تهیه یخ بدون یخچال

یکی دیگر از موادی که روزانه تهیه می‌شد، یخ بود؛ چرا که نوشیدن شربت و نوشابه رواج داشت. یخچال در آن زمان وجود نداشت، اما یخ را می‌شد به دو طریق تهیه نمود: یکی اینکه آن را در زمستان در قنات‌های عمیقی می‌ساختند که توسط دیوارهای بلندی محاط شده بود و به دور از تابش نور خورشید بود. اینها خصوصی بودند. در زمستان مالک قنات تعداد زیادی کارگر استخدام می‌کرد که در شب کار می‌کردند. آنها درون قنات با دلو آب می‌ریختند تا اینکه لایه نازکی از آب شکل می‌گرفت. به محض آنکه هر لایه یخ می‌زد، مجددا یک لایه دیگر آب اضافه می‌نمودند تا اینکه کل آب انبار تبدیل به توده حجیمی از یخ شود؛ سپس آن را قطعه قطعه کرده و در سردابه‌‌ها تا زمانی که توزیع شود، ذخیره می‌کردند.

یکی دیگر از موادی که روزانه تهیه می‌شد، یخ بود؛ چرا که نوشیدن شربت و نوشابه رواج داشت. یخچال در آن زمان وجود نداشت، اما یخ را می‌شد به دو طریق تهیه نمود: یکی اینکه آن را در زمستان در قنات‌های عمیقی می‌ساختند که توسط دیوارهای بلندی محاط شده بود و به دور از تابش نور خورشید بود. اینها خصوصی بودند.

در زمستان مالک قنات تعداد زیادی کارگر استخدام می‌کرد که در شب کار می‌کردند. آنها درون قنات با دلو آب می‌ریختند تا اینکه لایه نازکی از آب شکل می‌گرفت. به محض آنکه هر لایه یخ می‌زد، مجددا یک لایه دیگر آب اضافه می‌نمودند تا اینکه کل آب انبار تبدیل به توده حجیمی از یخ شود؛ سپس آن را قطعه قطعه کرده و در سردابه‌‌ها تا زمانی که توزیع شود، ذخیره می‌کردند. یخ طبیعی نیز وجود داشت که از کوهساران آورده می‌شد. دوره‌گردان دست فروش یخ را روی خرهای خود می‌چیدند و خانه به خانه می‌فروختند.

- نگاهی به زندگی روزمره مردم ایران در اواخر عصر قاجار/ شیرین مهدوی، ترجمه حسین احمدزاده نودیجه