گروه تاریخ اقتصاد- مذاکرات دارالشورای ملی در تاریخ ۲۴ دی ماه سال ۱۲۸۵ هجری شمسی عمدتا معطوف به حضور وزیر مالیه در مجلس است. همچنین موضوع امتیازنامه معدن طارم، قرارداد لیانازوف و رسیدگی به امور عدلیه نیز مطرح می‌شود. آقا سیدحسن: حالا که انتظار آمدن وزیر مالیه است پس اگر لایحه هست بخوانند. رییس: یک امتیازنامه هست که معادن طارم به جناب آقا میرزا محمد صادق داده شده می‌خواهید قرائت شود تا جناب وزیر مالیه بیایند. حاج محمد اسمعیل آقا: آمدن جناب وزیر مالیه فقط برای عمل بودجه است دیگر کاری به ایشان ندارم لکن کارهای دیگر زیاد است مردم از اطراف شکایت می‌کنند کار مجلس فقط اصلاح بودجه نیست وزارتخانه‌ها در دادرسی مردم به طور سابق رفتار می‌نمایند پس باید اقدام در آن کارها نمود و رفع ظلم کرد. آمدن وزیر مالیه واصلاح بودجه هم یکی از آن کارها است تا کی باید منتظر شد برای این یک کار. آقا سید محمد تقی: منافاتی ندارد این کارها با کار دیگر همه باید اصلاح شود. حاجی محمد اسمعیل آقا: مقصود بنده هم همین است لکن مردم می‌گویند در وزارتخانه ها مستبدانه همان کارها را می‌کنند و دو تا پول فایده ندارد و ابدا خیال نکرده‌اند که تکلیف ایشان این است مطیع ومطاع باشد. ببینید اینها اصلاح می‌شود یا همان طورها است به هر طریق که صلاح می‌دانید رفتار نمایید باید شروع در کار کرد. چه می‌فرمایید؟ جمعی گفتند صحیح است. حاجی سید ابراهیم: باید قوانین در این باب نوشته شود که همه مردم بدانند. حاجی محمد اسمعیل آقا: قرار بود از مجلس چیزی به مقام صدارت نوشته شود که در اداره پست وگمرک که مال دولت است مفتش بگذارند. چه شد؟ رییس: بله نوشته شد. لکن جواب آن هنوز نرسیده. حاجی محمد اسمعیل آقا: جواب آن دیر نشده هنوز نباید مطالبه جواب کرد. رییس: گمان نمی‌کنم دیر شده باشد با این اتفاقی که افتاده است. سعدالدوله: آن امتیازنامه که فرمودید در باب معادن چیست؟ رییس: امتیاز معادنی است در خلخال و طارم داده شده. صلاح باشد بخوانند. سعدالدوله: آن امتیاز که در سابق داده بودند و محل گفت‌وگو بود چه شد که قرار بود صدیق‌السلطنه و شیخ‌الملک و پسر کتابچی بیایند و مذاکره شود پس خوب است بفرمایید یک چیزی بنویسند. رییس: صدیق السلطنه اظهارکرده بود روزی را بیاید حالا می‌نویسیم حاضر شوند. آقا سید محمد تقی: لایحه‌ای که وزیر معادن در باب معدن طارم و خلخال نوشته بود قرائت می‌نمایید. سعدالدوله: این خیلی خوب است باید مداقه بشود از این گذشته فصل هفتم آن مغایرت دارد با امتیاز نامه بانک ملی باید در کمیسیون چندین مرتبه خوانده شود بعد از آنکه دقت شد و به آن آخر رسید باید به بانک ملی تکلیف شود اگر قبول کرد بسیار خوب چون این قبیل امتیازات را دولت به بانک داده علاوه بر این طور خواندن هم از وقت مجلس می‌کاهد باید این رقم امتیازات را صاحبانش چاپ کرده به اعضا بدهند هر کس دقت و تفکر کند. آقا سید حسین: همان طور که حاج محمد اسمعیل آقا گفتند باید کارها مرتب باشد در باب اصلاح بودجه از قراری که اعلحضرت اقدس فرمودند باید کوشش کرد در اصلاح آن و طوری باشد که صدای تمام اهالی مملکت بلند نشود و دیگر آنکه وزارت عدلیه ترتیبش همین است که با مردم رفتار می‌شود یا باید تغییرداده شود که راحت باشند. سعدالدوله: کرارا این مطلب مذاکره شده و هر وقت به وزرا می‌گویند جواب می‌دهند که باید قانون وزارتخانه ها نوشته شود از آن رو رفتار نمایند لکن این مطلب به یک ماه و دو ماه تمام نمی‌شود کمیسیون‌های متعدد لازم است. هیچکس بی‌پول خدمت نمی کند همه مواجب می‌خواهند یکی از مطالب که باید جناب رییس آن را اهتمام داشته باشد این است. سعدالدوله: امروز جناب وزیر مالیه اینجا تشریف خواهند آورد فکر کنید ببینید چه طور باید حرف بزنید حالا مالیات را چطور اخذ می‌نمایند و اصلاح آن از چه راه است والا اجرای قانون خیلی سهل است وزیر مالیه آدم تحصیلکرده مجرب آزموده است و در مکتب اول فرنگستان تحصیلکرده است. سعدالدوله: آن فقره شیلات را که صیادان اجماع‌ها کرده‌اند و حرف‌ها می‌زنند و مامور می‌فرستند چه باید کرد؟ مدتی است قرارنامه (لیانازوف) را خواسته‌ایم تا حالا نیامده آن قرارنامه اولی را می‌خواهیم ببینیم در کی و چه تاریخ واگذار شده؟ آقا میرزا سید محمد: آن قرارنامه میرزا حسین‌خان سپهسالار را خواسته‌ایم که هنوز نرسیده. سعدالدوله: ماهی حرام که بلامالک بوده دولت واگذار کرده. آقا میر سید محمد مجتهد: دولت هر چه مال خودش است حق داشته امتیازش را به دیگری داده مال غیر را نمی‌تواند بدهد. آقا میرزا محمد طاهر: این دفعه سیم است که از مجلس برای آوردن قرارنامه می‌نویسند. سعدالدوله: چند مطلب پیدا کرده بودم وزیر مالیه حاضر نشدند که بگویم دخل دولت از چه راه است مردم بیچاره گمان می‌کنند مواجب و مستمری را می‌خواهند قطع کنند خیر باید کاری کرد مواجب و مستمری را در خانه‌های شما بیاورند بدهند مثلا چیزی که قطع می‌شود از این قبیل است مثلا حاجی اسمعیل تنباکو فروش در این صورت شانزده جا به اسامی مختلف چهارصد و چهل تومان می‌برد البته اینها را می‌زنند و نمی‌دهند مردم وحشت نکنند ان‌شاءالله تمام کارها درست می‌شود. حاجی محمد اسمعیل آقا: اگر در کارها بخواهید اقدام کنید شما را هم مثل مجلس تبریز خواهند کرد چه خواهید کرد. سعدالدوله: آن وقت می‌گویم انا لله وانا الیه راجعون این مردمی که می‌بینید از آن اشخاصی هستند که برای وطن جان می‌دهند عمر ایران و پادشاه تجدید شده گوش به حرف کسی نخواهند داد.