فساد دستگاه قاجار
گروه تاریخ اقتصاد- تویوکیچی، فرستاده دولت ژاپن به غرب آسیا در سال ۱۸۹۹ در سفرنامه خود (صص ۶۴-۶۶) مینویسد: اما با تجربه این چند روزه دانسته بودم که نه فقط اطمینانی به مسوولیت شناسی و کار حفاظت این تفنگچیها نیست، بلکه پیوسته بارها و بارها انعام میخواهند و یگانه مقصودشان از همراه شدن با مسافر خارجی گرفتن «بخشش» است. با این رویه و رفتارشان از آنها دل چرکین بودم. به گمانم، با این دنائت طبع و بیانضباطی جا ندارد که این به اصطلاح محافظان ایرانی را به نام ارجمند «سرباز» بخوانیم. فکر میکنم که والامنشی، وظیفه شناسی، وفاداری به امپراتور، میهن پرستی و شوق خدمت به مملکت و دورماندن از رفتار پست و بیاعتنایی به پول از فضیلتهایی است که لشکریان و سلاحداران ژاپنی را ممتاز میکند و نظامیان دیگر کشورها هم تا اندازهای این خلق و خو را دارند.
گروه تاریخ اقتصاد- تویوکیچی، فرستاده دولت ژاپن به غرب آسیا در سال 1899 در سفرنامه خود (صص 64-66) مینویسد:
اما با تجربه این چند روزه دانسته بودم که نه فقط اطمینانی به مسوولیت شناسی و کار حفاظت این تفنگچیها نیست، بلکه پیوسته بارها و بارها انعام میخواهند و یگانه مقصودشان از همراه شدن با مسافر خارجی گرفتن «بخشش» است. با این رویه و رفتارشان از آنها دل چرکین بودم. به گمانم، با این دنائت طبع و بیانضباطی جا ندارد که این به اصطلاح محافظان ایرانی را به نام ارجمند «سرباز» بخوانیم. فکر میکنم که والامنشی، وظیفه شناسی، وفاداری به امپراتور، میهن پرستی و شوق خدمت به مملکت و دورماندن از رفتار پست و بیاعتنایی به پول از فضیلتهایی است که لشکریان و سلاحداران ژاپنی را ممتاز میکند و نظامیان دیگر کشورها هم تا اندازهای این خلق و خو را دارند. با اینکه لشکریان، برابر انتظار، وفادار و دلیرند و باید روح وظیفه شناسی و سلحشوری داشته باشند، میگویند که سربازان اینجا طمع پول و انعام بیاندازه دارند و این رابه چشم دیدم و جای بسی افسوس است. میتوان گفت که چنین چیزها در ایران واقعیت دارد و حقیقت غم انگیزی است. این وضع نشان میدهد که دستگاه لشکری ایران تا چه اندازه دچار فساد شده است.
او دلیل این رفتار را اینگونه مینویسد:
اما موجبی هست که سربازها این گونه به گدایی میافتد. حقیقت این است که حقوق و مستمری شان به آنها نمیرسد. لباس نظامی را هم که دولت باید بدهد، ناگزیرند به هزینه خودشان تهیه کنند. میگویند که ایران دوگونه قشون دارد؛ یکی مرکب از سربازان منظم (دائم) و دیگر از سربازان غیرمنظم، سرباز منظم هر روز یک من جیره نان دارد و هر ماه هم چهار قران نقد (هر قران ایران برابر حدود ۲۰ سن= ۵/۱ ین ژاپن) میگیرد. اما جیره و مستمری سرباز غیرمنظم را با اینکه سند دیوانی نوشته و به هزینه دولت گذاشته میشود، دیوانیان و فرماندهان با فریبکاری و سندسازی برای خود بر میدارند و دیناری از آن به جیب سرباز بیچاره نمیرود. رایجترین شیوه در ایران این نظام بهرهکشی و بیگاری است. ایران در این کار از چین هم، که تا اندازهای فاسد شده، پیش افتاده است. این مملکت شاهنشاهی دیرسال را که گرفتار فساد شده است، حکومتهای روس و انگلیس طعمه خوبی یافتهاند و شگفت نیست که این مملکت هر چه بیشتر رو به انحطاط میرود.
ولی باز هم این بدی را از چشم مردم نمیبیند:
اما مردم ایران به کوشایی و پشتکار در جهان ممتازند. میدیدم که همراهانم (نوکر و تفنگچی و چارپادار) در راه سفر فقط به آب و نان خالی قانعند و شبانه روز بهکار و تلاش میگذرانند. پس اگر ایرانیها خوب تعلیم و تربیت یابند، بهترین و برترین مردان سپاهی در جهان خواهند شد؛ اما اکنون و در احوالی که هست، وضعی نابسامان دارند.
ارسال نظر