سیاست رسمی نه مانور سیاسی
گروه تاریخ اقتصاد-در سال ۱۹۷۵ شاه از کشورهای ونزوئلا و مکزیک و ایالات متحده آمریکا بازدید کرد. تاریخ مسافرت به واشنگتن مصادف میشد تقریبا با تاریخ کنفرانس در الجزیره برای ادامه کار تعیین حدود ایران و عراق. با این ترتیب من فقط توانستم یک روز برای شرکت در مراسم رسمی در واشنگتن بمانم و بعدا عازم الجزیره شدم. به قرار گزارشهای رسمی مذاکرات با «پرزیدنت فُرد» (با وضع موقتی که داشت) خیلی پیش نرفت و در کلیات بود و برای ابراز علاقه به توسعه هر چه بیشتر روابط دو کشور. ولی علاوه بر مذاکرات رسمی شاه مطابق سلیقه خودش یک بار مذاکره خصوصی دو به دو با «فُرد» داشت که کسی از آن اطلاع ندارد.
گروه تاریخ اقتصاد-در سال 1975 شاه از کشورهای ونزوئلا و مکزیک و ایالات متحده آمریکا بازدید کرد. تاریخ مسافرت به واشنگتن مصادف میشد تقریبا با تاریخ کنفرانس در الجزیره برای ادامه کار تعیین حدود ایران و عراق. با این ترتیب من فقط توانستم یک روز برای شرکت در مراسم رسمی در واشنگتن بمانم و بعدا عازم الجزیره شدم.
به قرار گزارشهای رسمی مذاکرات با «پرزیدنت فُرد» (با وضع موقتی که داشت) خیلی پیش نرفت و در کلیات بود و برای ابراز علاقه به توسعه هر چه بیشتر روابط دو کشور. ولی علاوه بر مذاکرات رسمی شاه مطابق سلیقه خودش یک بار مذاکره خصوصی دو به دو با «فُرد» داشت که کسی از آن اطلاع ندارد. در سال ۱۹۷۷ نیز شاه برای آشنایی با «کارتر» به آمریکا سفر رسمی کرد که من نیز در همراهی بودم. در مذاکرات رسمی که با شرکت از طرف آمریکاییها: وانس ـ برژینسکی ـ سالیوان ـ سخنگوی کاخ سفید و یک خانم که معاون وزارت خارجه برای کارهای مربوط به حقوق بشر (پست تازه ایجاد شده) و از طرف ایران: خود من و اردشیر زاهدی صورت گرفت شاه با تکیه به وضع عمومی جهان و بحران خاورمیانه و مشکلات اقتصادی شوروی و کمبود نفت در جهان و مسائل آینده انرژی به لزوم تقویت و تجهیز هر چه بیشتر نیروهای ایران به خصوص هواپیمایی پرداخت و احتیاجات را به انواع هواپیماها در سالهای آینده تا سال ۲۰۰۰ برشمرد. «پرزیدنت کارتر» بدون رد کردن استدلال و خواستههای شاه وعده بررسی با علاقه به تمام جنبههای روابط با ایران را داد و تاکید کرد که دوستی و پشتیبانی آمریکا از ایران «لرزشناپذیر» (un
shakable) است و این جمله را نیز در نطقی که در شام رسمی نمود، تکرار کرده سپس از خانم معاون وزارت خارجه خواست که سیاست حقوق بشر آمریکا را تشریح و بیان نماید، تا کاملا برای شاه روشن باشد. آن خانم نیز روشن ساخت که سیاست مذکور برخلاف آنچه بعضیها میگویند یک مانور سیاسی علیه شوروی نیست، بلکه مورد علاقه عمیق مردم آمریکا است. از آنچه در بالا تشریح گردید و نشان میدهد که شاه در روابطش با آمریکا از طرفی شخصا سفیر آمریکا را تنها میپذیرفت و با رییسجمهوری مکاتبه مستقیم داشت و از طرف دیگر از سفیران ایران در واشنگتن گزارش مستقیم و بدون اطلاع وزارت امور خارجه میخواست، و اینکه باز شخصا و تنها شخصیتهای آمریکایی را که به ایران میآمدند (سناتور، کنگرسمن، صاحبان صنایع، روزنامه نگاران برجسته و غیره) میپذیرفت، میتوان نتیجه گرفت که میخواست اطلاعات وزارت امور خارجه درباره روابط ایران و آمریکا فقط در حدود روابط سیاسی رسمی باشد و اطلاعات مقامات نظامی در حدود روابط نظامی و اطلاعات وزارت دارایی و امور اقتصادی و سایر وزارتخانههای مالی و بازرگانی و فنی در حدود کارهای خودشان و تمام اطلاعات در اختیار وزارت امور خارجه نباشد، مگر
آنقدر که خودش در مواردی دستور دهد که وزارت خارجه را نیز مطلع کند.
منبع: یاداشتهای دکتر عباسعلی خلعتبری، وزیر خارجه (۱۳۵۷ـ۱۳۵۱)
ارسال نظر