سالروز تولد پدر حسابداری ایران

گروه تاریخ و اقتصاد: دوم اردیبهشت سالروز تولد فضل‌الله اکبری،(۱۳۰۰-۱۳۸۴) پدر حسابداری و نخستین استاد حسابداری در ایران است. وی عضو هیات علمی و رئیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی (مدیریت) دانشگاه تهران بود. دکتر فضل‌الله اکبری بعد از دریافت دیپلم متوسطه، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و مدرک کارشناسی خود را از این دانشکده گرفت. سپس در شرکت ملی نفت استخدام شد و همزمان با مرحوم حییم در تهیه فرهنگ لغات انگلیسی به فارسی همکاری داشت. پس از آن در موسسه علوم اداری و بازرگانی دانشکده حقوق دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و مدرک فوق لیسانس علوم اداری و بازرگانی را دریافت کرد. در پی آن با بهره‌مندی از بورس تحصیلی به آمریکا رفت و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه استنفورد به تحصیل پرداخت و در رشته مدیریت بازرگانی با گرایش حسابداری دکترا دریافت کرد. بعد از دریافت مدرک دکترا به ایران بازگشت و در موسسه علوم اداری به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۳۷ به‌عنوان اولین مدرس حسابداری با درجه دانشیاری به عضویت هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد. دکتر اکبری درباره چگونگی برخورد با رشته حسابداری در آن سال‌ها چنین می‌گوید: «سال‌ها حسابداری به‌عنوان رشته‌ای قابل قبول برای تدریس در دانشگاه شناخته نمی‌شد. تا سال ۱۳۳۳ در هیچ دانشگاه و موسسه آموزش عالی حسابداری رسما تدریس نمی‌شد. متاسفانه در ایران آن زمان، اغلب افراد به جهت عدم اطلاع کافی از محتوای دروس مزبور، علوم مالی و حسابداری را در سطح سایر رشته‌های دانشگاه به حساب نمی‌آوردند. محتوای رشته حسابداری، اهمیت و لزوم آن در انتظام امور سازمان‌ها و تاثیر آن در پیشرفت کشور، سال‌ها همچنان ناشناخته باقی‌ ماند. در سال ۱۳۳۴ که داوطلب تدریس حسابداری در دانشگاه شدم، یکی از اولیای دانشگاه گفت شک دارد جایگاه تدریس حسابداری در دانشگاه باشد و اضافه کرد در گذشته هم حسابداری در سال ششم رشته تجارت دبیرستان‌ها تدریس می‌شده است و اگر حسابداری را رشته‌ای دانشگاهی بشناسیم به‌زودی داوطلبانی هم برای تدریس خانه‌داری، گله‌داری و باغداری پیدا می‌شوند؛ دانشگاه را تدریس حساب کافی است. دو، سه سالی طول کشید تا با مراجعات مکرر و مستمر، ارائه شرح دروس حسابداری و رشته‌های مختلف آن، اهمیت و فرق آن را با حساب و ریاضی توجیه کنم و توضیح دهم. بالاخره قرار شد در دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران برای انتخاب و استخدام یک نفر دانشیار اقدام کنند.»

دکتر فضل‌الله اکبری پس از تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران، به مدت ۸ سال رئیس این دانشکده بود. پس از سال ۱۳۵۰، به سمت معاون آموزشی و پژوهشی وزارت علوم و آموزش عالی برگزیده شد و همزمان به تدریس رشته حسابداری در دانشگاه‌ها و موسسات مختلف آموزش عالی به ویژه بانک ملی ایران پرداخت. پس از انقلاب در اوایل سال ۱۳۵۸ در سمت استادی دانشگاه بازنشسته شد و از اوایل دهه ۱۳۶۰ با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی همکاری کرد. کتاب و مقالات مختلفی که در این دوران توسط ایشان تالیف و تدوین و توسط سازمان حسابرسی منتشر شده دستاورد این دوران پربار است. دکتر فضل‌الله اکبری در اواخر دهه ۱۳۶۰ به آمریکا مسافرت کرد و به مدت دو سال با سمت استادی در دوره‌های فوق لیسانس دانشکده مدیریت بازرگانی دانشگاه استنفورد به تدریس پرداخت. پس از آن به انگلستان رفت و یک سال نیز در دانشکده مدیریت دولتی تدریس داشت. او از میانه‌های دهه ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و همچنان همکاری خود را در زمینه تحقیق و تالیف با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی ادامه داد.

منابع:

پرتال استان اصفهان. بازبینی‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۹۰

فصلنامه حسابرس شماره ۴ و ۵، پاییز و زمستان ۱۳۷۸ تهران