تصرف معدن طلا توسط عشایر عثمانی
گروه تاریخ اقتصاد- نشست نمایندگان مجلس شورای ملی روز یکشنبه ۱۲مردادماه۱۲۸۶ شمسی درباره تجاوز عثمانیهای مرزنشین به خاک ایران و کشته شدن زوار در عتبات عالیات و مسبوق بودن این امر، شکل گرفته است؛ خلاصه این مذاکره را میخوانید: آقا محمد وکیلالتجار: از قراری که این دو روزه تلگراف خبر میدهد، بعضى از عشایر سرحدى عثمانى با عدهای از سرباز سرحد ساوجبلاغ از حدود خود تجاوز نموده و با عشایر سرحدى ایران زد و خورد مختصرى هم کردهاند، اولا عرض میکنم که بنده یقین دارم ممکن نیست از این حرکت دولت علیه عثمانى و سفیرکبیر این دولت مسبوق بوده باشند و گمان نمیرود که در عهد بیستم که تمام دول درصدد حفظ حقوق عمومى بوده و هر یک نیز در حفظ نوع خود هزارگونه مجاهدات نموده بذل جان و مال میکنند و اگر یک نفر خاجپرست در اقصى بلاد شرق به غلط کشته شود، از تمام اروپا به ملاحظه اتحاد مذهبى و عیسویت صداها بلند شده تا احقاق حق نشود، ساکت نمیشود، دولت عثمانى که به ملاحظه مذهب و اسلامیت ما باید برادروار دست اتحاد داده در حفظ حقوق مسلمین تمام عالم بکوشیم بدون جهت و مقدمه اینگونه اقدامات نماید، پس معلوم است که به دلیل عقلو نقل این مساله
برخلاف میل و اطلاع دولت واقع شده و یقین است به زودى رفع این غائله ناگوار را نموده ترضیه خاطر منهوبین و اگر مقتولى هم باشد به عمل خواهد آمد.
گروه تاریخ اقتصاد- نشست نمایندگان مجلس شورای ملی روز یکشنبه 12مردادماه1286 شمسی درباره تجاوز عثمانیهای مرزنشین به خاک ایران و کشته شدن زوار در عتبات عالیات و مسبوق بودن این امر، شکل گرفته است؛ خلاصه این مذاکره را میخوانید:
آقا محمد وکیلالتجار: از قراری که این دو روزه تلگراف خبر میدهد، بعضى از عشایر سرحدى عثمانى با عدهای از سرباز سرحد ساوجبلاغ از حدود خود تجاوز نموده و با عشایر سرحدى ایران زد و خورد مختصرى هم کردهاند، اولا عرض میکنم که بنده یقین دارم ممکن نیست از این حرکت دولت علیه عثمانى و سفیرکبیر این دولت مسبوق بوده باشند و گمان نمیرود که در عهد بیستم که تمام دول درصدد حفظ حقوق عمومى بوده و هر یک نیز در حفظ نوع خود هزارگونه مجاهدات نموده بذل جان و مال میکنند و اگر یک نفر خاجپرست در اقصى بلاد شرق به غلط کشته شود، از تمام اروپا به ملاحظه اتحاد مذهبى و عیسویت صداها بلند شده تا احقاق حق نشود، ساکت نمیشود، دولت عثمانى که به ملاحظه مذهب و اسلامیت ما باید برادروار دست اتحاد داده در حفظ حقوق مسلمین تمام عالم بکوشیم بدون جهت و مقدمه اینگونه اقدامات نماید، پس معلوم است که به دلیل عقلو نقل این مساله برخلاف میل و اطلاع دولت واقع شده و یقین است به زودى رفع این غائله ناگوار را نموده ترضیه خاطر منهوبین و اگر مقتولى هم باشد به عمل خواهد آمد.
محققالدوله: وکیلالتجار میخواهند بعضى اظهارات نمایند در این موقع آوردن دوازده عرابه توپ و چهار دسته عشایر و ایضا از ارامنه کشته شدن نمیتوانیم تحمل نماییم. ما هم از تمام ملت ایران خواهش مینماییم که دیگر به عتبات عالیات مشرف نشوند، به اماکن مقدسه داخله مملکت مشرف گردند و همچنین حججالاسلام منت بر ما گذارده مهاجرت فرمایند! در این خصوص هم عریضه خواهیم داد.
وکیلالرعایا: در این لایحه که جناب وکیلالتجار خواندند در یک جا اظهار شده که عشایر عثمانى تجاوز کرده در جاى دیگر اظهار شده که عسکر عثمانى تجاوز کرده. در این دو مطلب جزئى اختلافى به نظر میرسد، اگر تجاوز از طرف عشایر شده مطلب دیگرى است و تکلیف دیگرى بایست و اگر تجاوز از طرف عسکر عثمانى باشد، باید چاره دیگر کرد. خوب است تکلیف معین شود تا ما هم قوه خود را به منصه ظهور درآورده تا این اندازه دستخوش تعدیات همسایگان واقع نگردیم؛ در واقعه سابق در عتبات عالیات چهل و دو نفر از ایرانیان کشته شد و هیچ جلوگیرى نشد، خوب است تکلیف صراحتا معلوم شود.
آقا میرزا محمود خوانسارى: گویا اینها نمیدانند این ایران همان ایرانى است که یکى از آحاد این ملت شاه اسمعیل بود که در تاریخ شرح حالات او معلوم است و یکى نادر بود، باید بدانند که تا یک نفر از ایران باقی است نمیگذارند که کسى به تعدى، پا به خاک ایران بگذارد.
آقا سید محمد تقى: یک قسمتى از عرایض بنده را آقاى حاجى معینالتجار اظهار داشتند، یک قسمت راجع است به اینکه در اینگونه مواقع حضور وزارت امور خارجه خیلى مهم است، باید ایشان را خواست و در این باب گفتوگو شود تا اطلاعات صحیحه خود را بدهند و ترتیب مذاکرات معلوم باشد.
آقا میرزا محمود خوانسارى: مطالبى که جناب محققالدوله اظهار داشتند، بىنتیجه نماند، امروز باید قرار داده شود که به موجب حکم حجج اسلامیه کسى به عتبات عالیات نرود.
حاجى معینالتجار: در بیست روز قبل چهارده عراده توپ و عسکر در سرحد عربستان تجاوز کردند، پسر حسینقلىخان آنها را رد کرد و چند نفر هم کشته شد، بعد خواهش شد آن دستگیرکردهها را مرخص کردند، بعد از آن مدتى بود اهل آذربایجان از عشایر سرحدى آنجا شکایت داشتند. یک اردوى مختصرى فرستاده بودند به جهت ممانعت از تعدیات عسکر عثمانى و شرارت عشایر بعد از رفتن آنها از شش فرسنگى چهار فوج سرباز و چهار عراده توپ پیش آمده و بدون سوال و جواب بر اینها حمله کرده، اینها هم به اقتضاى وقت عقب نشسته، جمعى دختر و زن از ارامنه و غیره به تصرف آنها رفته، حتى مهلت خواستهاند که به طهران اطلاع بدهند قبول نشده از حاکم از انجمن متواترا خبر رسیده قریب یک صد نفر هم مجروح و کشته شده.
آقا میرزا محمود: معدن طلایى در ساوجبلاغ پیدا شده، مخصوصا دولت عثمانى عسکرى به عشایر فرستاده و معدن را متصرف شدهاند.
صدیق حضرت: مقدمات و موخرات این اقدامات عثمانى طولانى است؛ این اختلاف، اختلاف سرحدى است که از دو سال است شروع شده و در پنجاه سال قبل که تحدید حدود شد به اطلاع سفیر دولت انگلیس و روس خواستند به واسطه پاره ادعاهاى عثمانى این معامله را قطع و فصل نمایند و نقشه کشیدند بعد از تعیین حدود یک قطعه در آن میانه متنازع فیه مانده و همین طور مانده تا دو سال قبل که به واسطه بعضى بهانهها مستمسک بهدست آورده بود و قتل جعفر آقا را بهانه گرفته بود تخطى کرده تا امروز که کار به اینجا کشیده که دوازده عراده توپ و چهارهزار سرباز از شش فرسنگى حمله نموده و چند نفر را کشته و از آنجا هم به سرقطعه ارامنه ریخته و شصت نفر اسیر کرده و قلعه را خراب کردهاند.
حاجى امام جمعه: در دو سال قبل یک نفر رعیت آمریکایى به دست همین ایل دشتى کشته شد. اولا پنجاه هزار تومان گرفتند بهعنوان اینکه دو سفیر دارد باید با این وجه معاش خود را بگذرانند، پس از بلوغ آنها حق دارند که بیایند ادعاى خونبهاى پدر خود را نمایند. دولت خواسته است همین دشتى را تنبیه نماید، دولت عثمانى این حمایت را کرده است.
ارسال نظر