فرمان اکتشاف از منابع طبیعی فلات قاره

در ۲۶ تیرماه سال ۱۳۳۰ فرمان مربوط به اجرای قانون اکتشاف و بهره‌برداری از منابع طبیعی فلات قاره ایران از سوی مجلس شورای ملی صادر شد. این قانون به اداره کل گمرکات ابلاغ شده و مشتمل بر ۵ ماده است و اجرای آن بر عهده هیات دولت نهاده شده است. در این قانون ضمن روشن کردن معنی کلمه فلات قاره، حاکمیت دولت ایران بر کف دریای مجاور سواحل ایران و فلات قاره را مطرح و حل اختلافات بین‌المللی در این باره را به روش‌های سیاسی موکول کرده و در خاتمه نیز بیان داشته است که این قانون در مقررات مربوط به تعیین آب‌های ساحلی و منطقه نظارت دولت و وضعیت آب‌های روی فلات قاره، از لحاظ کشتیرانی آزاد و کابل دریایی تغییری نخواهد داد. در کنار قاره‌ها منطقه‌ای با شیب کم وجود دارد که به آن فلات قاره گفته می‌شود. فلات قاره ممکن است وسیع باشد، مانند تمام دریای شمال یا برعکس کم وسعت باشد، مانند وقتی که سلسله جبال ساحلی وجود داشته باشد (سواحل الجزایر، سواحل اقیانوس کبیر در قاره آمریکا). فلات قاره قلمرو دریاهای کنار قاره‌ای (Epi Continental) است و با شیب کم در حکم دنباله خشکی به حساب می‌آید. در حقیقت فلات قاره قسمتی از خشکی می‌باشد که به زیر آب رفته است. فلات قاره از نظر ذخایر نفتی غنی است. از دهه ۱۹۴۰ کشورها به فناوری استخراج این منابع دست یافتند. فلات قاره در «کنوانسیون مربوط به فلات قاره» ۱۹۵۸ ژنو، این چنین تعریف شده ‌است: الف) منطقه بستر و زیر بستر دریا در مجاورت ساحل، اما در خارج از منطقه دریایی، سرزمینی تا عمق ۲۰۰ متر یا بیشتر تا جایی که عمق آب‌های فوقانی امکان بهره‌برداری از منابع طبیعی مذکور را میسر می‌سازد. ب) بستر و زیر بستر مناطق مشابه در مجاور سواحل جزایر حقوق دولت ساحلی در این منطقه، حقوق حاکمیت ارضی نیست، بلکه حقوقی محدود به اکتشاف و بهره‌برداری از منابع طبیعی فلات قاره ‌است. در زمانی که فلات قاره بین دو کشور همسایه و مقابل مشترک باشد، تعیین مرز آن از طریق موافقت‌نامه صورت می‌گیرد.