایتالیا (به‌خصوص ایتالیا) بر فعالیت اتاق بی‌‌‌‌‌‌تاثیر نخواهدبود.
کارکردها و عملکرد
اتاق بازرگانی آلمان و ایتالیا، به‌عنوان یکی از اعضای AHK، شبکه اتاق‌های بازرگانی آلمان در خارج از کشور که در بیش از ۹۳ کشور مختلف شعبه دارد، فعالیت می‌کند. این اتاق بازرگانی در طول دهه‌‌‌‌‌‌ها، به یکی از بزرگ‌‌‌‌‌‌ترین شبکه‌‌‌‌‌‌های تجاری بین‌المللی در ایتالیا تبدیل شده و با فراهم‌آوردن بستر مناسب برای همکاری‌های اقتصادی، به شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی کمک می‌کند تا در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند و به‌دنبال فرصت‌های تجاری بگردند. از جمله خدمات اصلی این اتاق می‌توان به مشاوره برای ورود به بازارهای جدید، پشتیبانی از فرآیندهای صادرات و واردات، ارائه اطلاعات بازار و قوانین تجاری و کمک به شرکت‌ها برای یافتن شرکای تجاری معتبر اشاره کرد. این خدمات به شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی کمک می‌کند تا در بازار هر دو کشور حضور پیدا کنند. این اتاق بازرگانی نقش اساسی در حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) ایفا می‌کند و پروژه‌هایی را برای تسهیل ورود این شرکت‌ها به بازارهای بین‌المللی و تقویت ارتباطات تجاری و فرهنگی میان دو کشور راه‌اندازی می‌کند. علاوه‌بر این، AHK Italy در زمینه آموزش و توسعه مهارت‌های کسب‌وکار نیز فعال است و دوره‌‌‌‌‌‌های آموزشی و کارگاه‌هایی را برای مدیران و کارکنان برگزار می‌کند. این اتاق بازرگانی همچنین برنامه‌هایی برای همکاری با دانشگاه‌‌‌‌‌‌ها و مراکز تحقیقاتی به‌منظور تقویت روابط علمی و تجاری میان آلمان و ایتالیا دارد.
یکی از مهم‌ترین خدماتی که اتاق بازرگانی آلمان در ایتالیا (AHK Italy) به اعضای خود ارائه می‌کند، در حوزه مسائل زیست‌محیطی است. این خدمات به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با رعایت الزامات قانونی محیط‌زیستی ایتالیا و اتحادیه اروپا، فعالیت‌های خود را بهطور مسوولانه و مطابق با مقررات انجام دهند. اتاق بازرگانی آلمان در ایتالیا سه خدمت اصلی در این زمینه ارائه می‌دهد که شامل مدیریت بسته‌‌‌‌‌‌بندی و مدیریت پسماند تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی (WEEE) است. این اتاق بازرگانی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا الزامات قانونی مربوط به بسته‌‌‌‌‌‌بندی محصولات خود را در ایتالیا رعایت کنند. طبق قوانین اتحادیه اروپا و ایتالیا، تولیدکنندگان و واردکنندگان باید مسوولیت بازیافت و مدیریت بسته‌‌‌‌‌‌بندی‌‌‌‌‌‌های مصرف‌‌‌‌‌‌شده را برعهده بگیرند. اتاق، خدمات مشاوره‌‌‌‌‌‌ای و پشتیبانی لازم را در این زمینه فراهم می‌کند تا اطمینان حاصل شود که شرکت‌ها در این زمینه مطابق با قوانین عمل می‌کنند. دومین خدمت مربوط به مدیریت پسماند تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی (WEEE) است. این برنامه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا پسماندهای الکترونیکی خود را بهطور مسوولانه و مطابق با قوانین اتحادیه اروپا بازیافت کنند.
زندگی‌نامه رئیس اتاق
«مونیکا پوجیو» مدیرعامل Bayer SpA و نماینده ارشد Bayer در کشور ایتالیا است. Bayer یک شرکت چندملیتی آلمانی است که در زمینههای داروسازی، کشاورزی، مواد شیمیایی و محصولات بهداشتی فعالیت می‌کند. وی پیش از این در شرکت‌های چندملیتی بزرگی همچون Merck Sharp & Dohme، General Electric، Leonardo و UniCredit فعالیت کرده و در این شرکت‌ها تجربه‌‌‌‌‌‌های گرانبهایی در زمینه مدیریت عملیات و رشد استراتژیک کسب‌وکار به‌دست آورده‌است.
علاوه‌بر فعالیت در Bayer، پوجیو نقشی برجسته در دنیای کسب‌وکار و صنعت ایتالیا ایفا می‌کند. او به‌عنوان رئیس اتاق بازرگانی آلمان و ایتالیا، تلاش زیادی برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری میان آلمان و ایتالیا انجام داده‌است. پوجیو علاوه‌بر مسوولیت‌هایش در AHK Italy، در سایر نهادهای صنعتی و اقتصادی نیز فعال است. از جمله مسوولیت‌های او می‌توان به معاونت در Assolombarda (اتحادیه صنعتگران لومباردی) اشاره کرد که در آن به مدیریت بخش‌های دانشگاهی، تحقیقاتی و منابع انسانی این نهاد می‌پردازد. وی از آوریل ۲۰۲۳ میلادی، عضو هیات‌مدیره Fiera Milano SpA، نهاد مسوول سازماندهی و مدیریت یکی از بزرگ‌‌‌‌‌‌ترین و مهم‌ترین مراکز نمایشگاهی در اروپا نیز بوده‌است. پوجیو از ژوئن ۲۰۲۲ ریاست کمیته شرکت‌‌‌‌‌‌کنندگان نهادی بنیاد پلی‌‌‌‌‌‌تکنیک میلان را بر عهده دارد و از ابتدای سال۲۰۲۴ به‌عنوان عضو کمیته علمی همان بنیاد فعالیت می‌کند. پوجیو همچنین در کمیته علمی MUSA (اقدام پایدار شهری چندلایه)، یک اکوسیستم نوآوری که در سال۲۰۲۲ توسط وزارت علوم ایتالیا در چارچوب طرح ملی بازیابی و تاب‌‌‌‌‌‌آوری تاسیس شد، عضویت دارد. او در طول دوران حرفه‌‌‌‌‌‌ای خود، در بسیاری از شرکت‌ها، مسوول پروژه‌هایی برای توسعه مدیران زن نیز بوده‌است. وی دارای مدرک کارشناسی‌ارشد در علوم سیاسی است و در کنار آن، تحصیلات تکمیلی در زمینه مدیریت کسب‌وکار و حکمرانی شرکتی را ادامه داده‌است.
