پیشنهاد انتقال پایتخت از تیسفون به استخر

گروه تاریخ اقتصاد- در پی افتادن «حیره» به دست اعراب مسلمان در ماه مه ۶۳۳ میلادی و سپس محاصره شهر انبار در جولای همان سال که هر دو منطقه در قلمرو ایران بودند (واقع در غرب تیسفون ـ پایتخت وقت) و انتظار حملات بیشتری از جانب اعراب، بزرگان کشور ۲۸ جولای به یزدگرد سوم شاه وقت متذکر شدند که ممکن است آنها حملات نظامی وسیع‌تری را تدارک ببیند و پیشنهاد کردند که بهتر است ضمن دفاع در غرب فرات، پایتخت نیز به استخر (شیراز) منتقل شود؛ زیرا عبور نیروی عرب از کوه های میان راه دشوار خواهد بود. قبلا در جنوب غربی فرات چهار نبرد محدود میان نیروهای دو طرف روی داده بود. یزدگرد چون خطر حمله به تیسفون را بعید می‌دانست با بی اعتنایی تمام پیشنهاد را رد کرد؛ ولی برای بسیج نیرو و آماده شدن برای دفاع در برابر حملات نظامی بزرگ‌تر نیز اقدام نکرد. زدوخوردهای بعدی سه سال بعد روی داد که قاطع‌ترین آنها نبرد قادسیه بود که در نوامبر ۶۳۶ میلادی صورت گرفت، واحدهای نظامی ایران شکست خوردند، رستم فرخزاد از ژنرال‌های ارشد ایران کشته شد و درفش کاویان ــ پرچم ارتش ــ به دست اعراب افتاد. چهار روز پس از این شکست، بزرگان ایران در نشست خود در عمارت سلطنتی (طاق کسری) باردیگر پیشنهاد جولای ۶۳۳ (انتقال فوری پایتخت از تیسفون به شهر استخر) را به عنوان عملی ترین راه حل مطرح کردند. تا آن زمان این نخستین بار بود که پرچم کاویان تصرف شده بود. یزدگرد سوم، نخست پیشنهاد انتقال پایتخت را پذیرفت؛ ولی بعدا آن را رد کرد که مورخان قسطنطنیه (روم شرقی) شرح این وضعیت را به تفصیل نوشته و رد پیشنهاد را اشتباه یزدگرد سوم خوانده‌اند. اعراب، سال بعد (۶۳۷ میلادی) تیسفون را مورد حمله قراردادند که یزدگرد به منطقه حلوان نقل مکان کرد و چون در همین سال در جلولا (نزدیک حلوان) هم شکست خورد به سوی نهاوند عقب نشینی کرد که بعدا در آنجا هم شکست خورد و به خراسان بزرگ‌ رفت تا در آنجا به مقاومت ادامه دهد که در مرو ترور شد.