گروه تاریخ اقتصاد- بخش سوم از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی را در روز یکشنبه، 26 بهمن 1286 شمسی می‌خوانید:درآغاز این نشست پیرامون نامه (لایحه) نصرت‌السلطان به وزارت امورخارجه مذاکره شده است.
آقا سیدحسن تقى‌زاده: بنده هم مثل جناب حاجى امام جمعه بر این عقیده هستم که این لایحه از بهترین لوایح است که در سال و ماه به مجلس می‌آید، زیرا که در معارف است و سعادت آتیه ما منوط به این است وقتى یک چیزى اساسا قبول شد، دیگر لازم نیست که عنوان را ملاحظه کرد که اظهار از طرف وزرا است یا از طرف مجلس و همین‌طور که گفته شد مدتى است هیات وزرا کار خود را منحصر کرده‌اند به اینکه بگویند این کار منوط به تصویب مجلس است. محض خوش آمد مجلس، ولى در جایی که باید رعایت تصویب مجلس را بنمایند، نمی‌کنند و به اعتقاد بنده باید این لایحه رجوع به کمیسیون معارف شود. براى اثبات عرض خودم، عرض می‌کنم که بعد از واقعه میدان توپخانه اینجا صراحتا به وزیر داخله گفته شد که باید اقبال‌الدوله طرد شود قول هم داد حتى در روزنامه‌هاى خارجه هم این مساله نوشته شده، چون وزیر داخله خلاف مقصود خود می‌دانست به اهمال گذرانید تا از میان برود و همین‌طور قوام‌الملک را که از فارس خواستند به جهت فساد او و چند دفعه خواست برود در مجلس گفت‌وگو شد و مجلس راى نداد. اینجا دیگر این وزیر راى مجلس را مناط ندانسته چاپارى قوام را روانه کرد و همین‌طور در کمیسیون سرحدى گفته شد براى اردبیل یک حاکم معین شود یک نفر هم معین شد نه او را فرستادند نه دیگرى را و به جهت کلمه سلب اطمینان باید جمع شده و یک معنى اصطلاحى پیدا نموده و سلب اطمینان را معنى بنماییم. این وزیر از روزی که داخل کار شده تمام امورات را به مسامحه می‌گذراند و همین‌طور سایر وزرا که بعضیشان می‌گویند من میرزانویس مجلس هستم.
آقا سید حسین: علت این تاخیر و مسامحه این است که اگر کسى کارى کرد مجازات داده نشده گویا هنوز عقیده و رای آزاد نیست که انسان بتواند عقیده خود را اظهار کند زیرا که یکى حامى دارد یکى فلان دارد و همینطور که گفتند قوام‌الملک و اقبال‌الدوله را باید آورد و حبس کرد. یکى از آن اشخاص سالارالدوله است که از او بزرگ‌تر مقصرى نیست این همه قتل و غارت کرد متجاوز از بیست پارچه آبادى این مملکت را خراب کرد هیچ‌کس نگفت این حرکات از روى چه قاعده بود و چه شد که او را بخشیدند و چرا بخشیدند و کى بخشید! اگر معنى مشروطه این است که یکى در حبس بماند تا بمیرد و یکى دیگر با این همه تقصیر بخشیده شود که بگویید مردم بدانند و اظهار عقیده نکنند و اگر این نیست پس این ترتیبات از روى چه قاعده است؟
ادیب‌التجار: در باب قوام‌الملک شهرت داده‌اند که مجلس هم رای داده و در باب اقبال‌الدوله محض اطمینان آقا عرض می‌نمایم که از قراری که شنیده می‌شود می‌گویند نیرالدوله را از اصفهان خواسته‌اند و بعضى می‌گویند استعفا داده. به هر حال مشهور است که حکومت آنجا را به اقبال‌الدوله داده‌اند و فعلا جایى که یک قدرى امن است اصفهان است و آنجا را به این شکل می‌خواهند مغشوش کنند با این جهت لازم شد که قبل از وقت به مجلس اطلاع داده شود.
آقا میرزا مرتضى قلیخان: در حقیقت این مطلب را که آقاى تقى زاده فرمودند از چند روز قبل وکلا قصد داشتند اظهار کنند از جمله بنده بودم حالا ایشان سبقت جستند بنده عرض می‌کنم که از اول به او اطمینان نداشتیم، ولى به ملاحظاتى گفتم شاید حالا آن حالات را ندارند، ولى حالا معلوم می‌شود که هنوز آن حالات سابقه باقى است و تاکنون هر چه اغتشاش در مملکت شده از ایشان است و حاضرم ثابت کنم مثلا اصفهان که فقط آنجا منظم بود و حاکمى داشت ابدا کسى از او متشکى نبود او را خواسته و دیگرى را که حالش معلوم است می‌خواهد بفرستد در مساله یزد با آن اغتشاشات که شده در دربار حضور وزیر دربار گفتم، گفت بیست و پنج نفر سوار از کشیک‌خانه معین شده بروند گفته شد که این سوار از کدام محل معین خواهد شد تا پول داده شده حرکت کنند گفت امشب معین می‌کنیم هنوز آن شب که معین خواهد کرد نیامده شیراز آن طور است که می‌دانید کرمانشاه که بى‌حاکم است و همچنین اکثر جاها بی‌حاکم است. رفتن قوام‌الملک ابدا به شیراز لزوم نداشت، زیرا که او مالیات بگیر نیست. دو پسر رشید او در آنجا هستند می‌توانستند مالیات را وصول کنند پس چه جهت داشت که در فرستادن او اصرار کردند و نیز در کاغذ رسمى وزارت داخله نوشته است او را به اذن مجلس فرستادم می‌خواهم بدانم کدام یک از وکلا از این مطلب مستحضرند و اگر به اذن مجلس نبود چرا باید شخص به این بزرگى نسبت دروغ به مجلس بدهد و از سرحد خانقین یک هفته است راپورت‌ها آمده هیچ جواب داده نشده. سیم تلگراف ساوجبلاغ و غیره خراب است اطلاع داده‌اند که اصلاح شود ابدا جواب نداده، اگر این اداره در تحت وزارت ایشان است چرا قدغن نمی‌کنند سیم آنجاها اصلاح شود نمی‌دانم کدام‌ یک از کارهاى ایشان را بگویم من یک نفر که دیگر از ایشان اطمینان ندارم.
صدرالعلما نطنز: به واسطه اینکه از یک وزیرى به جهت اظهار امتنان می‌شود این است که کار ما درست نمی‌شود در مساله خوار و ورامین می‌گویند اقبال‌الدوله مشغول عیش است و تمام جنس خالصه‌جات را فروخته‌اند و کسى از او مطالبه نمی‌کند.
رئیس: تصویب مجلس باید در روى ورقه رسمى مجلس بوده و از نظر هیات رئیسه بگذرد. رئیس مهر کند من که تا به حال چنین ورقه را ندیده‌ام و از این مطلب هم اطلاع ندارم.