علاء بار دیگر نخست‌وزیر شد

سرلشگر فضل‌الله زاهدی

سرلشگر فضل‌الله زاهدی روز اول شهریور ۱۳۳۲ و پس از بیرون آمدن از محلی که در آن پنهان شده بود، دولت تشکیل داد. دولت او تنها با پشتیبانی شاه به روی کار آمد. او در دوره کوتاهی که برسر کار بود، با مشکلات متعددی مواجه شد. اعتراض دانشجویان مهم‌ترین مشکل این دولت به حساب می‌آمد. موضوع کنسرسیوم در این روزها بر سر زبان افتاد و فروش نفت شرایط خاصی را تجربه می‌کرد. زاهدی روز ۱۵ فروردین ۱۳۳۴ کناره‌گیری کرد. براساس آنچه که خانم زهرا شجیعی در کتاب نخبگان سیاسی ایران (جلد سوم صفحه ۲۸۸) آورده است، دولت شصتم پس از مشروطه را حسین علاء تشکیل داد. فرمان نخست‌وزیری علاء روز ۱۷ فروردین ۱۳۳۴ صادر شد و او روز ۲۰ فروردین‌ماه دولت خود را به شرح زیر معرفی کرد:

۱- حسین علاء نخست‌وزیر

۲- عبدالله انتظام وزیر امورخارجه

۳- سپهبد عبدالله هدایت وزیر دفاع ملی

۴- امیراسدالله علم وزیر کشور

۵- دکتر علی امینی وزیر دارایی

۶- دکتر محمود مهران وزیر فرهنگ

۷- مهندس امیرقاسم اشراقی وزیر پست و تلگراف

۸- سرلشگر ولی انصاری وزیر راه

۹- ابراهیم کاشانی کفیل وزارت اقتصاد ملی

۱۰- مهندس خلیل طالقانی وزیر کشاورزی

۱۱- دکتر جهانشاه صالح وزیر بهداری

۱۲- دکتر محسن نصر وزیر کار

۱۳- دکتر علیقلی اردلان وزیر صنایع و معادن

۱۴- علی معتمدی وزیر مشاور

۱۵- حاج محمد نمازی وزیر مشاور

روز ۲۷ فروردین‌ماه ۱۳۳۴، مجلس شورای اسلامی با اکثریت ۹۲ رای از ۱۰۲ رای و ۲۶ فروردین‌ماه مجلس سنا با ۵۰ رای موافق در مقابل یک رای مخالف، دولت علاء را به رسمیت شناختند. حسن علاء در جلسه ۱۸ مهرماه ۱۳۳۴ تصمیم هیات دولت را مبنی بر الحاق دولت ایران به پیمان دفاعی عراق و ترکیه به اطلاع نمایندگان مجلس شورای ملی رساند. شوروی‌ها اما به این کار اعتراض کرده و یادآور شدند که این پیمان، منافع دو کشور را تهدید می‌کند. دولت ایران در پاسخی به این اعتراض یادآور شد که این پیمان براساس منشور سازمان ملل متحد ایجاد شده است. روز پنج‌شنبه ۲۵ آبان ۱۳۳۴، حسین علاء برای شرکت در مراسم ختم مرحوم مصطفی کاشانی نماینده مجلس به مسجد سلطانی رفت که از طرف مظفر ذوالقدر از پیروان نواب‌صفوی به او شلیک شد که البته به او اصابت نکرد. روز ۲۱ فروردین‌ماه ۱۳۳۵ دولت علاء از طرف یک نماینده مجلس استیضاح شد. مجلس جدید شورای ملی شروع به کار کرد و دولت جدید علاء به مجلس معرفی شد. دولت به دنبال حادثه قتل دو نفر آمریکایی، رییس اصل ۴ استان کرمان و رییس امور عمران بلوچستان وضعیت نامساعدی پیدا کرد. حسین علاء روز ۱۴ فروردین ۱۳۳۶ بود که استعفای خود را تقدیم کرد و شاه نیز این استعفا را پذیرفت. موضوع انفکاک بحرین از ایران که توسط کشورهای استعمارگر به آن دامن زده می‌شد در دوران نخست‌وزیری علاء بود که در نهایت منجر به جدایی بحرین از ایران شد. دولت علاء اسناد حاکمیت ایران به بحرین را به سازمان ملل متحد ارائه کرد؛ اما کاری انجام نشد.