گروه تاریخ اقتصاد- مذاکرات اقتصادی نمایندگان مجلس شورای ملی در روز شنبه 23 آبان 1286 شمسی را می‌خوانید: آقا میرزا محمود: مساله تلگرافخانه بنا بود، روز شنبه مذاکره شود؛ امروز جناب وزیر مالیه هم تشریف دارند. رییس‌الوزرا: آن که می‌گویید چند نفر بدون کنترات هستند باید تحقیق کنم و جواب بدهم.

میرزا ابوالحسن‌خان: مسیونوز(رییس کل گمرکات) و مسیوپریم بنا بود بروند؛ مسیونوز که رفت، چطور شد که باز مسیوپریم سر کار است و هر دو مواجب می‌برند.
رییس‌الوزرا: آنها که بی‌کنترات هستند چند نفر از آنها رفته‌اند، در خصوص آنهایی که کنتراتشان تجدید شده در کمیسیون مالیه هم مذاکره شد که فعلا لازم است آنها باشند که اداره گمرک به کلی به هم نخورد، در باب مسیونوز و مسیوپریم آن روز هم مذاکره شد که به مسیونوز پول ندهند، بنا بود توسط وزیر امور خارجه اطلاع داده شود، اما در باب مسیوپریم؛ چون اشکالی پیش آمد به‌واسطه اینکه او وکیل مسیونوز بود برای رسیدگی حساب و سفارت بلژیک هم سفارش کرده بود که این مدت قلیل را نقض نکنیم، حالا باید رسیدگی به حساب شده ترتیب آن را بدهیم و جواب آن مساله را هم بعد از تحقیق عرض خواهم کرد.
وکیل‌التجار: در مساله مسیونوز از بابت مواجب که می‌گیرد تحقیق شده، حالا مقصود بنده این است که از تاریخی که از مجلس مرخصی او داده شده به اذن کی این پول را داده‌اند و باید از عهده این پول برآیند.
رییس‌الوزرا: بر دهنده تقصیری نیست؛ زیرا مادامی‌که کنترات باقی است باید بدهند، تقصیر در اینجا است که چرا نقض نشده است، حالا تحقیق می‌کنیم ببینیم چرا اطلاع نقض کنترات را نداده‌اند و پول را هم گفتم ندهند.
آقا میرزا محمود: ماحصل آن که باید در این باب توضیحات از وزارت امور خارجه خواسته و تحقیق شود که چرا وزارت امور خارجه تا حال اطلاع نداده است و از بابت مسیوپریم به جهاتی بنده مصلحت می‌دانم که تا وقتی‌که مسوول حساب است این پول داده شود.
آقا سیدحسن تقی‌زاده: اینکه آقا میرزا ابوالحسن خان اظهار کردند و جواب داده شد که نمی‌دانم چند مرتبه همین‌طور شده که در مجلس یک مطلبی سوال شده و کابینه که روی کار بوده گفته‌اند نمی‌دانم، با این حال چطور ما می‌توانیم به کابینه جدید مطمئن شویم این است که عرض می‌کنم کابینه سابق مثل سایر افراد ملت است، باید معلوم شود که هر کدام از آنها خیانتی کرده‌اند مجازات شود، اگر گفته شود که مجازات ادارات معین نیست عرض می‌کنم که مجازات یک نفر وزیر امور خارجه را که خیانت کرده باشد همه ملت می‌دانند که چیست؟
رییس‌الوزرا: آن پنج نفر را بنده صلاح می‌دانستم که کنترات شده، ولی در باب مسیونوز نمی‌دانم که چرا نقض کنترات را نکرده‌اند، این است که باید تحقیق کنیم و جواب بدهیم.
اسدالله میرزا: در مساله مسیونوز از قراری که اطلاع داشتم اطلاع نقض کنترات او داده شده که برود و یک سال مواجب او را بدهند، آن هم بعد قرار شد که پس از دادن حساب صحیحا این مبلغ داده شود، حالا رییس‌الوزرا می‌فرمایند هنوز اطلاع نقض کنترات داده نشده است، خیلی محل تعجب است، دیگر از چند ماه قبل در روسیه مشغول انتخابات بودند و حالا از قراری که مستفاد می‌شود انتخاب تمام و مجلسشان دو روز است افتتاح شده به‌واسطه رابطه بین پارلمان‌ها لازم است که تلگراف تبریکی بشود و این خود وسیله بزرگی از برای ترقی ملل و آبادی مملکت است.
رییس: باید برای تمام پارلمان‌ها بشود یا آنجا تنها؟
اسدالله میرزا: تنها برای دوما؛ زیرا که آنجا تازه افتتاح شده است.
رییس: سایر جاها هم همین‌طور است.
اسدالله میرزا: آنجا منفصل شده بود و مثل آن دومای سابق هم نیست و آن دفعه که افتتاح شد تلگرافی از اینجا شد و خیلی هم اسباب ازدیاد مودت شد درحقیقت آنجا دوباره افتتاح شده، نه اینکه مثل سایر پارلمان‌ها تجدید انتخاب شده باشد.
رییس: گمان نمی‌کنم اینقدرها لزوم داشته باشد! همان دفعه اول کفایت است.
حاج محمداسمعیل آقا: عقیده بنده هم همین است که همان دفعه اول کافی است.
آقا میرزا محمود: به موجب نظامنامه قرار است که هر مطلبی را که یکی از وکلا مطرح می‌کند باید 15 نفر با او همراه باشند.
(جمعی هم گفتند که ما هم در این مساله با شاهزاده هم‌رای هستیم.)
رییس: عرض کردم اگر به ملاحظه تجدید انتخاب پارلمان باشد، باید برای پارلمان‌ها تبریک بگوییم، اما اینکه فقط برای روسیه باشد گمان نمی‌کنم آنقدر لزوم داشته باشد.
آقا سیدحسن تقی‌زاده: از این کلمات چنین معلوم می‌شود که فرقی بین دولت روس و دوما نیست، اگرچه متحد هستند؛ ولی از جهت اینکه پارلمان است و در صراط حریت و آزادی است با سایر پارلمان‌ها جهت اتحاد و رابطه تام دارد، منتها آنها مشغول تعمیر یک نقطه هستند و ما مشغول نقطه دیگر و در میانه آنها یک نفر از مسلمانان و وکلای ایشان است، پس هرچه ما به اتحاد نزدیک‌تر به مرکز اعتدال بشویم، بهتر است.
رییس: حال این مطلب باشد برای مجلس دیگر.