پوشش زنان ارمنی در دوره قاجار

فاطمه معزی- در سال ۱۳۰۹ قمری ناصرالدین شاه سفری به عراق عجم داشت. در این سفر دکتر ژرار فوریه فرانسوی، پزشک دربار که از سال ۱۳۰۶ قمری به این سمت منصوب شده بود از همراهان وی بود. روایت شاه و پزشک دربار از پوشش زنان ارمنی به یک اندازه تازگی دارد: اولین روایت از دکتر فووریه نقل می‌شود: «۱۸ ذی‌القعده ۱۳۰۹ ق / ۱۴ ژوئن: از قصبه بزرگی که ساکنان آن از ارامنه اند و کشیشان ایشان علم به جلو به استقبال آمدند گذشتیم. زنان این قصبه کلاه استوانه‌ای بلند بر سر دارند که دور آن را پارچه‌ای سرخ پیچیده‌اند و با لچکی سفید گلدار که دور دهان بسته‌اند صورت رنگ پریده خود را پنهان کرده‌اند هیچ کس این زنان عیسوی را به اختیار این حجاب مجبور نمی‌کند فقط خود ایشان خواسته‌اند که این رسم اسلامی را رعایت کرده باشند».

فاطمه معزی- در سال ۱۳۰۹ قمری ناصرالدین شاه سفری به عراق عجم داشت. در این سفر دکتر ژرار فوریه فرانسوی، پزشک دربار که از سال ۱۳۰۶ قمری به این سمت منصوب شده بود از همراهان وی بود. روایت شاه و پزشک دربار از پوشش زنان ارمنی به یک اندازه تازگی دارد: اولین روایت از دکتر فووریه نقل می‌شود: «۱۸ ذی‌القعده ۱۳۰۹ ق / ۱۴ ژوئن: از قصبه بزرگی که ساکنان آن از ارامنه اند و کشیشان ایشان علم به جلو به استقبال آمدند گذشتیم. زنان این قصبه کلاه استوانه‌ای بلند بر سر دارند که دور آن را پارچه‌ای سرخ پیچیده‌اند و با لچکی سفید گلدار که دور دهان بسته‌اند صورت رنگ پریده خود را پنهان کرده‌اند هیچ کس این زنان عیسوی را به اختیار این حجاب مجبور نمی‌کند فقط خود ایشان خواسته‌اند که این رسم اسلامی را رعایت کرده باشند». ۱ ناصرالدین شاه نیز مانند فووریه برای اولین بار است که این پوشش را می‌بیند و به همان اندازه حیرت می‌کند: «بعد رسیدیم به ده کلاو * که زیر کوه دست چپ واقع بود یعنی در همان دهنه‌ای است که می‌رود به آستانه و مال محمدتقی خان پسر حاجی رضاقلی خان است. رعایای کلاوه اغلب ارمنی‌ هستند. اینجا که رسیدیم دیدیم همه اهل ده سر راه ایستاده‌اند. به شکل غریبی زن‌های ارامنه همه سرهایشان را مثل شال و کلاه بسته چانه و دهنشان را هم بسته بودند. کشیشی هم داشتند که جبه پوشیده بود وضع لباس و هیاتشان خالی از تماشا نبود».۲ * یکی از روستاهای منطقه جاپلق. منابع: ۱. سه سال در دربار ایران. خاطرات دکتر فووریه، ترجمه: عباس اقبال آشتیانی. به کوشش: همایون شهیدی. تهران، ۱۳۶۸. ص ۳۷۱. ۲. ناصرالدین شاه قاجار. سفرنامه عجم، به تصحیح: میرهاشم محدث. تهران، اطلاعات، ۱۳۸۷. ص ۷۰.