نقش تجارتخانه جمشیدی در انقلاب مشروطه
در دوران مشروطه تجار زرتشتی در اقتصاد ایران از جایگاه ویژهای برخوردار بودند؛ در صدر آنها ارباب جمشید بهمن معروف به جمشیدیان بازرگان یزدی بود. وی موسس تجارتخانه جمشیدیان بود. خانهاش مهمانخانه بزرگی بود. روزانه بیش از صد نفر بر سفره او حاضر میشدند. شهرت جوانمردی او سراسر ایران را فراگرفته و حتی کاروانهایی که حامل بار و بنُه او بودند از دستبرد راهزنان در امان میماندند؛ زیرا که آنان نیز از خوان نعمت او مستفیض شده و دزدیدن کالایش را ناجوانمردانه میدانستند. هفتهای یک روز یا در منزل یا در بازار در حدود چهارصد الی پانصد نفر بینوایان به ردیف مینشستند و ارباب با دست خود به هر یکی نیم یا یک ریال آن روز بخشش میکرد.
در دوران مشروطه تجار زرتشتی در اقتصاد ایران از جایگاه ویژهای برخوردار بودند؛ در صدر آنها ارباب جمشید بهمن معروف به جمشیدیان بازرگان یزدی بود.
وی موسس تجارتخانه جمشیدیان بود. خانهاش مهمانخانه بزرگی بود. روزانه بیش از صد نفر بر سفره او حاضر میشدند. شهرت جوانمردی او سراسر ایران را فراگرفته و حتی کاروانهایی که حامل بار و بنُه او بودند از دستبرد راهزنان در امان میماندند؛ زیرا که آنان نیز از خوان نعمت او مستفیض شده و دزدیدن کالایش را ناجوانمردانه میدانستند. هفتهای یک روز یا در منزل یا در بازار در حدود چهارصد الی پانصد نفر بینوایان به ردیف مینشستند و ارباب با دست خود به هر یکی نیم یا یک ریال آن روز بخشش میکرد. وی در حمایت از نظام مشروطیت در مقابل تهدیدات استبدادی فعال بود. در زمان نیاز مجاهدان مشروطه به پول، بیست هزار تومان را شخصا به آنان داد و بیست هزار تومان را از سایر بازرگانان زرتشتی جمع کرد و در اختیار مجاهدان گذاشت. پس از صدور فرمان مشروطیت در تهران به عنوان وکیل و نماینده اقلیت زرتشتیان وارد مجلس اول شد. یکی دیگر از تجار زرتشتی که نقش اساسی در کمکهای مالی به آزادیخواهان و مشروطهطلبان داشت ارباب خسرو شاه جهان بازرگان دانشدوست و جماعتپرور زرتشتیان ساکن محله شهریاری یزد بود. وی به اتفاق برادران خود پرویز، رستم، گودرز و بهرام، بنگاه
بازرگانی بهنام «تجارتخانه جهانیان» بنیاد نهاد و شعب آن را در سراسر کشور ایران و تا هندوستان برقرار کرد. این موضوع باعث شد که مدیران بانک روس و انگلیس با حمایت مقامات سیاسی خود، زمینههای شکست و سقوط او را فراهم آوردند.
منبع: رشید شهمردان، فرزانگان زرتشتی، ۱۳۳۰، تهران: چاپ راستی.
ارسال نظر