اعلان تاسیس بانک ملی - ۲۹ خرداد ۹۲

گروه تاریخ اقتصاد- گزارش هایی که از جلسه ششم، دوره اول مجلس شورای ملی منتشر شده نشان می‌دهد که بحث اقتصادی اصلی در این نشست حول اعلان تاسیس بانک ملی ایران و موسسین آن صورت گرفته است. در اینجا اعلان تاسیس بانک ملی که در تاریخ هفتم آذرماه سال ۱۲۸۵ در صحن مجلس شورا قرائت شده به نظرتان می‌رسد: امروز که دوره ترقی و سعادت به طرف ایران رو نهاده و اول قدمی است که به استقبال آن با جان و مال اهالی برداشته‌اند و در تدارک و تهیه این امر محترم از بذل جان و مال مضایقه ندارند و برای انتظام این نیت مقدس اولیای دولت محتاج به وجه بودند و گفت‌وگویی با دولتین انگلیس و روس نموده بودند که از آنها استقراض نمایند دولتین (مذکور ) نیز حاضر شده بودند که به قدر لزوم کارگشایی نمایند از طرف اعلیحضرت اقدس شاهنشاه مساله را رجوع و اخطار به مجلس شورای ملی فرمودند. اهل مجلس محض پاس حقوق شاهانه و حفظ شئون ملی و ملاحظات خیرخواهانه دولت و ملت قرض از خارجه را تصویب ننمودند عموم اهالی غیرتمند وطن‌پرست که خدای حافظ و ناصرشان باد حتی مخدرات محترمه در مجالس و مساجد و منابر به صدا درآمدند که این وجه را ولو اینکه مجانا باشد و بلاعوض، خودمان حاضریم که به دولت داده و از خارجه استقراض نشود. لهذا اعضای مجلس شورای ملی چنین صلاح دانسته که بانکی موسوم به بانک ملی تاسیس شود که عموم اهالی ایران در آن بانک شرکت داشته باشند. هر کس به قدر قوه و همت وطن‌پرستی خود وجهی به عنوان سرمایه شراکتی در این بانک بگذارد قبض و سهام دریافت دارد که بانک با این سرمایه دادوستد نماید حالا و مآلا رفع حوائج دولت و ملت را بنماید. مراتب توسط حضرت مستطاب اجل اشرف آقای صدر اعظم مدظله العالی به عرض (شاه) رسیده تاسیس این بانک را امر و اجازه فرمودند لهذا جمعی از وزرای عظام و رجال محترم و تجار با یکدیگر همراهی نموده و تشکیل این بانک را درصدد برآمدند و فعلا سرمایه این بانک را در مبلغ سی کرور تومان معین نمودند که بعدها عند الاقتضا به یکصد کرور تومان بالغ خواهد شد تعداد موسس این بانک یک صد نفر است که این یکصد نفر هر کدام از پنج هزار تومان الی پنجاه هزار تومان وجه سرمایه تاسیس داده و خواهند داد؛ ولی عموم اهالی غیرتمند ایران از تمام ممالک محرومه مجاز و مختار است که در این بانک ملی به قدر قوه خود از۵تومان الی هر میزانی که بخواهد وجه داده شرکت نماید قبض و اسهام دریافت داشته و خیر دنیا و آخرتی را برای خود تحصیل نماید چون تا موقع نوشتن قوانین ضمیمه و شرایط آن مدتی لازم است که از روی بصیرت و صحت و اعتبار موافق ترتیبات بانک های ملی متمدنه‌ ترتیبات اساس بانک فراهم شود و مبلغی عمده فعلا برحسب ضرورت و لزوم برای مخارج فوق‌العاده دولتی که تاخیر و تعویق آن ممکن نیست لازم است؛ عموم اهالی وطن دوست عجله در راه انداختن وجه و دفع احتیاج دولت از استقراض از خارجه داشتند و خواهش نمودند اعلانی نوشته شود و چندین محل برای تحویل دادن و جوهات معین شود لهذا این اعلان انتشار داده شده که هر یک از ابنای وطن عزیز که مایل هستند در این بنای مقدس شریک و نام نیک خود را در صحنه روزگار باقی و ثابت بگذارند در ادارات مقرره ذیل وجه سرمایه اشتراکی خود را برده و تحویل دهند قبض موقتی که طبع شده با امضا و مهر صاحب اداره بگیرند و همان طور که در قبوضات چاپ شده نوشته شده پس از آنکه سهام بانک حاضر شود این قبوضات موقتی را به بانک ملی رد نموده ورقه سهام دریافت خواهد داشت. امتیازات راجع به این بانک که از طرف دولت قوی شوکت مرحمت می‌شود با شرایط مقرره در قوانین اساسی مندرج و اعلان خواهد گردید. توضیح اسامی اشخاصی که در این شرکت وجه می‌دهند با میزان مبلغ در آخر هفته در روزنامه‌ها طبع و نشر خواهد شد تجار محترم دارالخلانه توسط تلگراف حضوری تاسیس این بانک را به عموم تجار ولایات ممالک محروسه اطلاع داده‌اند و آنها هم در شراکت حاضر شده و قبول نموده‌اند که اسامی خودشان را با وجه مال الشراکه معین نموده بنویسند. اداراتی که وجه باید تحویل شود: حجره جناب حاجی امین الضرب حجره جناب حاجی محمد اسمعیل آقا تبریزی حجره جناب حاجی باقر آقا صراف تبریزی حجره ارباب جمشید حجره طومانیانس ... تمام وکلا پس از قرائت اظهار مسرت و شادمانی و ثبات قدم در همراهی با تاسیس بانک نمودند. معین التجار گفت اشخاصی که استقراض از خارجه را تصویب نمی‌کردند و ما را تحریض به تاسیس بانک و معاونت در رفع احتیاجات دولت به وسیله استقراض داخلی می‌نمودند و اظهار مساعدت آتیه خود را در این باب می‌کردند حالا وقت آن است که اقوال خود را به صورت فعل درآورند و قوه و استعداد و تمکن خود را در پیشرفت این امر صرف کنند.