گروه تاریخ اقتصاد - در روز ۱۸ فروردین ماه سال ۱۳۱۳ کار خرید کارخانه ۶ هزار کیلوواتی برق از چکسلواکی به سرانجام رسید. اولین مولد برق در تهران به قدرت تقریبی ٣ کیلو وات در سال ١٢٦٤ هجری شمسی درست ٣ سال بعد از راه‌اندازی موسسه برق تجاری توماس ادیسون به منظور تامین روشنایی بخشی از کاخ سلطنتی ناصرالدین شاه قاجار مورد بهره‌برداری قرار گرفت. ١٩سال بعد در سال ١٢٨٣ هجری شمسی امتیاز تاسیس کارخانه برق در تهران به یکی از تجار خوش نام آن زمان مرحوم حاج حسین امین‌الضرب واگذار شد. این کارخانه در سال ١٢٨٥ درست ٦ ماه بعد از صدور فرمان مشروطیت با یک ماشین بخار پیستونی با ٣ دیگ بخار که سوخت آن زغال‌سنگ بود با مولدی به قدرت ٤٠٠ کیلو وات ساخت کارخانه آ.ا.گ. از کشور آلمان با ولتاژ ۲۲۰ / ٣٨٠ ولت آماده بهره‌برداری و پذیرش مشترکان شد. محل این کارخانه در خیابان چراغ برق تهران (امیرکبیر کنونی) قرار داشت که فقط برای تامین روشنایی شب‌ها بین ٥ تا ٧ ساعت کار می کرد. ماشین بخار دیگری با مولدی به قدرت ١٠٠ کیلو وات بعدها به آن اضافه شد. از اوایل سال های ١٣٠٠ به بعد دو دستگاه نیم دیزل به قدرت ٥٠ اسب بخار ساخت کارخانه (انگو بلژیک کمپانی) در همان محل نصب شد و به ظرفیت کارخانه امین‌الضرب افزوده شد. در این سال‌ها در پی آگاهی و علاقه‌مند شدن بخش خصوصی به مزایای برق، رفته رفته شرکت های خصوصی برای تولید، توزیع و فروش برق ایجاد شدند. در همین دوران برخی از کارخانه های صنعتی جدیدالتاسیس هم دارای مولد برق اختصاصی شدند. در سال ١٣١٠ برای نخستین بار، شبانه‌روزی کردن برق در تهران در میان دولتمردان آن زمان مطرح شد و اقدامات اولیه برای تحقق آن صورت گرفت تا آنکه در شهریور ماه یک نیروگاه بخاری ساخت کارخانه اشکودا از کشور چکسلواکی با ٤ واحد ١٦٠٠ مگاواتی جمعا به قدرت ٦٤٠٠ کیلو وات در محل کنونی شرکت برق منطقه‌ای تهران واقع در میدان شهدا نصب شد وزیر نظر شهرداری تهران به بهره‌برداری رسید. در سال‌های پیش از سال ١٣١٥ مسوولیت تهیه، نصب، تعمیر و نگهداری تاسیسات مربوط به روشنایی خیابان‌ها به عهده واحدی بود به نام اداره روشنایی. ولی واحد مستقلی که عهده‌دار برنامه برای تامین برق مورد نیاز مردم و توسعه تاسیسات برق در آینده باشد، وجود نداشت. با افزایش تقاضای روزافزون برق و رشد تدریجی مصرف، ایجاد یک موسسه مستقل که عهده دار این وظیفه باشد ضرورت یافت به همین خاطر در ٢٥ مهرماه سال ١٣١٥ یک موسسه مستقل به نام «موسسه برق تهران» زیر نظر شهرداری به وجود آمد. این موسسه در واقع با اهداف و شرح وظایف گسترده جایگزین اداره روشنایی شهرداری شد.