استخدام خزانه‌دار سوئیسی

در روز دهم اردیبهشت ۱۳۰۷ دولت وقت «دکتر والدر» سوئیسی را برای اداره خزانه‌داری ایران استخدام کرد. هفته پیش از آن، دکتر «کورت لیندن بلات» آلمانی برای ریاست بر بانک ملی ایران استخدام شده بود. هر دو، در نیمه دوم ماه مه وارد تهران شدند. قبلا برای اداره خزانه‌داری ایران از آمریکا که کشوری بی‌طرف بود و از ورود به صحنه سیاست جهان پرهیز داشت کارشناس استخدام می شد؛ ولی دولت روسیه با استخدام کارشناس امور مالی از آمریکا هم موافقت نداشت؛ زیرا قبلا یک کارشناس آمریکایی چند مالک هوادار روسیه (فئودال) را مجبور به پرداخت مالیات کرده و چند فئودال دیگر را تهدید به حراج اموال کرده بود. دولت وقت ایران ناچار به استخدام کارشناس امور مالی از خارج بود؛ زیرا که مودیان مالیات که عمدتا متنفذان کشور و بازاریان بودند این تکلیف ملی خود را جدی نمی گرفتند و به علاوه، حاضر به پرداخت مالیات به مقامات و ماموران ایرانی نبودند. مقام مالیاتی خارجی زیر بار متنفذان نمی رفت! مورگان شوستر آمریکایی در طول اقامت در ایران به مسائل داخلی پی برده و اعلام کرده بود که تا مساله مالیات ـ از تعیین آن تا دریافت‌ـ‌حل نشود گرهی از مشکلات ایران باز نخواهد شد و مساله دوم هزینه‌هاست که باید رسیدگی مضاعف (دوبار) داشته باشند تا سوء استفاده از اموال دولت کشف و با مجازات مرتکبین از تکرار آن جلوگیری به عمل آید و عادت سوءاستفاده از میان برود. انوشیروان کیهانی زاده