فرق است میان مشروطه قانونمند با مشروطه متزلزل
گروه تاریخ اقتصاد- مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز پنج شنبه ۲۹مردادماه ۱۲۸۶شمسی درباره روزنامهها و درخواست اصناف بازار در توقیف آنها و نحوه واگذاری اجاره خالصه جات، میزان و شخص مورد اطمینان در این خصوص، مذاکره شده است؛ خلاصه بحث را میخوانید: حاج سید محمد: قریب یک هفته است اصناف لایحه نوشتهاند و جواب خواستهاند، اگر امشب جواب داده نشود، فردا فساد خواهد شد. حسنعلى خان: باید مواظب خودمان هم بشویم و این مشروطیت و بارلمنت اول مرتبه از مملکت انگلیس سرازیر شده به تدریج در همه جا سرایت کرد تا حالا رسیده است به ایران و من تکلیف خودم را میگویم.
گروه تاریخ اقتصاد- مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز پنج شنبه 29مردادماه 1286شمسی درباره روزنامهها و درخواست اصناف بازار در توقیف آنها و نحوه واگذاری اجاره خالصه جات، میزان و شخص مورد اطمینان در این خصوص، مذاکره شده است؛ خلاصه بحث را میخوانید:
حاج سید محمد: قریب یک هفته است اصناف لایحه نوشتهاند و جواب خواستهاند، اگر امشب جواب داده نشود، فردا فساد خواهد شد.
حسنعلى خان: باید مواظب خودمان هم بشویم و این مشروطیت و بارلمنت اول مرتبه از مملکت انگلیس سرازیر شده به تدریج در همه جا سرایت کرد تا حالا رسیده است به ایران و من تکلیف خودم را میگویم. یکى از نویسندههاى بزرگ مینویسد که در مملکت فرانسه در اوایل امر بیست و یک میلیون جمعیت داشت. هفتصد نفر از آنها صاحب سواد و داراى کله بودند و یک میلیون از آنها مجمل سوادى داشتند؛ آن هفتصد هزار نفر تصور میکردند که هر چه آنها میدانند آن یک میلیون هم میدانند، همچنین آن یک میلیون تصور میکردند که هر چه آنها میدانند آن بیست میلیون هم میدانند، آزادى قلم و گفتار مادامى است که به اساس مشروطیت و اسلامیت صدمه نزند و به مردم ضرر وارد نیاورد.
آقا سید حسین: باید نتیجه از باب عرایض اصناف و این روزنامه که هر روزه به یک طورى تولید فساد مینماید، گرفته شود.
دکتر ولىالله خان: من وکیل یک صنف هستم. باید بگویم این انجمن اصناف که لایحه نوشته و جواب خواستهاند مقصودشان این است که این ساکنین زاویه مقدسه میخواهند همسلکان ما را منحرف نمایند، مردم عوام هستند، هنوز اساس مشروطیت قوام نگرفته، باید جلوگیرى شود.
آقا سید مصطفى: هزار و سیصد سال است که ما مسلمان بودیم و همین شخص که حجه الاسلام بود، ما را تکفیر کرد؟ اگر امروز جلوگیرى نشود تا هزار و سیصد سال دیگر اخلاف ما را هم تکفیر میکنند.
مخبرالملک: برادر من که وزیر علوم است مسوول انطباعات است، به این طور که همین قدر یک روزنامه مطلبى بر خلاف قانون درج کرده و نشر داد، باید یک نفر فراش بفرستد و بگوید که این روزنامه توقیف است، نه اینکه اگر ده نفر فراش هم بفرستد نتوانند و کتک بخورند.
آقا میرزا محمود تاجر: عملیات آقا شیخ فضلالله را این مردم و پدرانشان میدانند؛ این ملت وجه مصالحه آقایان شدهاند؛ چون او در این میانه ریاستى پیدا نکرده این است که راه مخالفت پیش گرفت که شاید از این راه ریاست پیدا کند، حالا که این مردم وجه مصالحه آقایان هستند بر شخص آقایان لازم است که رفع و دفع نمایند، در این خصوص بعضى را عقیده این بود که مجلسى از وزرا و علما و وکلا تشکیل شود، مذاکره نموده هر طور که صلاح دیدند اقدام شود.
فتحالله خان: در روز سهشنبه بنده از آن صورتى که در باب خالصه خوانده بودند هزار خروار افزودم.
حاجى امینالضرب: این لایحه مال امسال نیست.
فتحالله خان: میدانم با امسال هفت سال مىشود، آن لایحه که میرزا مرتضى قلی خان نوشته از قرار سه سال اول ده و یک و در سه سال آخر ده و دو اضافه کرده بودند! بنده از آن علاوه با امسال هزار خروار اضافه میکنم.
موتمنالممالک: امساله را اقبالالدوله هزار خروار اضافه کرده بود. حالا این آقا میگوید در مدت هفت سال هزار خروار از تمام این عملکرد اضافه میدهند، باید آن شخص را بگوید کیست.
فتحالله خان: حالا نمىگویم وقتى که قبول شد و اجازه دادید، باید وزیر مالیه او را قبول کند.
آقا سید حسین: ما باید در اینجا تصویب شخص بکنیم یا اجاره؟ اگر تصویب اجاره است ما باید معین کنیم و مبلغ او را معلوم نماییم، آن وقت وزیر مالیه آن شخص را قبول کند.
مخبرالملک: من کسى هستم که ملاحظه شخص میکنم؛ هر کس معتبر و درست است باید به او داده شود.
وکیلالرعایا: به اقبالالدوله و مثل او بعدها نباید کار داده بشود.
(لایحه از اقبالالدوله در باب خالصهجات به مجلس رسیده بود قرائت شد قریب به این مضمون: رقعه از طرف مجلس به توسط وزیر مالیه رسیده بود بر اینکه به واسطه گرفتاریها نتوانستم که حاضر شوم، عریضه نوشته و مهر کرده به آن میزان قبول نموده ارسال شد، خبرى نرسید، حالا دوباره عرض مىنمایم که حاضرم به آن میزان کرده هزار خروار هم علاوه میدهم.)
حاج محمد اسمعیل آقا: از این لایحه چنین معلوم میشود که مجلس نوشته است اگر او قبول میکند مقدم است، بعد لایحه که از مجلس در این باب به وزارت مالیه نوشته شده بود صورت آن را قرائت کردند. مذکور بود که اگر مدیر خالصهجات حاضر است با او گفت و گو شود، و الا به صدیقالدوله و نصرتالممالک که حاضر شدهاند، داده شود.
رییس التجار: روزنامههاى مجلس را در این چند وقت اگر ملاحظه کنید معلوم میشود که آنها حق تقدم دارند و باید به آنها داده شود.
حاج محمد اسمعیل آقا: من میگویم اقبالالدوله هم مقدمتر و هم معتبرتر است، باید با او باشد
مخبرالملک: باید به آن کسی که داده میشود مجلس اطمینان داشته باشد، حال چون عده وکلا کافى نیست گمانم این است که این مذاکره فایده ندارد.
حاجى محمد اسمعیل آقا: حالا انصاف میخواهم که آیا مجلس این حق را دارد که بگوید اطمینان ندارم یا نه؟! پس وزارت مالیه براى چیست؟
مخبرالملک: فرق است میان مشروطه که قانونش موضوعه و اداراتش صحیح باشد یا مشروطه که تمام ادارات متزلزل باشند حالا ما این حق را داریم.
ارسال نظر