واکاوی - ۱۹ دی ۹۲

خدایا نمی‌دانم که ماها چه روز سیاهی داشتیم و در چه ساعت نحسی از خانه بیرون آمدیم که در این ولایت ناپرسان و مملکت بی‌قانون گرفتار شده‌ایم که دو روز آن در یک نظم نمی‌باشد. نگاه می‌کنیم مجلس و دولت هر روز یک بازی به سر مردم درمی‌آورند و هر ۱۰ روز یک قانون و یک وزیر و یک حاکم تعیین می‌کنند. چند روز می‌گذرد باز هم حکم دیگری می‌کنند. تا شما بروید از شرح حال خودت او را حالی نمایید باز هم نمی‌گذارند، او را معزول می‌نمایند و کس دیگری را به جای او می‌نشانند باز هم اوضاع مغشوش می‌شود. کسی تا به حال هم چنین چیزی ندیده و نشنیده است، با این وضعیت گمان نمی‌کنم وزرا بتوانند عمل دو نفر را قطع یا حل و فصل نمایند.

چند روز می‌گذرد باز هم حکم دیگری می‌کنند. تا شما بروید از شرح حال خودت او را حالی نمایید باز هم نمی‌گذارند، او را معزول می‌نمایند و کس دیگری را به جای او می‌نشانند باز هم اوضاع مغشوش می‌شود. کسی تا به حال هم چنین چیزی ندیده و نشنیده است، با این وضعیت گمان نمی‌کنم وزرا بتوانند عمل دو نفر را قطع یا حل و فصل نمایند. امروز برای آسایش عموم، اولیای امور باید در عمل به قانون و موازین شرعیه همدل و هم‌رای باشند و قوه اختیار و قوه اجرا داشته باشند تا بتوانند مملکت را اداره نمایند، والا این طور و با این اوضاع آشفته و مشوش مملکت بر باد خواهد رفت.

- سفرنامه میرزا امان‌الله خان بختیاری، نگاهی متفاوت به تاریخ مشروطه

به کوشش حسین چراغیان